480 likes | 1.01k Views
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA BAKIM. Yrd. Doç.Dr .Nazan KILIÇ AKÇA Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi nazanakca7@ hotmail .com. Confucius Fikir, kalpten aldığı hızla ilerler. Heinrich Heine
E N D
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA BAKIM Yrd.Doç.Dr.Nazan KILIÇ AKÇA Bozok Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi nazanakca7@hotmail.com
Confucius • Fikir, kalpten aldığı hızla ilerler. HeinrichHeine • İnsan vücudunda bir et parçası vardır, o temiz olursa bütün vücut temiz olur, o bozulursa bütün ceset bozulur, dikkat edin o kalptir. 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Kalp damar hastalıkları(KDH) nedeniyle hastaneye yatışların yaklaşık %80’inin en az 65 yaş üstü olduğu belirtilmektedir. • Tüm dünyada yılda yaklaşık 17 milyon kişi KDH’na bağlı nedenlerden dolayı yaşamını kaybetmektedir. • Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre 2020 yılında dünya üzerindeki tüm ölümlerin %36’sı KDH’na bağlı olarak gerçekleşecektir. 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
KDH prevalansı 70 yaş ve üzerinde olan bireylerde %10’a kadar yükseldiği görülmektedir. • KDH yaşla birlikte kabaca her on yılda iki kat artmaktadır. • KDH tanısı almış hastaların %50’si dört yıl içinde, ileri evre kalp yetersizliği olgularının ise %50’si bir yıl içinde yaşamını kaybetmektedir (McMurray et al 2012,Enar 2007). 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Yaş arttıkça 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Kalp damar hastalıkları 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
ABD’de dakikada ortalama bir kişi inme geçiriyor. 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Kalp-Damar Hastalıklarında Risk Faktörleri 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Fizyolojik RF Arterioskleroz Hipertansiyon Yüksek Kolesterol Diyabet Obezite KDH Risk Faktörleri Sosyoekonomik ve kültürel belirleyiciler Değiştirilemeyen RF Yaş, cinsiyet, aile öyküsü Yaşamın erken dönem özellikleri Sonuçlar KKY Vaskülerhast. İnme Davranışsal RF Sigara Sağlıksız diyet Sedanter yaşam 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
KDH riskinin %80’i • ~10% Diğer etkenler • İnaktivite • Obezite • Diyabet • Yoksulluk • Stres • Homosistein vb ~40% Kolesterol / Sağlıksız diyet Isles et al 1992;Emberson et al 2004; Unal et al 2004 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
TUİK 2013, 15>yaş 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Risk faktöründeki 1 birim değişime karşılık KKY ölümündeki % azalma (Meta-analizler& Kohort çalışmaları) KolesterolLaw et al BMJ 1994 Toplumun ortalama kolesterol düzeyinde 1mg/dlazalma ileKKY ölümünde %1.2 azalma olur Kan basıncıProspective Studies Col., Lancet 2002 DiastolikKB’da 1 mmHg %2KKY SigaraSigfusson et al BMJ 1991 Sigara kullanımında%1 azalma 0.5%KKY 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Konjestif kalp yetmezliği • Kalbin ve damarların yapısal veya fonksiyonel bozukluğundan kaynaklanan dolum veya pompa fonksiyonlarında bozulmanın izlendiği bir sendromdur. 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Evreleme 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Laboratuar Testleri 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Testler • EKG • Stress Test • Ekokardiyografi • Fonokardiyografi 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Radyoloji • X-ray • Fluoroscopy • Positron Emission Tomography (PET) • MRI • CAT Scan • Angiography • Cardiac Cath • DSA (Digital Subtraction Angiography) 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Belirti ve bulgular • Ağrı • Nefes darlığı (ileri evrelerde dinlenme halinde), • Öksürük(beyaz/pembe köpüklü balgam) • Ödem • Çarpıntı • Halsizlik -yorgunluk, • Bulantı- kusma /iştahsızlık • Siyanoz • Mental durum değişiklikleri, • Noktüri, • Abdominal ağrı • (Kepez ve Kabakçı 2004) 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
KDH tanısı olan hastalar; • Günlük yaşam aktivitelerini yapmada zorlanmakta, • Cinsel sorunlar yaşamakta, • Psikososyal sorunlar yaşamakta • Ekonomik sorunlar yaşamakta • sonuçta yaşam kaliteleri olumsuz yönde etkilenmektedir (Kavradım&Özer 2013). • Kötü / bozulmuş yaşam kalitesi ise hastaneye yatış ve mortalite oranlarını arttırmaktadır (Özer 2009). 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Hastalık yönetimi ve Hemşirelik bakımı 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
ÖRNEK OLAY • ADI-SOYADI:SD ÇOCUK SAYISI:8 • CİNSİYETİ:Erkek EĞİTİMİ: İlkokul • YAŞI: 69MEDENİ DURUMU: Evli • İŞİ:Emekli • BOYU: 1,70 CM KİLO: 96 kg • ÖZGEÇMİŞİ: Astım(2 Yıldır) Hipertansiyon (5 Yıldır) Tip 2 Dm (3 Yıldır) • SOYGEÇMİŞİ: Baba Kalp Krizinden Ex Anne Ex (Nedeni Bilinmiyor) • ALIŞKANLIKLARI:Sigara (10 Yıldır Günde 2 Paket) • YAKINMASI: Göğüs Ağrısı, Terleme, Eforla Gelen Nefes Darlığı 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
ÖRNEK OLAY • ÖYKÜSÜ:Yaklaşık 15 yıldır efor anginası ve efor dispnesi olan hastanın … tarihinde saat 02:00 de sağ göğüse sıkıştırıcı vasıfta sırtına yayılan bulantı ve terlemenin eşlik ettiği göğüs ağrısı olan hasta bu şikayetlerle acil servise başvurmuş. Acilde 250 mg aspirin çiğnetilen hastanın göğüs ağrısının devam etmesi ve troponin değerinin yükselme eğiliminde olması nedeniyle koroner yoğun bakım ünitesine yatırılmıştır. • Bilinç açık, oryante, koopere, endişeli • Acil Servise Geldiği Andaki Yaşam Bulguları: • Nabız:78/dk • Tansiyon: 110/70 mm/Hg • Ateş: 37C • Solunum: 38/dkDispne/Wheezing 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
ÖRNEK OLAY • Yaygın 2. anterior MI tanısı konarak yoğun bakıma alınan hastaya ağrısının 2.Saat 30. dakikasında spreptokinaz(antitrombotik enzim) uygulanmaya başlandı. 1 saat süren infüzyonda herhangi bir komplikasyon olmadı. • Bir saat sonra çekilen kontrol EKG’ sinde %50 oranında reperfüze olduğu saptanmıştır. • Diyet: 4 gr tuzlu, kolestrolden fakir. 1400 kal. Diabetik diyet 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
ÖRNEK OLAY • TEDAVİ: 500 cc sf içine 2 ampperlinganit, 7gut/dk İV inf. Coraspirin 300 mg 1x1 Tarden 20 mg 1x1 Enapril 5 mg 2x1/2 Beloc 50 mg 1x1/2 Clexan 0,7 cc 2x1 (sc) Ventolinnebul 4x1 Duphalacssp 3x1 (lh) Nervium 5 mg 1x1 • Aktivite: hareketle artan angina ve dipnesi olduğu için 24 saat mobilize edilmedi. Günlük yaşamda hareketsiz,hareketle nefes nefese kalıyor, aralıklı konstüpe oluyor. • Emosyonel durum: anksiyeteli 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
TEDAVİ-HEMŞİRELİK SÜRECİ 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
İlaç Tedavi • ACE inhibitörleri • Beta blokerler • Antikoagülanlar • Dijital tedavi • Diüretikler • Aldosteron antagonistleri • Vazodilatörler 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
İlaç Tedavisi 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
İlaç Tedavisi 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Fiziksel değerlendirme • Ağrı değerlendirmesi • Genel görünüm • Ruhsal Durum • Yaşam bulguları • Kalp hızı ve ritmi • Solunum hızı ve tipi • Akciğer sesleri • Siyanoz • Kapiller dolaşım • Ödem 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Hemşirelik bakım amaçları • Ağrının azaltılması yada ortadan kaldırılması • Oksijenlenmenin sağlanması • Anksiyete düzeyinin düşürülmesi • Doğal hastalık sürecinin anlaşılması • Komplikasyonlardan korunması • İlaç ve diyet tedavisine uyumun sağlanması • Yaşam biçimi değişikliklerine uyumun sağlanması 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Neler yapıyoruz? • Ağrısını azaltabilir yada önleyebiliriz • Oksijen desteği verip, solunumu düzenleyebiliriz • Anksiyetesini kontrol altına alabiliriz • Kanamayı gözleyebiliriz önleyebiliriz • İlaç tedavisini düzenli verebiliriz. 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Neler yapabiliriz? • İlaç tedavisine uyumunu sağlayabiliriz • Diyete uyumu sağlayabiliriz. • Konstüpasyonun hastalık riski üzerindeki etkisini anlatabiliriz. • GYA karşılarken aktivite planlaması yapabiliriz • Sigara bırakması konusunda bilgilendirip yönlendirebiliriz • Fiziksel aktivite konusunda bilgi verebiliriz • İdeal kiloya ulaşmada destek olabiliriz. • Cinsel yaşam hakkında bilgilendirebiliriz • Bir saatten uzun seyahatler için planlama yapabiliriz • Stresten etkili baş etme yöntemlerini öğretebiliriz • Hastalıkta tehlike belirtilerini öğretip bildirmesini sağlayabiliriz 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Yaşam tarzı değişikliği/Uyum • Hastalığını tanıma (kanıt Düzeyi C) • Kronik hastalık • Kendi sorumluluğu • “Uygun eğitimden sonra, hastalar kendi ihtiyaçlarına göre diüretik dozlarını belirleyebilmeli.” • Semptomları tanıma (kanıt Düzeyi C) • Zamanında müdahale 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Yaşam tarzı değişikliği/Uyum • Sağlık ekibi - hasta uyumunun iyi olması mortaliteyi azaltıyor. EuroHeartSurvey: • Hastaların ancak % 20–60 farmakolojik / non-farmakolojik tedaviye uyumlu • Çok büyük orandaki hasta hastalığı / tedavisi hakkında yanlış / eksik bilgiye sahip 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat Eur J Heart Fail 2007;9:1095–1103
Primer-Sekonder korunma bileşenleri • Sigaranın bırakılması (kanıt düzeyi A) • Lipid kontrolü (kanıt düzeyi A) • Kilo kontrolü (kanıt düzeyi A) • Fiziksel aktivite planlaması (kanıt düzeyi B) • Kan basıncı kontrolü (kanıt düzeyi A) • DM kontrolü (kanıt düzeyi B) • Düzenli ilaç kullanımı (kanıt düzeyi A) 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Kalp damar hastalıklarında semptom yönetimi 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Hasta ve aile eğitimi KDH olan bireylerin başarılı yönetimi, sıklıkla temel, uzun dönem yaşam şekli düzenlemelerinin hastalar ve aileleri tarafından uygulanmasını gerektirir. Yaşam şekli düzenlemeleri diyet ve aktivitelerinin değişimini, kompleks ilaç reçetelerine bağlılığı ve semptomların yönetimini içerir.
Hasta ve aile eğitimi Eğitim planında, hasta ve ailesinin öz-bakımı ne derece sağlayabileceğine dair dikkatli yapılmış bir hemşirelik değerlendirmesine gerek vardır. Eğitimin içeriği, hastanın eğitim seviyesi, sağlık sistemindeki daha önceki deneyimleri, yaş, meslek, gelenekleri ve kültürel yapıları, genel yaşam şekli hakkında toplanan bilgilerle belirlenir
Hasta ve aile eğitimi Hasta ve aile eğitimi, evde sağlık bakımı bu hastalarda daha sonraki tekrar hastaneye yatışları önlemede en önemli faktördür. Hasta eğitiminin etkinliği eğitim toplantılarına aile üyeleri ve/veya diğer önemli kişilerin katılmasıyla artırılmaktadır.
Eğitim içeriği • Kalbin basit anatomi ve fizyolojisi • KKY nedenleri ve belirtileri • KKY tedavi ve önemi • Sağlıklı ideal kilonun önemi • Fiziksel aktivite • Sigara ve alkol kullanımı varsa hastaya etkisi • Stresten kaçınma ve baş etme yöntemleri • Bağışıklama, seyahat ve cinsel yaşam • Düzenli kontrol 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
İlaç eğitimi • İlacın adı ve kısaca etkisi • Tablet ve kapsülün kaç gram olduğu ve kaç gram kullanacağı • Günde kaç kez ve nasıl kullanacağı • Nerede ve nasıl saklayacağı • En sık görülen yan etkileri • İlaç, bitki ve yiyecek etkileşimleri • Doktora haber vermeden ilaçları bırakmaması gerektiği konularında 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat
Kalbiniz sevgiyle , vücudunuz sağlıkla dolsun 18.04.2014 Geriatri Hemşireliği Kursu, Yozgat