Sindirim ve Genital Kanal Kamçılı Protozoonları

1. Sindirim ve Genital Kanal Kamçılı Protozoonları • Diplomonadida takımında ise; • Aile: Hexamitidae • Cins: Hexamita, Giardia, Spironucleus, Octomitus • Bunlardan Giardia etkenleri önemli sindirim kanalı kamçılı protozoer etkenlerindendir.

2. Diplomonandida TakımıHexamitidae Ailesi • Bu ailedekilerin; • Ön tarafları geniş arka tarafları dardır. Genel olarak şekilleri armuda benzer. • İki taraflı simetrik yapı gösterirler. Sekiz adet kamçıları bulunur. Bunlar dörderli iki grup oluştururlar. • Her gruptan birer kamçı geri giderek arka taraftan serbest hale gelir. • Görev ve yapı olarak birbirinin aynı iki çekirdekleri vardır.

3. Hexamitidae • Bu ailede; • Spironucleus ve • Giardia cinsleri önemlidir. • Giardia cinsindekilerin ventral tarafında tutunma diski (vantuz=emici disk) bulunur. • Spironucleus cinsindekilerde ise böyle bir disk yoktur.

4. Giardia , Giardiosis • Giardiaduodenalis (G.intestinalis, G. lamblia): insan ve maymunlarda, bir çok memelilerde, zoonoz öneme sahiptir, bazı genotiplerizoonozdur.) • G. canis • G. cati • G. bovis, • G. caprae: koyun, keçi • G. duodenalis (G. cuniculi): tavşan • G. muris: kemiriciler • G. sanguineus : kanatlılar • G. Equi

5. Trofozoit, 9-21x5-12 mikron Kist, 8-15x7-10 mikron

6. Giardia sp. - morfoloji • Trofozoitleri: • İki nukleus, • Ventral yüzde emici disk, • Sekiz adet kamçı, • 12-15x6-8 mikron • Kistleri: • Elipsoidal, dört nukleuslu, • 8-12x7-10 mikron

7. Giardiosis- biyolojik gelişme • Direkt gelişme, • Gıda-su ile bulaşma, • Çoğunluğu ince barsaklara yerleşir., duodenum, jejenum, kalın barsak lumen veya mukoza üzerine yerleşir. • Kistler klorlanmaya dayanıklı, • Trofozoitler dış ortamda 1-2 saatde ölür. Kistler rutubetli ortamda 3 hafta, serin sularda 3 ay enfektif olarak kalırlar. • enfeksiyon dozu 10-100 kistdir. • Patent süre buzağılarda 4-7 gün, köpeklerde 4-16 gün, prepatent süre haftalar-aylarca sürer.

10. Giardiosis-patogenez • Gençlerde önemlidir. • Parazitler dokulara ve hücrelere girmez onlardan beslenmez. • Parazitler, bağırsak villuslarında veya bazen kriptlerinde epitel hücrelerinin fırçalı yüzeyine (mikrovilluslar) tutunurlar. • Kripterde bulunan parazitler burada yapısı değişik bir mukus salgılanmasına neden olur. Bu mukus kript çıkışını tıkar ve burada yangı oluşur ve sekresyon faaliyetleri bozulur. • Villus epitellerine tekrarlı olarak sürekli parazitler tutunur.

11. Giardiosis-patogenez • Bu olaydan epitel hücrelerinin fırçalı yüzeyi ve hatda hücrenin kendisi zarar görür. • Genç epitel hücreleri tamolarak olgunlaşamaz. • Sonuçta bir yangı şekillenir. • Villus epitelierinin fırçalı yüzeyinin hasara uğraması, • parazitlerin sayıca fazlaşarak epitellerin üzerinde mekanik bir engel oluşturmaları, bağırsakta absorbsiyon bozukluğuna yol açar. • Özet olarak patogenezde yangı, sekresyon ve absorbsiyon bozukluğu rol oynar.

12. Giardiosis- Klinik belirtiler • Birçok olay semptomsuz seyreder. • Klinik bir tablo şekillenmişse başlıca belirtiler; • İshal başlangıcında karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, arasıra ateş yükselmesi, • yangıya bağlı ishal, (akut, kronik, sürekli veya intermittant) • absorbsiyon bozukluğuna bağlı yağlı dışkıdır (Steatorrhoea). Dışkı mukuslu ve köpüksü de olabilir. Kan olmaz. • Dışkıda aşırı miktarda yağ vardır. • Yağda eriyen vitaminler eksikliği ortaya çıkar.

13. Dışkı yumuşak kıvamdan ishale kadar değişir, mukuslu, yağlı, seyrek olarak kan karışımı görülür. Genellikle kusma da vardır.

14. Giardiosis-Tanı • Dışkının makroskobik ve mikroskobik incelemesi, • Natif lugol, • Flotasyon yöntemleri,(ZnSO4*, doymuş NaCl) • Trikrom boyama, • Küçük hayvanlarda yağlı-mukuslu dışkılarda sodyum-asetat-asetik asit formalin içine dışkı alınır-sant. Edilir-sedimente tuzlu su ve dietil eter eklenir-santrifüj-üst kısım dökülür-alınan örnek lugol 1/10 sol. İle damlatıp incelenir.

15. Giardiosis-Tanı • İle kistler aranır. • Taze preparatlarda trofozoitlerde görülebilir. (ishalli vakalarda).

16. Giardiosis-Tanı • Nekropside barsakdan , histopatolojik kesitler , • Tuşe preparatlar • Mukozadan kazıntı frotileri hazırlanır.

17. Giardiosis-Tanı • Dışkıda Giardia antijenlerini belirlemek için test kitleri vardır (Giardia-Cell) • Bu testler daha çok epidemiyolojik çalışmalar için kullanılmaktadır. Bar= 10 mikron Giardia ve Crypto

18. Giardiosis-Tedavi Köpek-Kedi: • Metronidazole (50 mg/kg/günde/5 gün,p.o) • Tinidazole (15mg/kg-kedi, 40mg/kg-köpek/gün/5 gün) • Albendazole (2x25mg/kg,p.o, 2-5 gün) • Fenbendazole (50mg/kg/gün,p.o,3-5 gün), • Ruminantlarda : • Albendazole, fenbendazole 10-20mg/kg/günde/3 gün.

19. Genus: Spironucleus • Pyriform şekilde, simetrik yapı gösterirler. • Vücut, dorso-ventral olarak kısmen basıktır. Balıklardakiler de ise nisbeten yuvarlağımsıdır. • İki çekirdekli ve 8 kamçılıdır. • Trofozoitleri 6-12 X 2-5 • (ort. 9 X 5) mikron, Çekirdekler içinde çekirdeğin 2/3'ünü dolduran birer nükleolus (endozom) bulunur. • Kist ? • Hexamita cinsinin sinonimidir. • Hexamita cinsindekiler serbest yaşarken bu cinstekiler parazitik yaşarlar. • İkiye bölünerek çoğalırlar.

20. Spironucleus meleagridis(Syn. Hexamita meleagridis) • Hastalık Adı: • Hexamitosis, Spironucleosis, Enfeksiyöz kataral enteritis • Dünyaya yayılmıştır. Türkiye'de ? • Konakları: Başlıca konak hindi; ayrıca sülün ve diğer bazı kanatlılar. • Yerlestiği Yer: Genç hayvanlarda duodenum ve ince bağırsaklar; erişkin hayvanlarda bazen bursa fabricius ve sekumda • Bulasması: Ağız yoluyla

21. Spironucleus meleagridis Patogenez – Klinik Belirtiler • Genç hindilerde, (özellikle 10 haftalığa kadar) çok patojendir. Erişkinlerde semptomsuzdur. • Başlıca lezyonlar ince bağırsaklardadır. Kataral yangı vardır. Duvarı ödemli, tonisitesi azalmış ve baloncuklar oluşmuştur. • İncebağırsaklar sulu, köpüklü içerikle doludur (Duodenum). • Erişkin hayvanlarda sekum tonsilIeri konjesyonludur. • Enfeksiyondan bir hafta sonra ölüm oranı en yüksek düzeye ulaşır, ölümler 3 hafta devam edebilir. • Klinik belirtiler 4-7 günlük inkubasyon peryodundan sonra görülür. Huzursuzluk, tüyler kabarmış, köpüklü ve sulu bir ishal vardır. Kilo kaybı oldukça hızlı gelişir.

22. Spironucleus meleagridis enfeksiyonları • Tanı: • Nekropsi ile lezyonlar incelenir ve preparatlar hazırlanıp etkeler aranır. • Epidemiyoloji: • Erişkinler gençler için enfeksiyon kaynağıdır. • Hastalık kontamine su ve gıdalarla bulaşır. • Gıda ve su kontaminasyonunda sineklerin rolü olabilir (mekanik taşıyıcı). • Sıcak hava ve aşırı kalabalık yetiştirme hastalığın şiddetini artırır.

23. Spironucleus meleagridis enfeksiyonları • Tedavi: • Dibutyltin dilaurate, furazolidone ve dimetridazole kullanılar. • Kontrol: • Genel sağlık koşulları düzeltilmeli, • özellikle genç hayvanların dışkıyla ilişkisini azaltacak altlıklar yapılmalı, • suluk ve yemliklerin bulunduğu yerlerde tel ızgaralı platformlar yapılmalıdır. • Koruyucu amaçla; Furazolidone, nitiazid, oksitetrasiklin, klortetrasiklin, butinorat yem ve sulara katılır.

24. Diğer Spironucleus (Hexamita) türleri • Spironucleus columbae : güvercinlerde • S. muris : Fare, Rat ve değişik rodentlerde • S. salmonis : Salmon ve alabalıklarda bulunan türlerdir. • Bunlardan balıklarda bulunan tür önemli ekonomik kayıplara neden olur. Balıklar “topluiğne” görünümü almış gibi zayıflarlar.