430 likes | 646 Views
Makrovaskularna bolest. Section 5 | 2 of 4 Curriculum Module III-7d | Cardiovascular disease. Makrovaskularna bolest. Koronarna bolest Cerebrovaskularna bolest Periferna vaskularna bolest Šta je to “ događaj ”?. Makrovaskularna bolest.
E N D
Makrovaskularna bolest Section 5 | 2 of 4 Curriculum Module III-7d | Cardiovascular disease Slides current until 2008
Makrovaskularna bolest • Koronarna bolest • Cerebrovaskularna bolest • Periferna vaskularna bolest • Šta je to “događaj”? Slides current until 2008
Makrovaskularna bolest • Glavni uzrok povećanog morbiditeta i mortaliteta u dijabetesu • Osnovni poremećaj: ateroskleroza Williams 1999 Slides current until 2008
Šta je ateroskleroza? • Proces u kojem se naslage masnih supstancija, holesterol, otpadni produkti ćelijskog metabolizma i kalcijum ugrađuju u zid arterija. Ta formacija naziva se plak • Plak može porasti dovoljno da značajno smanji protok krvi kroz arteriju. Akutni događaj dešava se kad on postane fragilan i rupturira • Plak koju rupturira uzrokuje koagulum koji može blokirati protok krvi ili se otkačiti i na udaljenom delu tela uzrokovati srčani udar ili šlog Slides current until 2008
Koronarna bolest Poznati faktori rizika • Životna dob • Pol • Porodična istorija • Lipidni poremaćaj • Hipertenzija • Pušenje • Dijabetes Slides current until 2008
Koronarna bolest i dijabetes • Češće i ranije se javlja kod osoba sa dijabetesom • Etničke razlike • Evropljani: više infarkta srca • Kinezi/Japanci: više šlogova • Žene gube polnu zaštitu • Infarkt miokarda je često bezbolana (silent) • Albuminurija povećava rizik od vaskularnog događaja Laing 1999 Slides current until 2008
Koronarna bolest i dijabetes U poređenju sa osobom bez dijabetesa one sa tipom 2 imaju: • Isti rizik od srčanog udara kao osobe koje su ga već imale • Dva do tri puta veći rizik od srčane slabosti Iznenadna srčana smrt događa se: - 50% češće kod muškaraca - 300% češće kod žena nego u grupi osoba bez dijabetesa slične životne dobi Haffner 1998 Slides current until 2008
Infarkt miokarda i dijabetes Osobe sa dijabetesom imaju goru prognozu čak i kad se uzmu u obzir veličina infarktne zone i faktori rizika Slides current until 2008
Kontrola faktora rizika Istraživanja su pokazala povoljan efekat redukcije promenljivih faktora rizika za aterosklerozu Promenljivi faktori rizika aterosleroze su: • Dislipidemija (posebno LDL ili "loš" holesterol) • Pušenje i izlaganje duvanskom dimu • Povišen krvni pritisak • Dijabetes • Gojaznost • Fizička neaktivnost Slides current until 2008
Razmatranje slučaja TJ je osoba sa novootkrivenim dijabetesom. Puši jednu paklicu cigareta na dan i ne bavi se fizičkim vežbanjem. Krvni pritisak mu je 150/95 mmHg a BMI 30. • Koje faktore rizika on ima? • Šta još treba ispitati? • Kakav pristup biste imali prema njemu uzimajući u obzir faktore rizika? Slides current until 2008
Kontrola faktora rizika • Promena stila života: prilagoditi ishranu, smaniti telesnu težinu, vežbati, prekinuti pušenje, popiti čašu crnog vina • Lekovi koji snižavaju lipide • ACE inhibitori • Aspirin • Koristi od kontrole glikemije? NCEP 2005 Slides current until 2008
Upotreba aspirina • Koju dozu treba uzimati? • Ko treba da preporuči aspirin? • Koja su neželjena dejstva aspirina? • Koje su kontraindikacije? • Postoji li neki drugi lek koji se može uzimati ako je aspirin kontraindikovan? Slides current until 2008
Diabetes Intervention and Complication Study (EDIC) Metabolička memorija • Praćene su osobe koje su bile obuhvaćene DCCT. Razlika u glikoregulaciji izgubila se. • Ukupno praćenje je 18 godina Slides current until 2008
Diabetes Intervention and Complication Study (EDIC) Metabolička memorija 57% reduction during EDIC follow-up period Mikrovaskularne Makrovaskularne Slides current until 2008
10 0 0 3 6 9 12 15 0 3 6 9 12 15 United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS) 30 Infarkt miokarda p=0.052 Konvencionalno 20 broj bolesnika (%) Intenzivno 10 0 30 30 Mikrovaskularni događaji p=0.0099 Šlog p=0.52 20 20 broj bolesnika (%) broj bolesnika (%) 10 0 Vreme od randomizacije (godine) Vreme od randomizacije (godine) UKPDS 1998 Slides current until 2008
Poststudijsko praćenje UKPDS Metabolička memorija: mikro- and makrovaskularnekomplikacije • Infarkt miokarda p=0.042, RR 0.86 (0.74-0.99) • Mikrovaskularne bolesti P=0.0002, RR 0.72 (0.6- 0.86) Slides current until 2008
Dislipidemija • Glavni prediktor KV mortaliteta • LDL i HDL holesterol • Lipidni profil kod tipa 2 dijabetesa • povišeni trigliceridi • snižen HDL • povišene male guste partikule LDL Slides current until 2008
Lipidi IDF 2005,CDA 2006, ADA 2004 Slides current until 2008
Lipidi: klinička ispitivanja Statini (lekovi koji snižavaju lipide) imaju dokazanu ulogu i u primarnoj i u sekundarnoj prevanciji Scandinavian Simvastatin 1994 Slides current until 2008
Lipidi: neželjena dejstva statina • Bol u mišićima (sa ili bez porasta enzima) • Porast jetrenih enzima • Rabdomioliza: • češća kad se statini uzimaju zajedno sa fibratima • Poremećaj sna i noćne more Durrington 2000 Slides current until 2008
Upotreba lekova koji snižavaju lipide • Koji lekovi postoje u našoj zemlji? • Kako se ovi lekovi, kod nas, najčešće koriste? Slides current until 2008
Hipertenzija i dijabetes Prevalenca • Otprilike dvostruko veća nego kod osoba bez dijabetesa • Češća kod muškaraca nego kod žena u grupi mađih od 50 godina Slides current until 2008
Hipertenzija i dijabetes • Gubi se dnevno/noćna varijacija krvnog pritiska • može biti znak autonomne neuropatije • Tip 1: normotenzivni dok se ne ispolji nefropatija • Tip 2: hipertenzivni pre znakova bubrežnog oštećenja Slides current until 2008
Hipertenzija JNC 7 and ADA recommendations • Hipertenzija – krvni pritisak: ≥140/90mmHg • Ciljni krvni pritisak kod osoba sa dijabetesom: 130/80mmHg • Mnoge osobe moraju uzimati tri ili više lekova da bi postigle ciljne vrednosti krvnog pritiska ADA 2004, JNC7 Slides current until 2008
Lečenje hipertenzije • Smanjiti unos soli • ACE inhibitorii ARBimaju bolje efekat • Izbegavati nesteroidne antireumatike • Smanjiti alkohol u preporučene granice • Prekinuti pušenje • Preporuke iz DASH studije: Čineći jedno od navedenog snižavamo pritisak za 10 mmHg, što je dejstvo jedne tablete antihipertenziva Slides current until 2008
Antihipertenzivni lekovi • ACE-inhibitori (-prili) • Blokeri A2 receptora (Lorista) • Kalcijumski antagonisti (dihidropiridini: Norvasc, Amlopin, Nifelat retard ; nedihidropiridini: Verapamil, Diltiazem) • Diuretici • B-blockeri Slides current until 2008
Neželjeni efekti antihipertenziva • ACE-inhibitori (hiperkaliemija, kašalj, otoci, porast kreatinina) • Blokeri A2 receptora (otoci, porast kreatinina) Slides current until 2008
Neželjeni efekti antihipertenziva • Kalcijumski antagonisti • Dihidropiridini: retencija tečnosti, flushing, tachycardia • Nedihidropiridini: retencija tečnosti, opstipacija, bradycardia Slides current until 2008
Neželjeni efekti antihipertenziva • Diuretici: dehidratacija, hipokaliemija, impotencija Slides current until 2008
Neželjeni efekti antihipertenziva • B-blockeri: asthma, klaudikacije, umor, impotencija Slides current until 2008
Hypertension • Koje su preporučene vrednosti krvnog pritiska kod nas? • Koji je najčešći pristup lečenju hipertenzije kod nas? Slides current until 2008
Rekapitulacija Makrovaskularna bolest • Glavni uzrok ranog morbiditeta i mortaliteta • Agresivna terapije dislipidemije i hipertenzije • Intenzivno lečenje promenljivih faktora rizika • životni stil: povećanje fizičke aktivnosti • prilagođena ishrana: smaniti ukupne i zasićene masti, povećati mononezasićene masti, antioksidanse i flavonide CDA 2003, ADA 2005 Slides current until 2008
Evaluacioni test • Koji od navedenih nalaza kod osobe sa dijabetesom nije faktor rizika za KV bolesti? a. Visok nivo triglicerida b. Visok nivo HDL holesterola c. Visok nivo LDL holesterola d. Visok odnos ukupni holesterol/HDL holesterol Slides current until 2008
Evaluacioni test • Koji od navedenih nalaza kod osobe sa dijabetesom nije faktor rizika za KV bolesti? a. Visok nivo triglicerida b. Visok nivo HDL holesterola c. Visok nivo LDL holesterola d. Visok odnos ukupni holesterol/HDL holesterol Slides current until 2008
Evaluacioni test 2. Žena od 40 godina koja ima dijabetes tip 2 i gojazna je zabrinuta je jer je srčani udar čest problem u njenoj porodici. Koji bi od navedenih odgovora bio tačna informacija? • Samo muškarci sa dijabetesom treba da brinu o koronarnoj bolesti • Premenopauzalne žene sa dijabetesom u većem su riziku od srčanog udara nego one koje nemaju dijabetes • Ako smanjite telesnu masu do ciljnog nivoa rizik za srčani udar izjdednačiće se onome koji imaju žene bez dijabetesa • Kada imate dijabetes, porodična anamneza o bolstima srca nije dodatni rizik za srčani udar Slides current until 2008
Evaluacioni test 2. Žena od 40 godina koja ima dijabetes tip 2 i gojazna je zabrinuta je jer je srčani udar čest problem u njenoj porodici. Koji bi od navedenih odgovora bio tačna informacija? • Samo muškarci sa dijabetesom treba da brinu o koronarnoj bolesti • Premenopauzalne žene sa dijabetesom u većem su riziku od srčanog udara nego one koje nemaju dijabetes • Ako smanjite telesnu masu do ciljnog nivoa rizik za srčani udar izjdednačiće se onome koji imaju žene bez dijabetesa • Kada imate dijabetes, porodična anamneza o bolstima srca nije dodatni rizik za srčani udar Slides current until 2008
Evaluacioni test 3. Mušlarac koji ima tip 2 dijabetesa i hipertenziju ima krvni pritisak 162/94 nekoliko meseci pošto je počeo da uzima antihipertenzive. Šta je naredni korak u terapiji? • Dalje smanjivanje unosa masti u ishrani • Test opterećenja • Davanje dodatnog antihipertenziva • Isključiti antihipertenzive koje uzima i zameniti ih drugima Slides current until 2008
Evaluacioni test 3. Mušlarac koji ima tip 2 dijabetesa i hipertenziju ima krvni pritisak 162/94 nekoliko meseci pošto je počeo da uzima antihipertenzive. Šta je naredni korak u terapiji? • Dalje smanjivanje unosa masti u ishrani • Test opterećenja • Davanje dodatnog antihipertenziva • Isključiti antihipertenzive koje uzima i zameniti ih drugima Slides current until 2008
Evaluacioni test 4. Kod koje od navedenih osoba će aspirin biti kontraindikovan kao preventivna terapija? • Stare osobe sa tipom 2 dijabetesa koje su imale trombotični šlog • Žena od 19 godina koja ima tip 1 dijabetesa od 5 godina života • Gojazna žena od 50 godina sa tipom 2 dijabetesa koja puši ali nema znake koronarne bolesti • Muškarac od 38 godina sa tipom 1 dijabetesa i znacima koronarne bolesti Slides current until 2008
Evaluacioni test 4. Kod koje od navedenih osoba će aspirin biti kontraindikovan kao preventivna terapija? • Stare osobe sa tipom 2 dijabetesa koje su imale trombotični šlog • Žena od 19 godina koja ima tip 1 dijabetesa od 5 godina života • Gojazna žena od 50 godina sa tipom 2 dijabetesa koja puši ali nema znake koronarne bolesti • Muškarac od 38 godina sa tipom 1 dijabetesa i znacima koronarne bolesti Slides current until 2008
Odgovori • b • b • c • b Slides current until 2008
Literatura • Williams G, Pickup JC. Handbook of Diabetes 2nd ed. London: Blackwell Science, 1999. • Laing SP, Swerdlow AJ, Slater SD, Botha JL, Burden AC, et al. The British Diabetic Association Cohort Study, II: cause-specific mortality in patients with insulin-treated diabetes mellitus. Diabet Med1999; 16: 466-71. • Larsen J, Brekke M, Sandvik L, Arnesen H, Hanssen KF, et al. Silent Coronary Atheromatosis in Type 1 Diabetic Patients and Its Relation to Long-Term Glycaemic Control. Diabetes 2002; 51: 2637-41. • Diabetes Control and Complications Trial, Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications Research Group. Intensive Diabetes Therapy and Carotid Intima-Media Thickness in Type 1 Diabetes Mellitus. N Engl J Med 2003; 348: 2294-303. • UK Prospective Diabetes Study Group. Intensive blood-glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes. Lancet 1998; 352: 837-53. • Scandinavian Simvastatin Survival Study Group. Randomised trial of cholesterol lowering in 4444 patients with coronary heart disease; the Scandinavian Survival Study. Lancet1994; 344: 1383-9. • Durrington P, Sniderman A. Hyperlipidemia 2000. Oxford: Health Press. • US Department of Health and Human Services. The 7th Report of the Joint National Committee on prevention, detection, evaluation and treatment of high blood pressure.(JNC 7) National Institutes of Health, 2003. • American Diabetes Association. Treatment of hypertension in adults with diabetes, Diabetes Care 2004; 27(suppl 1): S80-S82. Slides current until 2008
Literatura 10. Williams B, Poulter NR, Brown MJ, et al. Guidelines for management of hypertension: report of the fourth working party of the British Hypertension Society, 2004. BHS IV. J Hum Hypertens2004; 18: 139-85. • SHEP Cooperative Research Group. Prevention of stroke by antihypertensive drug and treatment in older persons with isolated systolic hypertension. Final results of the Systolic Hypertension in the Elderly Program (SHEP). JAMA 1991; 265: 3255-64. • Birkenhager WH, Staessen JA, Gasowski J, de Leeuw PW. Effects of antihypertensive treatment on endpoints in the diabetic patients randomised in the Systolic Hypertension in Europe (Syst-Eur) trial. Nephrol 2000; 13(3): 232-7. • Gerstein HC. Reduction of cardiovascular events and microvascular complications in diabetes with ACE inhibitor treatment: HOPE and MICRO-HOPE. Diabetes Metab Res Rev 2002; 18(suppl 3): S82-5. • Heart Protection Study Collaborative Group. MRC/BHF Heart protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in 2536 high-risk individuals: a randomised placebo controlled trial. Lancet 2002; 360(9326): 7-22. • Haffner SM, Lehto S, Ronnemaa T, et al. Mortality from coronary heart disease in subjects with type 2 diabetes and in nondiabetic subjects with and without prior myocardial infarction. N Eng j Med 1998; 339: 229-234. • Canadian Diabetes Association. Dyslipidemia in Adults with Diabetes. Canadian Journal of Diabetes 2006; 30(3): 230-240. Slides current until 2008