Motywy, czyli dlaczego ochraniamy przyrodę

1. Motywy, czyli dlaczego ochraniamy przyrodę ·motywy religijne i kulturowe · motywy patriotyczne, historyczno-pamiątkowe · motywy gospodarcze: · motywy naukowe: · motywy społeczne: · motywy estetyczne: · motywy etyczne

2. Dlaczego chronimy przyrodę? Użyteczność przyrody. • · Bezpośrednia wartość użytkowa: - wartość ekonomiczna (rynkowa) bogactw naturalnych takich jak drewno, zasoby ryb, kopaliny. • · Pośrednia wartość użytkowa: wartość ekonomiczna takich pożytków jak: zaopatrzenie w wodę, czyste powietrze, tereny rekreacyjne. • · Wartość opcjonalna: wartość ekonomiczna przyszłych korzyści (dotąd nie dostrzeganych) jakie mogłyby dostarczać obszary naturalne. • · Wartość bytowa: wartość ekonomiczna siedliska lub gatunku wyliczona na podstawie tego, ile ludzie byliby skłonni zapłacić , by zapobiec jego zniszczeniu.

3. Co to jest obszar chroniony?? Wg IUCN (WCN): obszar lądu i\lub morza wyznaczony celowo do ochrony i zachowania różnorodności biologicznej i zasobów naturalnych, a także związanych z nimi dóbr kulturowych, zarządzany prawnie lub innymi skutecznymi środkami.

4. Kategorie obszarów chronionych i ich definicje wg IUCN

5. Kryteria oceny wartości obszaru dla ochrony przyrody. Które obszary powinniśmy chronić? • Różnorodność biotyczna jest wyrazem ilości i zróżnicowania świata przyrody • Biotyczna różnorodność: • Trzy poziomy rozpatrywania bioróżnorodności: • Różnorodność w obrębie gatunku - wewnątrzgatunkowa – mierzona różnicami genetycznymi pomiędzy osobnikami i populacjami; • Różnorodność gatunków - międzygatunkowa- wyrażana poprzez zestawienie liczby i równomierności występowania gatunków; • Różnorodność zespołów lub ekosystemów mierzona liczbą różnych wielogatunkowych zbiorowisk

6. Dlaczego bioróżnorodność spada? • Nadmierna eksploatacja zasobów (gatunków) • Zaburzenia siedlisk: wskutek zanieczyszczenia środowiska, zmian klimatu (antropogenicznych), wprowadzania nowych gatunków • Zanieczyszczenia chemiczne: kwasne opady i porosty; pestycydy; • Obce gatunki: króliki i lisy w Australii – konkurencja dla torbaczy; zawleczenie chorób: wyginięcie kasztana amerykańskiego ( grzyb przywleczony z Azji) • Niszczenie siedlisk (niszczenie siedlisk naturalnych); w wielu krajach Europy nie ma siedlisk naturalnych, co najwyżej półnaturalne.

7. Niszczenie siedlisk -Fragmentacja

8. Czy różnorodność gatunkowa jest jedynym kryterium identyfikacji obszarów chronionych???

9. Praktyczne metody wyznaczania obszarów chronionych. • Analiza luk ( w systemie obszarów chronionych) • Metoda reprezentacji – wybór miejsc najlepiej reprezentujących zasoby naturalne Ziemi (hotspots). Uwzględnia się: • Bogactwo gatunkowe • Endemizm • Unikatowość taksonomiczna • Niezwykła zjawiska ekologiczne lub ewolucyjne • Rzadkość samych typów siedliskowych w skali globalnej. • Metoda komplementarności – minimalny system ochronny wymagany do ochrony danego taksonu- wyznaczenie terenu, na którym występują wszystkie dane gatunki • Metody siedliskowe – ochrona siedlisk

10. Ochrona przyrody w Polsce Przyjęta w 2004 roku nowa Ustawa o ochronie przyrody opisuje następujące formy ochrony przyrody: • · parki narodowe, • · rezerwaty przyrody, • · obszary NATURA 2000 • · parki krajobrazowe, • · obszary chronionego krajobrazu, • · inne formy ochrony przyrody: pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, • · ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

11. Do końca roku 2003 utworzono w Polsce 23 parki narodowe • Białowieski 1947 105,02 km2 • Świętokrzyski 1950 76,26 km2 • Babiogórski 1954 33,92 km2 • Pieniński 1954 23,46 km2 • Tatrzański 1954 211,64 km2 • Ojcowski 1956 21,46 km2 • Wielkopolski 1957 75,84 km2 • Kampinoski 1959 385,44 km2 • Karkonoski 1959 55,76 km2 • Woliński 1960 109,37 km2 • Słowinski 1967 186,18 km2 • Bieszczadzki 1973 292,02 km2 • Roztoczański 1974 84,83 km2 • Gorczański 1980 70,30 km2 • Wigierski 1988 150,86 km2 • Drawieński 1990 113,42 km2 • Poleski 1990 97,62 km2 • Biebrzański 1993 592,23 km2 • Gór Stołowych 1993 63,39 km2 • Magurski 1994 194,39 km2 • Narwiański 1996 73,50 km2 • “Bory Tucholskie” 1996 47,98 km2 • “Ujście Warty” 2001 80,38 km2

12. Obszary chronione w Polsce

13. Rodzaje rezerwatów przyrodyROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 30 marca 2005 r.w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz. U. Nr 60, poz. 533)

14. Typy i podtypy rezerwatów przyrodyA. Ze względu na dominujący przedmiot ochrony

15. Typy i podtypy rezerwatów przyrodyB. Ze względu na główny typ ekosystemu

16. Według stanu na 31.12.2004 (GUS 2004) znajdują się w Polsce 1385 rezerwaty przyrody . o faunistyczne – 138 rezerwaty, • o krajobrazowe – 109 rezerwatów, • o leśne – 695 rezerwatów, • o torfowiskowe – 141 rezerwaty, • o florystyczne – 165 rezerwaty, • o wodne – 28 rezerwatów, • o przyrody nieożywionej – 71 rezerwatów, • o stepowe – 34 rezerwaty, • o słonoroślowe – 4 rezerwaty.

17. Dokumenty Europejskie1. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku 2. DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory 184 - Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk 71 - Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków Obszary zajmują powierzchnię: 4 118 062,6 ha, w tym: • Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk: 1 185 288,9 ha, • Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków: 3 311 396,3 ha. • Obszary lądowe zajmują powierzchnię: 3 217 560,9 ha. • Obszary morskie zajmują powierzchnię: 900 501,7 ha. Obszary lądowe stanowią 10,3 % powierzchni Polski, w tym: • Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk: 3,7 %, • Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków: 7,8 %.

18. Według stanu na 31.12.2004 (GUS 2004) znajdują się w Polsce następujące formy ochrony: · parki krajobrazowe - 120 - 2 603 683 ha · obszary chronionego krajobrazu - 342 - 7 075 694 ha · obszary NATURA 2000, • pomniki przyrody -28 497 • stanowiska dokumentacyjne - 100 • użytki ekologiczne - 4567 • zespoły przyrodniczo-krajobrazowe 106

19. Ochrona gatunkowa

20. Rezerwaty przyrody i parki krajobrazowe na terenie woj. łódzkiego (stan na IX 2004)

21. Parki krajobrazowe na terenie woj. łódzkiego (stan na 31.12.2004)

22. Obszary Natura 2000 na terenie woj. łódzkiego (stan na XII 2004)

23. Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk(stan na 31.12.2004)

24. Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków(stan na 31.12.2004)

25. Obszary chronionego krajobrazu na terenie woj. łódzkiego (stan na 31.12.2004)

26. Indywidualne formy ochrony przyrody na terenie woj. łódzkiego (stan na 31.12.2004)