Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – obecny stan prawny

1. Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – obecny stan prawny Kuratorium Oświaty w Warszawie Wydział Zwiększania Szans Edukacyjnych Warszawa, 10 listopada 2010 r.

2. „Gdyby każdy miał to samo, nikt nikomu nie byłby potrzebny”ks. Jan Twardowski Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami) oraz rozporządzeniami ministra właściwego do spraw oświaty kształcenie specjalne jest integralną częścią systemu edukacji.

3. W myśl art. 71b ust. 1 ww. ustawy - kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i ośrodkach/placówkach specjalnych: MOW, MOS, SOSW, SOW, ORW.

4. Uczniowie z różnymi rodzajami niepełnosprawności powinni posiadać: • orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, • orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, • orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania (jeśli stan zdrowia dziecka uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły), • orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno - wychowawczych (dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim), • opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

5. Uwaga: Dzieci i młodzież chore i przewlekle chore, przebywające w zakładzie opieki zdrowotnej, w tym w zakładzie opiekuńczo-leczniczym i zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, a także w jednostce pomocy społecznej i kształcące się w szkole specjalnej lub oddziale specjalnym zorganizowanych w tych jednostkach, nie muszą posiadać ww. orzeczeń i opinii. Powinny natomiast mieć zapewnioną odpowiednią organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze, zorganizowane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnychdziałań opiekuńczo - wychowawczych w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach opieki zdrowotnej i jednostkach pomocy społecznej(Dz. U. z 2003 r. Nr 51, poz. 446).

6. System oświaty obejmuje kształcenie uczniów niepełnosprawnych w: • przedszkolach, w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkolach specjalnych oraz innych formach wychowania przedszkolnego – nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko niepełnosprawne 10 r. ż. (od roku 2012 nie dłużej niż do ukończenia 8 r. ż.)

7. System oświaty obejmuje kształcenie uczniów niepełnosprawnych w: • szkołach podstawowych, w tym: specjalnych, integracyjnych, z oddziałami integracyjnymi, nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia niepełnosprawnego 18 r. ż. • gimnazjach, w tym: specjalnych, integracyjnych, z oddziałami integracyjnymi, nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia niepełnosprawnego 21 r. ż.

8. System oświaty obejmuje kształcenie uczniów niepełnosprawnych w: • szkołach ponadgimnazjalnych, w tym: specjalnych, integracyjnych, z oddziałami integracyjnymi, nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia niepełnosprawnego 24 r. ż. (projekt rozporządzenia przewiduje do 23 r. ż.) Uwaga: Dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim w wieku od 3 do 25 r. ż., organizuje się w przedszkolach, szkołach, placówkach, zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze, prowadzone w formach: zespołowej lub indywidualnej.

9. Rodzaje ośrodków/placówek kształcenia specjalnego:> młodzieżowe ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie,> młodzieżowe ośrodki socjoterapii dla dzieci i młodzieży zagrożonych niedostosowaniem społecznym lub uzależnieniem,

10. >specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze w szczególności dla dzieci i młodzieży:- niesłyszących i słabo słyszących;- niewidomych i słabo widzących;- z niepełnosprawnością ruchową;- z autyzmem;- ze sprzężonymi niepełnosprawnościami;- z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym.> specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, realizujących obowiązek szkolny i obowiązek nauki poza ośrodkiem;

11. > ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami. Uwaga: W myśl art. 3 pkt 18 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) przez niepełnosprawności sprzężone należy rozumieć występowanie u dziecka niesłyszącego lub słabosłyszącego, niewidomego lub słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, z upośledzeniem umysłowym albo z autyzmem co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności.

12. Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w wieku przedszkolnym realizują Podstawę programową wychowania przedszkolnego. Uczniowie w normie intelektualnej: niewidomi, słabo widzący, niesłyszący, słabo słyszący, z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem, z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi, niedostosowani społecznie, zagrożeni uzależnieniem oraz uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim realizują Podstawę programową kształcenia ogólnego.

13. Jedynie uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, realizują Podstawę programową kształcenia ogólnego, odpowiednią dla tych niepełnosprawności. Ich specjalne trudności w uczeniu się wymagają zaplanowania i realizacji zindywidualizowanych oddziaływań w procesie edukacyjnym.

14. Obowiązujące akty prawne • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami) – Art. 1 pkt 5, 5a i art. 71b. • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 19, poz. 166).

15. Obowiązujące akty prawne • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i  młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19, poz. 167).

16. Obowiązujące akty prawne • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. Nr 14, poz. 76). • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 11, poz. 114).

17. Obowiązujące akty prawne • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. z 2005 r. Nr 52 poz. 467 ze zm.) – dotyczy placówek: SOSW, SOW, MOW, MOS, ORW.

18. Obowiązujące akty prawne • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. z 2008 r. Nr 175, poz. 1086).

19. Obowiązujące akty prawne • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnychdziałań opiekuńczo - wychowawczych w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach opieki zdrowotnej i jednostkach pomocy społecznej(Dz. U. z 2003 r. Nr 51, poz. 446).

20. Wspólne kształcenie wszystkich uczniów W edukacji powinna spełniać się idea jedności w zróżnicowaniu. Oznacza to tworzenie takich warunków, w których – uznając indywidualne potrzeby i możliwości dzieci i młodzieży – zapewnia się wspólne kształcenie wszystkim uczniom, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

21. Projekty 5 rozporządzeń zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej • w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, • w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych,

22. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach,

23. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, • w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej.

24. Dziękuję za uwagę.