1 / 39

Önlenebilir Bir Halk Sağlığı Sorunu: Osteoporoz

Önlenebilir Bir Halk Sağlığı Sorunu: Osteoporoz . Prof. Dr. Tümay SÖZEN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi . Osteoporozun Güncel Tanımı. Osteoporo z , kemikleri kırılgan olacak düzeyde kemiğin gücünde azalma yapan bir iskelet hastalığıdır .

kenda
Download Presentation

Önlenebilir Bir Halk Sağlığı Sorunu: Osteoporoz

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Önlenebilir Bir Halk Sağlığı Sorunu: Osteoporoz Prof. Dr. Tümay SÖZENHacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

  2. Osteoporozun Güncel Tanımı Osteoporoz , kemikleri kırılgan olacak düzeyde kemiğin gücünde azalma yapan bir iskelet hastalığıdır. Kemik gücünükemik yoğunluğuvekemik kalitesi tayin eder . Normal kemikOsteoporoz NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis JAMA 285:785-95; 2001

  3. Kemik Kalitesi ve Kemik Gücü KMY Mimari Döngü hızı Hasar birikimi Mineralizasyon derecesi Kollajen/mineral matriksin özellikleri NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis. JAMA 285:785-95; 2001

  4. Kemik Yapısı 33 yaş 72 yaş 55 yaş

  5. Kemik iliği hücresi Kemik hücresi osteoid osteoblast Kemik hücresi Yağ hücresi

  6. Kemik dinamik bir dokudur, devamlı yıkılır ve yeniden yapılır, yapımla yıkım arasındaki denge yıkım lehine artarsa kemik kaybedilir ve kemik kütlesi azalır. Azalmış kemik kolaylıkla kırılır. • Kemiğin ince yapısı çeşitli faktörlerle bozulursa kemik yine kırılgan olabilir.

  7. Osteoporoz Sıklığı Yaş Erkek (%) Kadın (%) 50-54 2.5 6.3 55-59 3.5 9.6 60-64 5.8 14.3 65-69 7.4 20.2 70-74 7.8 27.9 75-79 10.3 37.5 80-84 16.6 47.2 50-84 6.3 21.2 Kanis JA et al. Osteo Intern 2005

  8. Osteoporoz Sıklığı • 50 yaş üzerindekilerin yaklaşık yarısı osteoporotik veya osteopeniktir. • 60 yaş üzeri kadınların 1/2 si, erkeklerin 1/3’ü osteoporotiktir. • ABD’de 10 milyon, Avrupa ve Japonya’da 55 milyon, Avustralya’da 2 milyon ve Kanada’da 3.5 milyondanfazla kişi osteoporotiktir.

  9. Osteoporoz Risk Faktörleri • Fazla doğum yapma • Bazı hastalıklar • Kronik kortizon kullanımı • Kronik tiroid hormon kullanımı • Antikoagülanlar • Kronik fosfat bağlayıcı antasitlerin kullanımı • Kemoterapi • Beyaz ırk ve Asyalı • Aile öyküsü( genetik) • Erken menopoz, geç ergenlik • Minyon yapı, düşük vücut ağırlığı • Uzamış amenore devreleri • Sigara tüketimi • Alkol kullanımı • İnaktivite

  10. OSTEOPOROZUN ÖNEMİ KIRIKLARA NEDEN OLMASIDIR !

  11. 50 yaş üzerindeki bireylerde yaşam boyu kırık riski ( %) Kırık yeri Kadın Erkek Kalça 17.5 6 Omurga 15 5 Ön Kol 16 2-5 Herhangi biri 39.7 13.1 Brown P: Clin prac. Guide.OP.2002

  12. Yaşa Bağımlı Kırıklar Kadınlar Erkekler kalça kalça Vaka Sayısı /100.00 kişi/yıl omurga omurga Ön kol Ön kol Yaş Grubu

  13. Kalça Kırığı Görülme Sıklığı Yıllık kalça kırıkları (milyonlar) 1990 20252050 Yaşlanan nüfus arttıkça, bütün dünyada kalça kırıkları da artmaktadır. Cooper C. et al., 1992,Osteoporos Int 2:285

  14. Her 30 saniyede bir kişi osteoporoz sonucu kalçasını kırmaktadır.

  15. Kalça Kırığı Tüm Dünyada Artıyor! Asya’da 2050’de3.250 milyon olacak. Toplam Kalça Kırığı Sayısı 1950 = 1.66 million 2050 = 6.26 million Asya Kuzey Amerika Avrupa Latin Amerika

  16. Bütün kırıklar başka sağlık sorunları yaratır! Günlük yaşamda en az 1 aktiviteyi başaramamak 80% kalça kırığından bir yıl sonra : Hastalar (%) Bağımsız yürüyememe 40% 30% Kalıcı sakatlık 20% 1 yılda ölüm

  17. Osteoporozun Etkileri Inger Lundergaardh – yaş 20 Inger Lundergaardh – yaş 59

  18. Osteoporozun Sonuçları Aşırı boy kısalması, yaşam kalitesinde bozulma 7 erkekten 1’inde osteoporoz olur. 1972 2001 Hans Van de Brink – Hollanda

  19. Vertebra kırıkları: Boy kısalması Ağrı Şekil deformitesi

  20. Risk Kadınlarda yıllık osteoporotik kırık insidansı, kalp krizi, inme ve meme kanserinin toplam insidansından daha fazladır. Yıllık Görülme x 1000 kalp krizi inme meme kanseri osteoporotikkırıklar

  21. 50 yaşında bir kadının kalça kırığından ölme riski, meme kanserinden ölme riskine eşit olup, bu risk % 2.8’dir.

  22. Kırıkların ülke ekonomilerineyükleri oldukça fazladır! Kalça kırığı sadece hastane masrafı: Ülkeden ülkeye değişmekle beraber yüksektir. Almanya : 20.000 Euro Danimarka : 28.250 Euro Türkiye : 26.000 YTL Tüm bakım masrafları hesaplandığında bunların yaklaşık 2.5 katı maliyet çıkmaktadır. Tüm kırıkların Avrupa’da maliyetleri ise 30 milyar Euro’yu aşmıştır. Hızla yaşlanan Avrupa’da bu maliyetlerin önümüzdeki 10 yılda ikiye katlanacağı hesaplanmaktadır.

  23. Kırıkların ülke ekonomilerineyükleri oldukça fazladır! • Hastalık birçok ülkedeki gibi ülkemizde de önemli bir sağlık sorunudur. • Türkiye’de osteoporozlu sayısı hakkında sağlıklı veriler yoktur. • Hastalık ülkemizin ekonomisine önemli yük getirmektedir. • Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre tedavi maliyetleri, • Sağlık Ocağı bazlı yıllık 110 milyon, hastane bazlı 10 milyon ABD dolarıdır.

  24. Osteoporozun Önlenmesi 1 - Küresel Yaklaşım 2 - Risk Gruplarına Yönelik Yaklaşım

  25. Osteoporozun Önlenmesi Küresel Yaklaşım • Kalsiyum alımının artırılması • Sigara kullanmamanın özendirilmesi • Alkol kullanımının azaltılması • Fizik aktivite artırılması • Sağlıklı beslenme eğitimleri yönünde toplumlarda bilinçlenme yaratılması

  26. Osteoporozun Önlenmesi Risk Gruplarına Yönelik Yaklaşım • Doruk kemik kütlesinin yeterli olmasını sağlamak • Osteoporoz yapan hastalıkların tedavisini yapmak • Riskli bireylerin saptanması ile erken tedavi etmek

  27. Osteoporoz • Osteoporoz, çocukluk devresindeki kemiğin boyutları, gücü, ve yirmili yaşlarda tamamlanan mineralizasyonu(Doruk Kemik Kütlesi) ile yakından ilgilidir. Çocukluk veya ergenlik çağında kemik kütlesi yüksek olanlar, ileri yaşlarda veya menopoz devresinde kemik kaybı başladığında, avantajlı durumda olurlar.

  28. Yaşa Bağlı Kemik Mineral Yoğunluğundaki Değişiklikler Yaşa bağımlı kemik kaybı Doruk kemik kütlesi Kemik yoğunluğu Erkekler Kadınlar Menopoza bağlı kemik kaybı 80 0 20 40 60 Yaş

  29. Kemik yoğunluğu Yaş Kemik yoğunluğu 20-30 yaşına kadar en yüksek noktaya ulaşır. 50’li yaşlardaki düşük kemik mineral yoğunluğu, hızlı kemik kaybı veya mevcut düşük kemik yoğunluğuna bağlı olabilir. 0 50 10 40 20 30

  30. Doruk Kemik Kütlesi (DKK) • IRK • GENETİK FAKTÖRLER • HORMONAL ETKENLER • DİYET • EGZERSİZ gibi faktörlerin etkisindedir.

  31. Osteoporozu Önlemede Diyetin Etkisi • Çocuklukta gıda ile alınan süt ürünleri KMY’yi artırır. • Kolalı,fosfordan zengin donmuş gıdalar, fazla protein tüketimi DKK’yi olumsuz etkiler.

  32. Tek Yumurta İkizlerinde Kalsiyum Desteğinin Etkisi Buluğ Çağ Öncesi (n=23 çift) Radyal Kemik Yoğunluğu Değişimi Buluğ Çağ (n=23 çift) Yıl Johnston CC et al, N Engl J Med 1992;327:82

  33. 100 90 80 70 60 0 KMY SÜT (+) YAŞ SÜT (-) 0 4550 55 60 • Erken yaşlarda yüksek kemik yoğunluğuve gücü hayatın ilerleyen yıllarında, kemik sağlığını arttırmaktadır. • Teorik olarak, çocukluk çağında kemik yoğunluğunda % 4.6 lık artış, ileri yaşlarda osteoporotik kırık riskini % 50 azaltmaktadır. • Bu nedenle osteoporozu pediatrik bir hastalık olarak tanımlamak yanlış olmaz. • (Cameron et al, 2004).

  34. Beslenme • Protein, kemiğin önemli bir komponentidir. Protein, kemik büyümesi ve gelişimde kompleks bir rol oynar. • Hayvansal proteinler kemik sağlığı için sakıncalı, bitkisel proteinler ise faydalı bulunmuştur. • Yüksek protein alımı 50-69 y da kalça kırığı riskini azaltmakta, 70-89 y ise etkisiz bulunmuştur. • Fazla tuzlu diyetler kemiği olumsuz etkiler. C Weikert . Ann Nut & Meta 2005; 49: 312 HJ Wengreen.JBMR2004 ;19: 537

  35. Günlük Kalsiyum Gereksinimi

  36. Özetle…Osteoporozun önlenmesi • Populasyona yönelik • Eğitim • Yaşam şekli düzenlenmesi • Beslenme • Yeterli kalsiyum ve D vitamini • Kişiye yönelik • Riskteki kişilerin tespiti • - Bir dakikalık risk testi gibi • Yeterli kalsiyum ve D vitamini • Egzersiz

  37. OSTEOPOROZ ÖNLENEBİLİR BİR HASTALIKTIR!

More Related