Prawo pracy procesowe

1. Prawo pracy procesowe Postępowanie procesowe w sprawach z zakresu prawa pracy Kodeks Postępowania Cywilnego DZIAŁ III .POSTĘPOWANIE W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH art. 459 - 47716

2. Tomasz Jerzy Ćwiek Zasady procesowe w sprawach z zakresu prawa pracy • Zasada prawdy obiektywnej (materialnej) – oznacza obowiązek sądu do dążenia w całym postępowaniu do ustalenia do ustalenia rzeczywistej prawdy, obiektywnego stanu faktycznego w sprawie, niezależnie od woli i interesu stron. • Zasada ograniczonego formalizmu – polega na tym, że pracownik działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić powództwo ustnie do protokołu do właściwego sądu pracy. • Zasada ochrony słusznego interesu pracownika – pracownik, jako strona słabsza konfliktu może korzystać z rozszerzonego kręgu pełnomocników, m.in. przedstawiciela związków zawodo-wych, inspektora pracy lub pracownika zakładu pracy, w którym zastępowany pracownik był lub jest zatrudniony (art.465 KPC)

3. Tomasz Jerzy Ćwiek Koszty sadowe w prawie pracy • Ustawą z dnia 28 lipca 2005r, o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ustawodawca wprowadził obowiązek uiszczania opłaty podstawowej w wysokości 30 zł zarówno przez pracownika jak i pracodawcę w sprawach z zakresu prawa pracy od:- apelacji, - zażalenia, - skargi kasacyjnej,- skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, - w sprawie o ustalenie istnienia stosunku pracy wytoczonej z powództwa inspektora pracy. • W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 złotych, pobiera się od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową. Oplata ta wynosi 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100.000 złotych. Kiedy pracownik nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych • Przepis art. 96 ust.1 pkt. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowi, iż nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem art. 35 i 36 (o czym wyżej). Oznacza to, że pracodawca wnoszący powództwo ma obowiązek wnoszenia opłat sądowych na zasadach ogólnych. • Zwolnienie ustawowe pracownika od opłat, obejmuje zwolnienie od opłat sądowych oraz od wydatków.

4. Tomasz Jerzy Ćwiek Koszty sądowe w prawie pracy • Art. 5 ustawy definiuje pojęcie wydatków do których m.in. należą: • - koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych, związane z nakazanym przez sąd jej osobistym stawiennictwem,- zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów świadków,- wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie,- wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych przez nie kosztów,- koszty przeprowadzenia innych dowodów,- koszty przewozu zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania,- koszty ogłoszeń,- koszty osadzenia i pobytu w areszcie. • Do wyżej wymienionych wydatków zaliczymy również :- wydatki osoby trzeciej związane z przedstawieniem dokumentu (art. 251 kpc ), - wydatki osoby trzeciej związane z jej stawiennictwem w sądzie, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku (art. 254 § 4 kpc ). • Należy podkreślić, że zwolnienie pracownika z ponoszenia wydatków ma charakter tymczasowy. Oznacza to, że wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji, rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113 ustawy , z tym że obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych np. z powodu bezzasadnego wytoczenia powództwa. • Pracownik jak i pracodawca mogą ubiegać się o zwolnienie z ponoszenia kosztów sądowych, jeśli wykażą, że ich sytuacja materialna jest trudna i nie pozwoli na pokrycie kosztów. • Podstawa prawna:Art. 5, 12, 13, 35, 36, 96 ust 1 pkt 4, 96 ust 3, 97, 101, 113 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z dnia 1 września 2005r.)Art. 251, 254&4 Kodeksu postępowania cywilnego

5. Tomasz Jerzy Ćwiek Postępowanie procesowe przed sądami pracy • Postępowanie procesowe obejmuje następujące stadia • Wniesienie powództwa. • Przygotowanie rozprawy przez wstępne badanie sprawy, czynności wyjaśniające i wezwanie na rozprawę. • Rozprawę. • Wyrokowanie. • Środki odwoławcze od wyroku. • Wykonanie wyroku.

6. Tomasz Jerzy Ćwiek Wniesienie powództwa • Tryb wnoszenia pozwu do sądu pracy jest zróżnicowany i uproszczony dla pracownika, który może: • wytoczyć powództwo przez wniesienie wniosku do zakładowej komisji pojednawczej (jeśli taka jest w zakładzie pracy), a w razie niezawarcia ugody przed komisją, na terminowe żądanie pracownika (art. 254 KP) komisja przekazuje ten wniosek do sądu pracy do dalszego rozpoznania (art. 251 KP). • Powództwo może być również wniesione na piśmie przez pracownika wprost do sądu, który gdy nie jest zastępowany przez adwokata lub radcę prawnego, może zgłosić ustnie pozew do protokołu w sądzie i w tym trybie pracownik może zgłaszać również treść środków odwoławczych i innych pism procesowych oraz poprawki i uzupełnienia do tych pism. (art.466 KPC)

7. Tomasz Jerzy Ćwiek Wniesienie powództwa • Art. 466 KPC.  Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych. • Art. 251 KP. § 1. Komisja pojednawcza powinna dążyć, aby załatwienie sprawy w drodze ugody nastąpiło w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Termin zakończenia postępowania przed komisją pojednawczą stwierdza się w protokole posiedzenia zespołu. • § 2. W sprawach dotyczących rozwiązania, wygaśnięcia lub nawiązania stosunku pracy, o których mowa w art. 264, wniosek do komisji pojednawczej wnosi się przed upływem terminów określonych w tym przepisie. • § 3. W sprawach, o których mowa w § 2, postępowanie pojednawcze kończy się z mocy prawa z upływem 14 dni od dnia złożenia wniosku przez pracownika, a w innych sprawach - z upływem 30 dni od dnia złożenia wniosku. • Art. 254 KP. Jeżeli postępowanie przed komisją pojednawczą nie doprowadziło do zawarcia ugody, komisja na żądanie pracownika, zgłoszone w terminie 14 dni od dnia zakończenia postępowania pojednawczego, przekazuje niezwłocznie sprawę sądowi pracy. Wniosek pracownika o polubowne załatwienie sprawy przez komisję pojednawczą zastępuje pozew. Pracownik zamiast zgłoszenia tego żądania może wnieść pozew do sądu pracy na zasadach ogólnych.

8. Tomasz Jerzy Ćwiek Przygotowanie rozprawy (art. 467 KPC) • Obejmuje wstępne badanie sprawy, które przeprowadza przewodniczący wydziału lub wyznaczony przez niego sędzia i w szczególności obejmuje ono: • zbadanie pisma wszczynającego postępowanie, czyli pozwu pracownika, który był zgłoszony do protokołu, bądź wniosku przekazanego z zakładowej komisji pojednawczej i po sprawdzeniu, że jest prawidłowy można mu nadać dalszy bieg, tak by rozstrzygnięcie sprawy odbyło się na pierwszym posiedzeniu, • usunięcie braków formalnych tych pism, jeżeli udało się je usunąć w trybie przewidzianym w pkt.1

9. Tomasz Jerzy Ćwiek Przygotowanie rozprawy (art. 467 KPC) • Art. 467. § 1. Niezwłocznie po wniesieniu sprawy przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia dokonuje jej wstępnego badania. • § 2. Wstępne badanie sprawy polega na ustaleniu, czy pismo wszczynające postępowanie sądowe spełnia niezbędne wymagania, pozwalające nadać mu dalszy bieg, oraz na podjęciu czynności umożliwiających rozstrzygnięcie sprawy na pierwszym posiedzeniu. • § 3. Po wstępnym badaniu sprawy przewodniczący wzywa do usunięcia braków formalnych pisma tylko wówczas, gdy braki te nie dadzą się usunąć w toku czynności wyjaśniających. • § 4.  Jeżeli w toku wstępnego badania sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych okaże się, że występują istotne braki w materiale, a przeprowadzenie jego uzupełnienia w postępowaniu sądowym byłoby połączone ze znacznymi trudnościami, przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia może zwrócić organowi rentowemu akta sprawy w celu uzupełnienia materiału sprawy. To samo dotyczy wypadku, w którym decyzja organu rentowego nie zawiera: • 1) podstawy prawnej i faktycznej, • 2) wskazania sposobu wyliczenia świadczenia, • 3) stosownego pouczenia o skutkach prawnych decyzji i trybie jej zaskarżenia.

10. Tomasz Jerzy Ćwiek Czynności wyjaśniające (art. 468 KPC) • Zależnie od wyniku badania wstępnego oraz w przypadku gdy sprawa nie była badana przez zakładową komisję pojednawczą, sąd przeprowadza czynności wyjaśniające których celem jest: • Usunięcie braków formalnych pism oraz dokładniejsze określenie zgłoszonych roszczeń, • Wyjaśnienie stanowisk stron, • Skłanianie stron do pojednania i zawarcia ugody, • Ustalenie okoliczności spornych między stronami i dowodów, które mają te okoliczności wyjaśnić i które należy przeprowadzić, • Wyjaśnienie innych istotnych okoliczności w sprawie.

11. Tomasz Jerzy Ćwiek Czynności wyjaśniające (art. 468 KPC • Art. 468. § 1. Sąd podejmie czynności wyjaśniające, jeżeli przemawiają za tym wyniki wstępnego badania sprawy, a także gdy sprawa nie była przedmiotem postępowania przed komisją pojednawczą, chyba że czynności te nie przyspieszą postępowania lub są oczywiście niecelowe z innych przyczyn. • § 2. Czynności wyjaśniające mają na celu: • 1) usunięcie braków formalnych pism procesowych, w tym w szczególności dokładniejsze określenie zgłoszonych żądań, • 2) w sprawach z zakresu prawa pracy - wyjaśnienie stanowisk stron oraz skłonienie ich do pojednania i zawarcia ugody, • 3) ustalenie, jakie z istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności są sporne między stronami oraz czy i jakie dowody należy przeprowadzić w celu ich wyjaśnienia, • 4) wyjaśnienie innych okoliczności, mających znaczenie dla prawidłowego i szybkiego rozstrzygnięcia sprawy. • § 3. Czynności wyjaśniające przeprowadza się bez udziału ławników. • § 4. Postanowienie określające środki dowodowe i fakty podlegające stwierdzeniu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

12. Tomasz Jerzy Ćwiek Rozprawa (art. 471 KPC) • Termin wyznaczenia rozprawy wynosi dwa tygodnie od dnia zakończenia czynności wyjaśniających a gdy ich nie podjęto od dnia wniesienia pozwu. (jest to termin instrukcyjny dla sądu) • Rozprawa odbywa się z udziałem przewodniczącego – sędziego zawodowego i dwóch ławników. • Po wywołaniu rozprawy najpierw powód a później pozwany zgłaszają swoje wnioski oraz twierdzenia i dowody na ich poparcie. • Na rozprawie prowadzone jest postępowanie dowodowe, dokonuje się analizy jego wyników (art. 210 – 213 KPC).

13. Tomasz Jerzy Ćwiek Rozprawa (art. 471 KPC) • Art. 471. Termin rozprawy powinien być wyznaczony tak, aby od daty zakończenia czynności wyjaśniających, a jeżeli nie podjęto tych czynności - od daty wniesienia pozwu lub odwołania, do rozprawy nie upłynęło więcej niż dwa tygodnie, chyba że zachodzą nie dające się usunąć przeszkody.

14. Tomasz Jerzy Ćwiek Wyrokowanie (art. 4771, 4772i 4776 KPC) • Art. 4771.  Jeżeli pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu alternatywnie roszczeń, a zgłoszone roszczenie okaże się nieuzasadnione, sąd może z urzędu uwzględnić inne roszczenie alternatywne. • Art. 4772. § 1. Zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Przepis art. 334 § 4 i art. 335 § 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio; nie stosuje się przepisu art. 335 § 2. • § 2. Uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne, sąd na wniosek pracownika może w wyroku nałożyć na zakład pracy obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy.

15. Tomasz Jerzy Ćwiek Wyrokowanie (art. 4771, 4772i 4776 KPC) • Art. 4776.  § 1. Wyrok sądu pierwszej instancji zasądzający świadczenia na rzecz pracownika lub członków jego rodziny, w stosunku do którego sąd drugiej instancji oddalił apelację zakładu pracy, podlega natychmiastowemu wykonaniu także w części, w której sąd nie nadał mu rygoru natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 4772. • § 2. Przepis § 1 stosuje się również do wyroków sądu drugiej instancji zasądzających świadczenia na rzecz pracownika lub członków jego rodziny. • § 3. Sąd drugiej instancji nadaje z urzędu wyrokowi, o którym mowa w § 1 i 2, klauzulę wykonalności w dniu ogłoszenia wyroku i wyrok zaopatrzony klauzulą wydaje uprawnionemu.

16. Tomasz Jerzy Ćwiek Środki odwoławcze • KPC przewiduje następujące środki odwoławcze: • Apelacja, • Kasacja, • Zażalenie, • Sprzeciw od wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty (Art. 1301.  § 11.  Jeżeli pismo procesowe, które powinno być wniesione na urzędowym formularzu, nie zostało wniesione na takim formularzu lub nie może otrzymać prawidłowego biegu na skutek niezachowania innych warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę do jego poprawienia lub uzupełnienia w terminie tygodniowym, przesyłając złożone pismo. Wezwanie powinno wskazywać wszystkie braki pisma oraz zawierać pouczenie o treści § 2. § 2.  W razie bezskutecznego upływu terminu lub ponownego złożenia pisma dotkniętego brakami przewodniczący zarządza zwrot pisma. Sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty oraz sprzeciw od nakazu zapłaty sąd odrzuca. • Art. 518.  Od postanowień sądu pierwszej instancji orzekających co do istoty sprawy przysługuje apelacja. Na inne postanowienia sądu pierwszej instancji, w wypadkach wskazanych w ustawie, przysługuje zażalenie.

17. Tomasz Jerzy Ćwiek Środki odwoławcze • Art. 3982. § 1. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, w sprawach gospodarczych - niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. • § 2. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach: • 1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania, • 2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent, • 3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.

18. Tomasz Jerzy Ćwiek Wykonywanie orzeczeń • Przy wykonywaniu orzeczeń ponownie można wskazać art. 4776 KPC o wykonywaniu prawomocnych orzeczeń po oddaleniu apelacji pracodawcy, kiedy to wyrok sądu pierwszej instancji staje się natychmiast wykonalny. • Sąd II instancji nadaje wtedy z urzędu klauzulę natychmiastowej wykonalności wyrokowi w dniu jego ogłoszenia i wyro ten wydaje uprawnionemu pracownikowi, realizując w ten sposób zasadę szybkości postępowania uwzględniając interesy pracownika i ochronę jego praw.

19. Tomasz Jerzy Ćwiek Podstawowy wzór pozwu w sprawach z zakresu prawa pracy Sochaczew 2011.05.10. Do Sądu Pracy Sądu Rejonowego w Żyrardowie Powód: (pracownik, pracodawca) …………………………………… zam. ……………………………… Pozwany: (pracownik, pracodawca) ……………………………………. zam. ………………………………. Wartość przedmiotu sporu ……… zł.

20. Tomasz Jerzy Ćwiek Podstawowy wzór pozwu w sprawach z zakresu prawa pracy Pozew Powód (pracownik, pracodawca) …………………… wnosi o orzeczenie w wyroku: 1. Nakazuje się pozwanemu dopuszczenie do pracy – przywrócenie do pracy powoda na dotychczasowym stanowisku pracy …………. i na dotychczasowych warunkach pracy i płacy …………. . 2. Zasądza się od pozwanego na rzecz powoda kwotę ………….. Zł. (słownie: ……………. zł.) wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę liczonymi od dnia ……………. . 3. Przysądza się powodowi od pozwanego poniesione koszty procesu według norm przepisanych, lub według poniesionych wydatków zgodnie z zestawieniem wydatków, które powód przedłoży przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku,

21. Tomasz Jerzy Ćwiek Podstawowy wzór pozwu w sprawach z zakresu prawa pracy 4. O nałożenie na pozwanego (pracodawcę) obowiązku dalszego zatrudniania powoda na dotychczasowych warunkach do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy w razie bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę (art. 4772 § 2 KPC). W odniesieniu do postępowania: 5. O przeprowadzenie rozprawy w razie nieobecności powoda, 6. O wydanie wyroku zaocznego w razie zaistnienia przesłanek przewidzianych w art. 339 KPC i nadanie temu wyrokowi z urzędu rygoru natychmiastowej wykonalności (art. 333 § 1 pkt. 3 KPC) 7. O nadanie z urzędu rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi wydanemu z uznania (art. 333 § 1 pkt. 2 KPC) lub wyrokowi zasądzającemu należność w kwocie nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda (art. 4772 § 1 KPC)

22. Tomasz Jerzy Ćwiek Podstawowy wzór pozwu w sprawach z zakresu prawa pracy 8. O przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów podanych poniżej ……………………………………………………………………………… 9. O zabezpieczenie powództwa w sposób następujący ……………………………………………………………………………… Uzasadnienie 1. Powód (pracownik) jest (był) zatrudniony u pozwanego pracodawcy na podstawie ……………… w wymiarze ………………. Na stanowisku …... od dnia …………… do dnia (dotychczas) za wynagrodzeniem miesięcznym wynoszącym łącznie …………….. zł., składającym się z następujących składników …………………. Dowód: akta osobowe powoda, które pozwany winien przedłożyć. 2. Powód dochodzi od pozwanego następujących roszczeń i należności ……………..…….. z następujących tytułów prawnych.

23. Tomasz Jerzy Ćwiek Podstawowy wzór pozwu w sprawach z zakresu prawa pracy 3. W celu udowodnienia roszczeń powód powołuje się na następujące dowody ………………………………………………………………… (z dokumentów, przesłuchań świadków, biegłych, stron oraz dokonania oględzin). 4. Powód uzasadnia również właściwość sądu pracy w sposób następujący …………………………….. . (art. 461 KPC) ………………………………….. podpis powoda Załączniki: Odpis pozwu z załącznikami dla pozwanego