Yönetimde stres kaynakları

1. Yönetimde stres kaynakları Yrd. Doç. Dr. Alper Engeler

2. Strese karşı tepkiler • Uzun süreli tepkiler kısa süreli tepkilerden farklıdır ve fikir yürütülmesine izin vermez • Kısa süreli semptomlar ciddiye alınmalıdır • Kısa süreli semptomlar • Fizyolojik ve sosyal • Emosyonel ve davranışsal • Bireysel sağlıkla ilgili olabilir

3. Çeşitli hastalıklar • Çeşitli hastalıklar stresle alakalı olabilir • Migren, deri hastalıkları, artrit, sırt ve baş ağrıları • Şu hastalıklar öne çıkmaktadır • Koroner kalp hastalıkları • Kanser • Sindirim sistemi sorunları • Şeker hastalığı

4. Ruhsal bozukluklar • Anksiyete ve panik bozuklukları • Genel anksiyete bozukluğu • Panik bozukluk • Fobiler • PTSD • Obsesif-kompulsif bozukluk • Ayrılık anksiyetesi • Sosyal anksiyete bozukluğu

5. Genel anksiyete bozukluğu • 6 ay veya daha uzun süreli üzüntü, sıkıntı, kaygı ve gerginlik halidir • Belli bir konu hakkında üzülmeyle başlar • Kafadan atılamayan başa kötü bir şey geleceği korkusu yaygın olarak hissedilir • Titreme, uykusuzluk, kolay sinirlenme, ağrılar gibi fiziksel sorunlar ve konsantre olamama gibi belirtiler vardır

6. Panik bozukluk • Panik atak geçiren kişilerin bazılarında panik bozukluk gelişir • Panik atak 8-10 dakikada zirveye ulaşan yoğun korku, dehşet ve panik halidir • Bu duruma bir çok otonomik belirti eşlik eder • Terleme, sıcak ve soğuk basması, delireceğine veya öleceğine dair korku • Kalp vurumunun ve nefes almanın artması, • Göğüste sıkışma, ellerde uyuşma bayılacakmış duygusu • Agorafobi olabilir veya olmayabilir

7. Fobiler • Belli durumlardan veya nesnelerden mantıksız şekilde korkma • Kişi korkulan fobi nesnesinden uzak durmaya çalışır • Yüzleşme yoğun korkuya ve panik ataklara neden olur • Durumlardan, hayvanlardan, tıbbi işlemlerden ve doğa olaylarından korku olabilir • Fobiler çok çeşitlidir • Genetik temeli vardır

8. Post travmatik stres bozukluğu • Ciddi travma sonrası ortaya çıkar • kişi travmaya ait olayın bir kısmını unutabilir • Sonrasında rüyadaymış gibi flashbackler yaşayabilir • Olayı hatırlatan durumlardan kaçınma meydana gelir • Rüyalarda materyal yeniden ortaya çıkar • Önemli kişilik değişimleri meydana gelir

9. Obsesif kompulsif bozukluk • Kafadan atılamayan endişe verici düşünceler belirir • Bunlar çoğu zaman mantıksız olup hasta da mantıksız olduğunu kabul eder • Bunlar daha sonradan ritüel tipi davranışlara götürür • Kompulsiyon ve obsesyonlar çok çeşitli olabilir • Sayma, kontrol etme, temizlenme, kaçınma gibi davranışlar görülür • İç görü olabilir veya olmayabilir

10. Ayrılık anksiyetesi • Çocuklarda görülür • Çocuk sevdiği kişiden ayrılmak zorunda kaldığında yoğun anksiyete yaşar • 4 yaş ve hatta sonrasına kadar devam edebilir • Daha sonraki çocukluk dönemlerinde boşanma ve evden ayrılma gibi nedenlerle tekrarlayabilir • Ebeveynlerinin öleceklerini, onları bırakacaklarını düşünürler • Uykuya dalmada sorun yaşarlar • Kaybolmaktan ve terk edilmekten korkarlar

11. Sosyal fobi • Sosyal ortamlarda alay edilme, küçük düşme korkusu nedeniyle bu ortamlardan uzak kalma • Terleme, kızarma gibi davranışlar görülebilir • Topluluk önünde konuşmada zorluk, yemek yiyememe gibi belirtiler görülür

12. Depresyon ve duygulanım bozuklukları • Majör depresyon • Distimi • Bipolar bozukluk • Doğum sonrası depresyon • Doğum sonrası psikoz

13. Majör depresyon • Çok çeşitli türleri vardır • İntihara götürebilir • enerji kaybı, yorgunluk, uyku ve iştah problemleri, üzüntü ve ağlama, her şeye boş vermişlik duygusu, konsantre olamama, hafıza sorunları gibi belirtilerle seyreder • Stres sevilen, birinin ölümü, aile hikayesinde veya geçmişte depresyon kronik ağrı veya hastalık risk faktörleridir • Majör depresyon için semptomların en az 2 hafta devam etmesi gerekir

14. distimi • Distimi majör depresyondan daha uzun süreli ama daha az şiddetlidir • Tedavi edilmezse daha uzun sürer • Majör depresyona dönüşebilir

15. Bipolar bozukluk • Manik depresyon olarak da bilinir • Mani aşamasında öfori, aşırı neşe, hareketlilik, uku ihtiyacının azalması, kendine güven, fikir kaçısı, düşüncelerin hızlanması, saldırganlık ve sosyal kuralları ihlal etme gibi davranışlar görülür • Hipomani ve mani iki alt tipi vardır • Bunu depresyon izler

16. Post partum depresyon • Pek çok annede doğumdan 3-4 hafta sonra hormonal değişikliklerle karamsarlık hali ortaya çıkar • Bu durum bazen ortadan kalmaz ve doğum sonrası depresyona götürür • Tedavi edilmezse majör depresyon ve distimi ortaya çıkabilir • Bu durumun nadir bir komplikasyonu da post partum psikozdur • Halüsinasyon ve hezeyanlar oluşur