80 likes | 291 Views
Saga íslensku . 5 skeið frá 800-2001. Landnámsöld á Íslandi 870-930 Flestir komu frá Noregi Norræn tunga byrjuð að klofna Íslenska verður til á þessu skeiði úr máli innflytjenda. Ekki varð mikill mállýskumunur í íslensku
E N D
Saga íslensku 5 skeið frá 800-2001
Landnámsöld á Íslandi 870-930 Flestir komu frá Noregi Norræn tunga byrjuð að klofna Íslenska verður til á þessu skeiði úr máli innflytjenda Ekki varð mikill mállýskumunur í íslensku Heimildir um mál þessa tíma: orðmyndir í elstu handritum og skáldskap, rím í fornum kveðskap, skrif fyrsta málfræð-ingsins Innflytjendamál 800-1050
Fjöldi nýrra orða kemur inn í málið með kristni (1000): engill, kirkja, altari, prestur, djákni, synd, þolin-mæði Gömul orð fengu nýja merkingu: hvítur, lamb, bæn, freista Nýyrði voru mynduð: lofsöngur, prestakall Íslendingar eignast ritmál á f. hl. 12. aldar (1. málfræðingurinn) Sérhljóðakerfið breytt-ist mikið á þessu tímabili Heimildir: Málfræði-ritgerðir (2), handrit, kveðskapur, fornbréf Íslenska á miðöldum 1050-1550
Lútherskur siður tekur við af kaþólskum. Kaupmannahöfn miðstöð andlegs og veraldlegs valds, í stað Rómar Dönsk-þýsk áhrif móta mál embættismanna Biblían þýdd á íslensku Málrækt: hamla gegn erlendum áhrifum í mál-notkun (Ari fróði og 1. málfræð. skrifuðu á íslensku Hreintungustefna: um útgáfustörf Guðbrands Hólabiskups og Arngríms lærða Heimildir: handrit, prent. bækur, blöð, ljóðasöfn o.fl. Frá siðskiptum til sjálfstæðisbaráttu 1550-1850
Sjálfstæðisbaráttan: stjórnarskrá 1874, heimastjórn 1904, fullveldi 1918, lýð-veldi 1944 Samfélagið stekkur inn í tæknisamfélag Orðaforðinn endur-nýjast: Nýyrði: útvarp, togari, andlitsfarði Tökuorð: bíll, troll, traktor Nýmerkingar: sími, þulur, þingmaður Frá einangrun til lýðveldis og alþjóðahyggju 1850-1944
Bandarísk menning mótað menningu Vesturlanda Ensk áhrif í sjónvarpi, kvikmyndum, mynd-böndum, tölvuleikjum, tónlist Lítil málsamfélög eiga í vök að verjast Börnin læra málið ekki eingöngu af eldri kynslóðum Tölvunotkun aukist gífurlega Öld máladauðans? (íslenskunnar?) Upplýsingaröld á bók, blöðum og Neti 1945-