Grup Adı: Krem Şokola Tarih: 21.04.2010

1. Grup Adı: Krem Şokola Tarih: 21.04.2010 GRUP ÜYELERİ : Yasemin Aktaş Şeyma Akçelik DERS: Fen ve Teknoloji ÜNİTE: Kuvvet ve Hareket SINIF: 6 KONU: Kuvvet Nedir?

2. AMAÇLAR KAZANIMLAR DERSE GİRİŞ NE KADAR ÖĞRENDİM EV ETKİNLİKLERİ İNTERAKTİF OYUNLAR

3. Kuvvetin Tarihçesi Kuvvet ilk defa, hareketin sebebinin araştırılması sonucu ortaya çıkmıştır. Kuvvet kavramını oldukça eskiye dayandırmak mümkündür. Ancak Aristo, hareketle kuvvetin ilişkisi üzerinde durmuş, ağırlığı, cismi tabiî konumuna getirmek için etkiyen tesir olarak târif etmiştir. Kuvvet üzerinde araştırma yapan bilginlerden biri de Yakubibni İshak el Kindî’dir. Bu Müslüman âlim, 9. yüzyılda Irak’ta Halife el-Me’mun (813-833) ve el-Mu’tasım zamanında yaşamış ve tesiri çok büyük olmuştur. Med ve Cezir kitabında, kuvvetin bir ortam içerisindeyayılmasına âitbilgiler mevcuttur.Galile, mekanik ile uğraşmışsa da açık bir kütle tarifi, statik ve dinamiğe uygulanabilecek bir matematik kuvvet tarifi vermekten uzak kalmıştır. Ancak Newton’un kanunlarına ilk adımı Galile atmıştır. Kepler de, gezegenlerin hareketini gözetleyip, ilgili kuralları tesbit ederek, kütle çekimi kanununun belirlenmesine sebep olmuştur.Kuvvetin modern tarifini Newton’un “Principia”sında bulmak kâbildir. Dinamiğin ikinci kanunu, kuvveti açık bir şekilde tarif eder. Üçüncü kanunu her etkinin bir zıt tepki doğurması da kuvveti açıklamaktadır. Newton’un çekim kanunu pek çok tenkide uğradıysa da fizikî olayları açıklaması yönünden çok başarılıydı. Daha sonra Michael Faraday, kuvvet alanı ve kuvvet çizgileri kavramlarını getirdi. Buna göre, her noktaya bir kuvvet karşı getirilebiliyorsa, “kuvvet alanı” tarif edilmekteydi. Kuvvet vektörlerine teğet olan eğrilere de “kuvvet çizgileri” ismi verilir. Einstein, 1905’de ortaya koyduğu “Özel İzafiyet Teorisi” ile hiç bir alanın ışıktan daha hızlı yayılamayacağını göstererek, kuvvet alanlarına da bunu dâhil etti. geri

4. DERSİMİZİN AMACI : Kuvvetkavramınıöğrenmek. Kuvvetin ne ilenasılölçüldüğünüöğrenmek. Kuvvetinnasıloratayaçıktığınıöğrenmek. Kuvvetinhayatımızdakiyeriniöğrenmek. GERİ

5. “Bugün, SevgiablaveMetinağabeyiçin Maceragünüydü. SevgiablaveMetin ağabeyÇoruhNehri’ninazgınsularında rafting yapmakiçinArtvin’egelmişlerdi. Rafting yapacaklarıtakımdokuzkişidenoluşuyordu. Takımbottakiyerinialdı. Herkesinelindebirer kürekvardı. Bu küreklerekuvvetuygulayarak botayönvereceklervebotudengedetutmaya çalışacaklardı. Dünyanın en süratliakan NehirlerindenbiriolanÇoruh Nehri’nde rafting yapmakonlarıheyecanlandırıyordu. Takım, küreklerlebotuiterekkıyıdanayrıldıveazgınsulardahareketebaşladı. ÇoruhNehri o kadarsüratliakıyordukitakımdakilerbotudengedetutmakiçinküreklerineasılarakaynıyöndedahafazlakuvvetuyguladılar. Takımınüyeleritekbirvücutgibiçalışıpbudoğaharikasınehresankimeydanokuyorlardı. Macerabaşlayalı 10 dakikaolmuştu. 12 km’likmesafeninyarısınagelinmişti. Botbirsağabir sola giderken tam önlerinebirkayaçıktı. BotunönündeoturanMetinağabeyküreğinikullanıpkayayıiterekbotu sola doğrudöndürdü. Suyunsüratininazaldığıbirkısmagelmişlerdi. Artıkbotadahaiyi hakim olabiliyorlardı. Bundansonranehrinkıyısınayanaşıpdinlenmeyekararverdiler.” SevgiAbla MetinAğabey İleri

6. 1-Takımdakilernehirakıntısının dalgalıvesüratliolduğu yerlerdekürekleriilenedendahaçokkuvvetuygulamışlardır? 2-Dengede kalabilmek için bota nasıl kuvvetler etki etmiştir? Gösteriniz. 3-Bottaki kişi sayısı önemli midir? Neden? İleri

7. KUVVET Duran bir cismi hareket ettiren, hareket eden cismi durduran, cismin süratini, hareketi doğrultusunu, biçimini değiştiren etkiye kuvvet denir. Kuvvet ‘’F’’ ile gösterilir. Günlük hayatımızın birçok noktasında kuvvetten yararlanmaktayız. Yürürken, otururken, kitabın sayfasını değiştiriken… Bu kuvvetlerden bir çoğu yapacağımız işlerde bize kolaylık sağlamaktadır. Örneğin sürtünme kuvveti, yürüyebilmemiz içindir. Suyun kaldırma kuvveti yüzebilmek için gereklidir. ileri

8. Hareket halinde cisme, hareket yönünde kuvvet uygulanırsa cismin sürati artar. Hareket halindeki cisme, hareket yönünün tersinde kuvvet uygulanırsa cismin sürati azalmaya başlar. Daha sonra durur. HIZ= 0 Kuvvet yönü Hareket Yönü • Biz cisimlere kuvvet uygulayarak onları hareketlendirebiliriz veya hareket halindeki bir cismi durdurabiliriz. Cisimler üzerinde şekil değişikliği oluşturabiliriz. Cismi hangi yönde hareket ettirmek istiyorsak kuvveti o yönde uygulamalıyız. Buradan da kuvvetin yönlü bir büyüklük olduğu gözlenir. ileri

9. Bir cisme birden fazla kuvvet etki edebilir. Bu kuvvetler aynı yönlü veya zıt yönlü olabilir. Bir cisme iki veya daha fazla kuvvet uygulandığı zaman bu kuvvetlerin etkisini tek başına yapabilen bir kuvvet olur. Bu kuvvete ‘’bileşke kuvvet’’ denir. F1 F2 Şekil.1 Şekil.1 de kuvvetlerin bileşkesine R1 dersek R1=F1 + F2 olur.( Kuvvetler aynı yönlü) Şekil.2 de kuvvetlerin bileşkesine R2 dersek R2= |F1 – F2| olur. ( Kuvvetler zıt yönlü) Bileşke kuvvet büyük kuvvetin yönünde olur. F2 F1 Şekil.2 Şekil.3 de kuvvetlerin bileşkesine R3 dersek R3= |F1 + F2 – F3| olur. (Hangi taraftaki toplam kuvvet büyükse cisim o yönde hareket eder.) F1 F3 F2 Eğer bir cisme etki eden kuvvet sıfır ise, cisim duruyorsa durmasına, cisim hareketli ise sabit sürat ile hareketine devam eder. • Şekil.3 İleri

10. dinamometre DinamometreNedir? Kuvvetölçenâletlereverilenad.Dinamometrelerinesası, esnekcisimlerdir. Bu esnekcisimler, kendilerineetkiyapankuvvetlerinşiddetlerioranındabiçimlerinideğiştirirler. Bu biçimdeğiştirmeler, belli kuvvetlerin belli şiddetlerinegöreayarlanmışolduğuiçin, dinamometreyeuygulanankuvvetinşiddetinikolaylıklabulmakmümkünolur.Dinanamometrelerinpekçokçeşitlerivardır. En basitdinamometre el kantarıdır.Bircismeetkiedenkuvvetidinamometreileölçerkendinamometreninyayıuzar. Bununsebebicismeetkiedenkuvvetindinamometreninyayınadaetkietmesidir. Cismeuygulanankuvvet ne kadarbüyükolursa, dinamometredekiyayınuzamasıda o kadarfazlaolur. geri

11. 3. Aşağıdaki cisimlere etki eden kuvvetlerin dengelenmiş olup olmadıklarını belirtin. SORULAR 1. Aşağıdaki olayların hangisinde yerçekimi etkisiyle gerçekleşen bir hareket yoktur? a) Elmanın daldan düşmesi b) Kitabın düşmesi c) Suyun akması d) Rüzgarın esmesi 2. Aşağıdaki cisimlere etki eden kuvvetlerin dengelenmiş olup olmadıklarını belirtin. ileri

12. 3. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlarına “D” yanlış olanlarına “Y” yazın. - Kuvvet dinamometreyle ölçülür ( ) - Kuvvetin birimi Newton’dur. ( ) - Yer çekimi bir kuvvet değildir. ( ) - Kuvvetin yönü önemli değildir. ( ) - Sadece canlı varlıklar kuvvet oluşturabilir. ( ) • 4. Aşağıdaki A, B ve C cisimlerine etki eden net (bileşke) kuvvetleri bulun. ileri

13. 5. Aşağıdaki sporcu çocuğun elindeki ağırlıklara uyguladığı kuvvetleri çizerek gösterin. 6. Aşağıdaki kamyonetlere etki eden kuvvetler ve araçların hareket yönleri şekilde verilmiştir. 20+10 20+(10+10) Ger i 10-10 20-10

14. 1. Aşağıdaki olayların hangisinde yerçekimi etkisiyle gerçekleşen bir hareket yoktur? a) Elmanın daldan düşmesi b) Kitabın düşmesi c) Suyun akması d) Rüzgarın esmesi • 3. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlarına “D” yanlış olanlarına “Y” yazın. - Kuvvet dinamometreyle ölçülür (D ) - Kuvvetin birimi Newton’dur. ( D) - Yer çekimi bir kuvvet değildir. (Y ) - Kuvvetin yönü önemli değildir. (Y ) - Sadece canlı varlıklar kuvvet oluşturabilir. ( Y) • 4. Aşağıdaki A, B ve C cisimlerine etki eden net (bileşke) kuvvetleri bulun. • A=(12+6)-9=9 • B=(40-35)=5 • C=(10+8)-(6+6)=6

15. DENEYİN ADI : KUVVET DENEYİN AMACI : Kuvvetinbüyüklüğünüölçmeyiöğrenmek, kuvvetindoğrultuveyöntayininikavramak. KULLANILAN MALZEMELER : Dinamometre, en azüçadetkitap, kitaplarıbağlamakiçinipyada tel. TEORİK BİLGİ: Kuvvet; hareketsizbircismihareketegeçiren, hareketlicisminhareketindedeğişiklikyapanvecisimlerinşeklindedeğişiklikmeydanagetirenetkiyedenir. Kuvvetbelirlidoğrultuvebelirliyönlerdeolacaktır. Aynıdoğrultuiçerisindeikiyönvardırvebuyönler birbirlerine zıttır. Kuzey-güneybirdoğrultuyugösterirkenkuzeydengüneyebiryönüifadeeder. Bircisimüzerineuygulanankuvvet, dinamometreadıverilenölçümaracıilebelirlenebilir. Dinamometreninçalışmaprensibiesasen metal biryayınesnekliğiprensibinedayanır. KuvvetinbirimiNewton olup N harfi ilegösterilir. DENEYİN YAPILIŞI, ANALİZİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 1- İlkolarakiplebağladığınıztekbirkitabıdinamometreileçekiniz (şekil 2.1). Kitabınhareketegeçtiğiandakidinamometredegörünendeğeriokuyaraktabloyayazınız. 2- ikikitabıüstüstekoyarakiplebağlayıp (şekil 2.2) deneyitekrarlayarakdinamometredeokuduğunuzdeğeriyineaşağıdakitabloya not ediniz. ileri

16. Şekil 2.1. Şekil 2.2. 3- Aynıdeneyiüçvedahaçokkitapiçintekrarlayaraksonucu not ediniz (şekil 2.3). 4- Tabloyagörehangidurumdadinamometredahaçokuzadı. Neden? 5- Sınıfımızdabulunankitaplığıelimizdekidinamometreileçekerekhareketettirmekmümkünolabilir mi? 6- Birkitabıikifarklıdinamometreileçekersekbukitapüzerineuygulanankuvvetinbüyüklükveyönününasılbuluruz (şekil 2.4). ileri

17. geri

18. KAZANIMLAR: Bu dersinsonundasizsevgiliöğrencilerimizle; • 1-Kuvvetnedir? Nasıloluşur? • 2-Kuvvethayatımızınneresinde? • 3-Kuvvetintarihçesini • 4-Kuvvetin ne ile ölçüldüğünü • Öğrendik..  Geri