551 likes | 1.47k Views
Hyrje ne psikologji. Java e trete Biologjia e sjelljes 10 dhjetor. Psikologjia biologjike. Sistemi endokrin Sistemi nervor Shqisat Gjenetika. Neuroni. Qeliza baze e sistemit nervor Pjeset perberese Rruga e impulsit Sinapsi. Sistemi nervor qendror. Truri Truri I parme
E N D
Hyrje ne psikologji • Java e trete • Biologjia e sjelljes • 10 dhjetor
Psikologjiabiologjike • Sistemiendokrin • Sisteminervor • Shqisat • Gjenetika
Neuroni • Qelizabaze e sistemitnervor • Pjesetperberese • Rruga e impulsit • Sinapsi
Sisteminervorqendror • Truri • Truri I parme • Truri I mesem • Truri I vogel • Palca e kurrizit • Hemisferat e trurit
Korteksi cerebral • Lobiballor • Lobi parietal • Lobi temporal • Lobioksipital
Sisteminervor • Sisteminervorqendror • Truri • Palcakurrizore • Sisteminervorperiferik - Sistemiautonom - Sistemisomatik • Sistemiendokrin
Trashegimiadhesjellja • Trashegimiaeshteaftesianatyrore e individeve per tezhvilluarkarakteristikat e paraardhesvetetyre • Gjenetikaeshtedegaqestudiontrashegiminedhendikimin e saj ne sjellje • Genieshtenjesiabaze e trashegimise
Programi • Historianentor • Metodat e kerkimit 3.12 • Biologjiadhezhvillimi, ndijimidhe perceptimi10.12 • Gjumidhendergjegjia, temesuaritdhekujtesa 17.12 • Gjuha, inteligjenca, motivacionidheemocioni 7.1 • Personalitetidhestresi 14.1 • Sjelljaanormaledheterapia 21.1 • Psikologjiasocialedhe e zbatuar 28.1
Psikologjia e zhvillimit • Studionzhvilliminpsikologjiktenjeriutgjategjithejetes • Ndryshimi me psikologjineevolutive • Studionzhvilliminfizik, social, psikologjik, konjitiv, emocionaltenjeriut
Zhvillimipsikoseksual (Freud) 1. Stadi oral 2. Stadi anal 3. Stadifallik 4. Stadi latent 5. Stadigjenital
Zhvillimikonjitiv (Piaget) 1. Stadisensoromotor 2. Stadipreoperator 3. Stadi operator konkret 4. Stadi operator formal
Zhvillimipsikosocial (Erikson) • 0-1: Besim/mosbesim (siguridheshprese) • 2-3: Autonomi/ndrojtje (pavaresidhevullnet) • 4-5: Inisiative/faj (eksplorimdhepikesynim) • 6-11: Sistematik/inferioritet (manipulimdhekompetence • Adoleshence:Identitet/konfuzion (vetebesimidhebesnikeria) • Mosha e rritur e hershme: Intimitet/izolim (marredheniedhedashuri) • Mosha e rritur e mesme: Produktivitet/veteabsorbim (preokupimdheempati) • Mosha e vjeter: Integritet/deshperim (vetekenaqesidheeksperience)
Fazat e jetestenjeriu • Foshnjeria 0-1 • Femijeria 2-8 • Pre-adoleshenca 9-11 • Adoleshenca 12-18 • Post-adoleshenca 19-21 • Moshamadhore e hershme 22-30 • Moshamadhore e mesme 31-49 • Moshamadhore e vone 50-60 • Temoshuarit e rinj 61-74 • Temoshuarit e vjetermbi 75
Ndijimi • Procespasiv me anetetecilitngacmimetkapenngareceptoretndijuesdheshnderrohen ne impulse nervoredrejttrurit
Perceptimi • Proces me aktivkuinformacionindijuespercilletdrejttrurit • Perfshinprocesetetjerakonjitivekryesishtatosuperiore • Vemendjaselektive: perqendrim ne aspektet me terendesishmetemjedisittejashtem • Pritshmeria: kulmi I pervojavetona, naorienton ne perceptimin e botes
Pershtatjashqisore • Ndijimi: procesikungacmimet e kapurangashqisatshnderrohen ne impulse nervore • Pershtatja: tendenca e shqisave per t’upershtatur me ngacmimet e ndryshme. Karendesi ne mbijetesen e njeriut • Ligjii Weber: pragu i ndryshimitvaret me shumengaraporti i intensitetittenjengacmuesindajnjetjetrisesanganjendryshimabsolut
Teparit • Shqisakryesore • Valet e drites • Organi i syrit • Qelizatfotoreceptore • Retina • Nervi optik • Lobioksipital
Teorite e perceptimittengjyrave • Konetjanetendjeshemndajtrengjyrave: • E blerta • E kuqja • Bluja
Teoriatrikromatike • Herman von Helmholtz • Thomas Young • Mbeshtetet ne trereceptorebazetengjyrave
Teoria e procesittekundert • EwaldHering • Shtonngjyren e verdhe • Seciliprejreceptorevereagonndajciftevetengjyravetekunderta
Verberia e ngjyrave • Monokromat • Dikromat
Perceptimipamor • Qendrueshmeriaperceptuese • Ndricimi • Ngjyra • Forma • Madhesia
Gestaltizmi • Njerezitperceptojnepamjen e plotedheteteredhejotendare ne pjese • Figuradhesfondi. Kemiprirjentendajmefigurenngasfondi
Parimet e Gestalt • Mbyllja • Vazhdimesia • Ngjashmeria • Afersia • Fati i perbashket
Perceptimi i thellesise • Aftesia per tegjykuar per distancenderi ne njeobjekt • Ndervendosja: objektibllokuesperceptohetsi me afer • Perspektiva: ndryshimi ne teparin e objektevekurdistancangavendi I perceptuesitrritet. • Kamuflimi: njehsimi ne sfondinambiental
Perceptimi i levizjes • Proceskompleksqeperfshinreceptoretpamore ne retinedheinterpretimin e trurit • Keqinterpetim i levizjes-levizjajoreale: • Levizja e induktuar • Fenomeniphi • Levizjastroboskopike • Levizjaautokinetike
Iluzionetpamore • Modifikim i ndijimit, perceptim i gabuar • Figurat e pamundshme • Figurat e alternueshme • Iluzioni i Müller-Lyer • IluzioniPonzo • Iluzioni I Pongerdorff • Iluzioni I Henes
Tedegjuarit • Valet zanore- ndryshimeteshpejta ne presionin e ajritshkaktuarnganjeobjektvibrues • Frekuenca • Amplituda • Timbri
Veshi • Veshi I jashtem • Veshi I mesem • Veshi I brendshem
Procesi i tedegjuarit • Teoria e frekuences • Rutherford • Frekuenca e dridhjevete membranes ne veshpercaktonfrekuencen e neuroneveqenisendrejttrurit • Teoria e vendit • Helmholtz • Ndijimii tingullitpercaktohetngavendiqestimulohet ne membranen e veshit
Teoria e parimitte vales udhetuese • Von Bekesy 1960 • Valet e zeritudhetojnepermeskermillitdhelevizinmembranen e veshit ne njevendndodhjeqekorrespondon me njelartesitevecantetezerit
Perceptimidegjimor • Tingullmonofonik: tingulliqekapetvetemnganjerivesh • Tingullibifonik: perpunohet ne qendra me telartatetrurit
Demtimi i degjimit • Shurdhimi i perçueshmerise • Shurdhimi i nervit • Afazite • Zona e Wernicke-s • Zona e Broca-se
Tenuhaturit • Shqisekimike: ngacmimi I receptoreveperfshinedhekontaktin me substancatkimike ne formetelengetapotegazte. • Receptoretndodhen ne kanalethundore
7 nuhatjethemelore • Ererat e kamforit • Ererat e myshkut • Ererat e luleve • Ererat e mëndrës (nenexhik, dhjose) • Eteri • Ererattherese • Ererat e prishura
Teoriastereokimike e kodimittetenuhaturit • Ashtu sic perputhetkyci me braven, edhemolekulatendryshmeteereraveperputhenvetem me atoreceptoreqekanengjashmeridhejo me tegjithereceptoret
Teshijuarit • Vendndodhjae receptoreve: ne gjuhe ne vendeqequhenpapila • Atyndodhensythet e teshijuarit • Sythetjaneteperteritshme
5shije • E embla • E tharta • E kripura • E hidhura • Acidi
Teoria e fibreskryqteteshijuarit • Erikson 1984 • Cilesia e teshijuariteshte e koduarteknervatngamodelinxites i qelizavereceptore • Shijimiperpunohet ne lobin parietal
Shqisat e lekures • Teshtypurit • Tedhimbjes • Teftohtit • Tengrohtit
Teprekurit • Diktohetngareceptoret e vendosur ne tegjithetrupin ne siperfaqen e lekures • Disapjesetruporejane me tendjeshme se tetjerat • Teprekuritnandihmon ne tejemitevetedijshem per ngacmuesit ne mjedisin e jashtem • Na ndihmon ne perceptimin e formes, masen, perberjendhevendnndodhjen e objekteve ne mjedis
Dhimbja • Mendohet se perceptohet ne fundet e lira nervore • Teoria e kontrollittehyrjes (shpjegonsesifunksionojnendijimet e dhimbjes, 1965) • Endorfinat: peptide teprodhuara ne truqendihmojnene pakesimin e dhimbjes • Neseidentifikohetmekanizmi i transmetimittedhimbjesqellimieshteeliminimi i saj • Akupuntura: zbulim i zonavetetrupitqemundtebllokojnedhimbjen
Temperatura • Teftohtit • Tengrohtit • Receptoretndodhen ne lekure me diameter 1 mm • Sherrick, Cholewiak, 1986 • Ndjeshmeria e lekuresndaj temperatures eshte e ndryshme ne pjesetendryshmetetrupit
Temperatura • Temperatura me e pershtatshme e ajrit, per njereziteshte 22 grade celsius • Nivelkritik: 29 grade celsius • Trupiynekaaftesiveterregullimite temperatures • Temperatura e brendshmenormale per trupineshte 37 grade celsius • Temperatura e lekuresduhet 33 grade
Kinestezia • Shqisa e levizjes se trupit • Na informon se cfarejane duke berepjesetendryshmetetrupit • Na ndihmon ne bashkerendimin e levizjeve
Shqisavestibulare • Ndihmonne ruajtjen e ekuilibrit • Na informon se kurjemi ne levizje • Na ndihmon ne orientiminndajgravitetit • Shqiseqevepronkur ne jemitepavetedijshem • Receptoret e sajndodhen ne vesh