1 / 137

Tütün Kontrolü ve Sigara Bırakmada Tedavileri

Tütün Kontrolü ve Sigara Bırakmada Tedavileri. ESRA UZASLAN. Tütün üretiyoruz Tütünü tüketiyoruz İthal ediyoruz İhraç ediyoruz Sigara içiyoruz (1/2-1/2) Sigaraya başlama yaşı düştü. Sigara kullanımının ekonomik boyutu. Sigara satın almak için harcanan para

konala
Download Presentation

Tütün Kontrolü ve Sigara Bırakmada Tedavileri

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Tütün Kontrolü ve Sigara Bırakmada Tedavileri ESRA UZASLAN

  2. Tütün üretiyoruz Tütünü tüketiyoruz İthal ediyoruz İhraç ediyoruz Sigara içiyoruz (1/2-1/2) Sigaraya başlama yaşı düştü

  3. Sigara kullanımının ekonomik boyutu Sigara satın almak için harcanan para (hastalık tanı-tedavi harcamaları eklenmeli) • Kişisel • 5 YTL/gün .... Çiçek, kitap, yiyecek (et, süt ...) • 10 yılda otomobil, 25 yılda ev • Toplumsal • Günde 50 milyon dolar (17 m kişi x 3 USD) • Yılda 25 milyar YTL (18 milyar dolar)

  4. TC. 2007 yılı bütçesi • Sağlık Bakanlığı 6.5 milyar YTL • Milli Savunma Bakanlığı 13 milyar YTL • Çalışma ve Sosyal Güvenlik B. 16 milyar YTL • Milli Eğitim Bakanlığı 21 milyar YTL • Çevre Bakanlığı 1 milyar YTL

  5. Tütün Salgını dünyanın en önemli salgını ve durum giderekte kötüleşmekte Dünya genelinde sadece 3 önemli ölüm nedeni artmaktadır: • HIV • Obesite • Sigara kullanımı • Sigara kullanımı yetişkinlerin % 12’sinin ölümüne neden olmakta ve 2020 yılında 10 milyon kişinin ölümüne neden olacaktır

  6. Sigara hastalıkların önemli bir risk faktörüdür Kardiyovasküler1 İskemik kalp hastalığı (2.)* Kalp Krizi Çevresel damar hastalıkları Abdominal aort anevrizması Solunum1 KOAH (3.)* Toplumsal edinilmiş pnömoni Zayıf astım kontolü Kanser1 Akciğer (1.)* Ağız boşluğu/yutak Gırtlak Yemekborusu Mide Pankreas Böbrek Mesane Servikal Akut myeloid leukaemia Aktif Sigara Kullanımı Üreme1 Erektil disfonksiyon Doğurganlıkta düşüş Hamilelik komplikasyonları Düşük doğum ağırlığı Ani bebek ölümü sendromu Diğer1 Kötü cerrahi sonuçlar/başarısız yara iyileşmesi Kalça kırıkları Düşük kemik yoğunluğu Katarakt Peptik ülser hastalığı† Metabolik sendrome2 1. The Health Consequences of Smoking: a report of the Surgeon General2004. 2. Weitzman M et al. Circulation 2005; 112:862-869.

  7. SİGARA SAĞLIK ETKİLERİ KANSER KRONİK HASTALIKLAR Larenks Orofarenks İnme Körlük, katarakt Özofagus Trakea, bronşlar, veya akciğer Periodonitis Aort anevrizması Koroner Kalp Hastalığı Akut myeloid leukemia Pnömoni Mide Ateroskeleroz Pankreas Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH), astım, Böbrek ve üreter Kalça kırıkları Erektil disfonksiyon Doğurganlıkta düşüş Hamilelik komplikasyonları Düşük doğum ağırlığı Ani bebek ölümü sendromu USDHHS. http://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/sgr/sgr_2004/chapters.htm. Accessed February 27, 2008.

  8. Bıraktıktan sonraki zaman 15 yıl Koroner kalp hastalığı riski sigara içmeyen birininkiyle aynı olur 20 dakika Kalp atış hızı düşer 10 yıl Akciğer kanseri riski sigara içen birinin yarısı kadar olur,ağız,gırtlak,yemek borusu,böbrek,mesane ve pankreas kanseri riski azalır. 12 saat Kandaki CO seviyesi normale döner 2 hafta – 3 ay Kalp krizi riski azalmaya başlar; akciğer fonksiyonları artar 1 yıl Kroner kalp hastalığı riski sigara içen birinin yarısı kadar olur 1-9 ay Öksürme ve nefes darlığı azalır Bırakmayla birlikte hemen başlayan sağlık faydaları US Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking: what it means to you. U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2004.

  9. Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi TKÇS" 21 Mayıs 2003 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü’nün 56. Dünya Sağlık Asamblesi’nde kabul edildi Küresel Cevap

  10. Tütün kontrolü Toplumun; • tütün ürünleri tüketimini azaltarak • tütün dumanına maruz kalmasını önleyerek sağlık düzeylerini yükseltmeyi amaçlayan, arz, talep ve zararı azaltma stratejilerinden oluşur 4207 5727 TÜTÜN MAMULLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİNE DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN Kanun No. 5727Kabul Tarihi: 3/1/2008 MADDE 1- 7/11/1996 tarihli ve 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunun adı "Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun" şeklinde değiştirilmiştir.

  11. ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI(UTKP) ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI 2006-2010 yıllarını kapsıyor HEDEF 2010 yılına kadar ülkemizde: • 15 yaş üzerinde sigara içmeyenlerin oranını %80'in üzerine çıkarmak • 15 yaş altında ise bu oranın %100'e yakın olmasını sağlamak 20

  12. Ulusal Tütün Kontrol Programı

  13. Ulusal Tütün Kontrol Programı A. Tütün Ürünlerine Olan Talebin Azaltılmasına Yönelik Önlemler A.1. Halkı Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Eğitim A.2. Sigarayı Bırakma A.3. Fiyat ve Vergilendirme A.4. Çevresel Tütün Dumanı (Pasif İçicilik) A.5. Reklâm, Promosyon ve Sponsorluk A.6. Ürün Kontrolü ve Tüketicinin Bilgilendirilmesi B. Tütün Arzının ve Tütün Ürünlerinin Kullanımının Azaltılmasına Yönelik Önlemler B.1. Yasadışı Ticaret B.2. Gençlerin Ulaşabilirliği B.3. Tütün Üretimi ve Alternatif Politikalar C. Tütün kullanımı ve Ulusal tütün kontrol programının izlenmesi, değerlendirmesi ve raporlanması

  14. A.2. Sigarayı Bırakma A.2.2. Amaç Sigarayı bırakmayı yaygınlaştırmak, tütün bağımlılığının tedavisinde ve tekrar başlamanın önlenmesinde başarı oranını yükseltmek A.2.3. Hedefler 2007 yılı sonuna kadar toplumda sigara bırakma oranını tespit etmek 2010 yılına kadar toplumda sigara bırakma oranını % 40’ın üzerine çıkarmak 2008 yılı sonuna kadar sağlık personelinde bırakma oranlarını %50’nin üzerine çıkarmak 2010 yılına kadar öğretmenler, din adamları, yöneticiler ve görevle bağlantılı meslek mensuplarında sigara bırakma oranlarını % 50’nin üzerine çıkarmak 2008 yılı sonuna kadar hamilelik döneminde sigarayı bırakma oranını % 90’nın üzerine çıkarmak A. Tütün Ürünlerine Olan Talebin Azaltılmasına Yönelik Önlemler

  15. HEDEF • 2010 yılına kadar toplumda sigara bırakma oranını % 40’ın üzerine çıkarmak • 2008 yılı sonuna kadar sağlık çalışanında bırakma oranlarını %50’nin üzerine çıkarmak Sigara bırakma yaklaşımında bulunmak iyi hekimlik uygulamalarının bütünlüğü içinde yer almalı

  16. Sigara Bırakmada Hekimin Rolü

  17. Hekimin Rolü • Bırakma girişimini motive eden anahtar faktör bir hekimin sigarayı bırakmak üzerine belirteceği tavsiyedir • Sigara içenler hekimleri tarafından sigarayı bırakmaları için uyarılmayı istemektedir • Sigara bırakmada kısa müdahaleler dahi etkindir • Diğer sağlık müdahaleleriyle kıyaslandığında sigara bırakma müdahaleleri maddi açıdan çok daha değerlidir • Sağlığa yapacağı katkıdan dolayı sigara bırakmadaki küçük başarılar bile klinik olarak çok önemlidir • Tüm sigara içenlere bırakması tavsiye edilmelidir ve bırakmaya motive olanlar ilaç tedavisi uygulamaları konusunda cesaretlendirilmelidir 1. West R. Getting serious about stopping smoking. A review of products, services and techniques. A report for No Smoking Day. March 1997. 2. Boyle P et al. Eur J Public Health 2000; 10(3 supplement): 5-14. 3. Fiore MC et al. Clinical Practice Guideline. Treating tobacco use and dependence. US Department of Health and Human Services, Public Health Service, June 2000. 4. Parrott S, Godfrey C. BMJ 2004; 328:947-949. 5. Silagy C et al. Cochrane Database of Systematic Reviews 2004, Issue 3, Art.No.:CD000146. 6. Hughes JR. CA Cancer J Clin 2000; 50:143-151. 7. National Institute for Health and Clinical Excellence. Technology Appraisal Guidance No. 39, March 2002. 8. National Institute for Health and Clinical Excellence. Public Health Intervention Guidance no. 1, March 2006.

  18. Sağlık Uzmanının Rolü “Sigara bırakmasına yardımcı olduğumuz her 2 kullanıcı için 1 erken ölüm önlenir..” Hughes JR. CA Cancer J Clin 2000; 50:143-151.

  19. Hekimin Eğitiminde Sigara Bırakma • Mezuniyet Öncesi Eğitim • İçerik • Doğrudan • Dolaylı • Çağdaş eğitim yöntemleri • Erişkin eğitimi teknikleri • Sürekli yenileme • Ulaşılabilirlik • Mezuniyet Sonrası eğitim • Sağlık otoritesi yönlendirmeli • Meslek örgütleri yönlendirmeli • Uzmanlık dernekleri

  20. Sigara Bırakma Yaklaşımı

  21. Sigarayı Bırakma • Sigara içmekten vazgeçmek hastalıkları önlemede en önemli adım • İçenlerin % 70 sigarayı bırakmak istiyor • Her yıl % 40’ ı bırakma girişiminde bulunuyor • Desteksiz bırakma girişimlerinin 6 ay bırakmış kalabilme başarısı % 3 - 5 • Girişimlerinin % 80’i ilk 1 ay içinde relaps (nüks) ile sonlanıyor

  22. Düşünme öncesi Düşünme Hazırlık Uygulama Devam Sigarayı bırakma Sigara Bırakma Davranışının Motivasyon Aşamaları Sigara bırakma motivasyonu Velicer WF et al. Homeostasis 1998; 38:216-233.

  23. Sigara Bırakma Davranışı Relaps Bırakmış kalma Düşünme Öncesi Değişimler siklusu Bırakma Düşünme Hazırlık / Kararlılık

  24. Hekimin Rolü

  25. 5Ö Yaklaşımı • Öğren • Sigara içme durumunu öğreniriz • Öner • Bırakma önerisinde bulunuz • Ölç • Bırakma kararlılığını, nikotin bağımlılık düzeyini değerlendiriz • Önderlik et • Bırakma sürecinde hastaya destek olur, yol gösterir, tedavi veririz • Örgütle • Bırakma sonrası dönemi düzenleriz • Toplumsal düzeydeki müdahalere katılır, aktif olur ve örgütleriz

  26. Genel popülasyon Sağlık birimine başvuranlar ÖĞREN: Tarama Halen kullanıyor BIRAKMAYI ÖNER Hiç kullanmamış Bırakma Kararlılığını ÖLÇ Primer Koruma Evet Bırakma Sürecinde ÖNDERLİK ET Bırakmış Hayır Sonrasını ÖRGÜTLE Relapsın önlenmesi Bırakma motivasyonunu sağla Artık bırakmak istiyor Bırakmış durumda Hala bırakmak istemeyen hasta

  27. Öğrenme

  28. SİGARA İÇİYOR MUSUNUZ?

  29. Önerme

  30. Öneri • Sigara içenler hekime başvurdukları sağlık sorunu ile bağlantı kurulduğunda sigarayı bırakma önerisine daha açıklar • Hastaya mutlaka sigarayı bırakması önerilir • Öneri net, güçlü, kişiye özeldir

  31. Ölçme

  32. Ölçme • Bırakma isteğinin sorgulanması • Bırakmak isteyen hastanın kararlılığının belirlenmesi • Nikotin bağımlılığının ölçümü • Geçmiş bırakma deneyimlerinin değerlendirilmesi

  33. Tütün Bağımlılığı • Sigara bağımlılığının psikolojik, fiziksel ve davranışsal yönleri var • Psikolojik olarak duygulanım durumu ile nikotine bağımlı • Olumsuz duygulanım relapsı çağırır

  34. Tütün Bağımlılığı • Davranışsal olarak günlük yaşamda tekrarlayan birliktelikler var • Sigara içenleri görmek • Kahve içmek • Alkol almak • Yemek yemek • Ders çalışmak • Araba sürmek

  35. Nikotin Bağımlılığı

  36. b2 b2 a4 a4 b2 Nikotinin Merkezi Sinir Sisteminde Etki Mekanizması 42 Nikotinik Reseptör 1. Jarvis MJ. BMJ 2004; 328:277-279. 2. Dani JA, Harris RA. Nature Neuroscience 2005; 8:1465-1470. 3. Coe JW. J Med Chem 2005; 48:3474-3477.

  37. Nikotin Bağımlılığı • Fizik bağımlılığın nedeni nikotin • Nikotin yarı ömrü 2 saatten kısa • Nucleus accumbensden dopamin salınımı azalınca yoksunluk semptomları başlar • Konsantrasyon güçlüğü, irritabilite, anksiyete, depresyona eğilim, iştah artışı • İlk 7 gün en yoğun hissedilir, haftalar aylar sürebilir

  38. Semptom Süre Sıklık(%) Başdönmesi 10 <48 saat Uyku bozukluğu <1 hafta 25 Konsantrasyon zayıflığı <2 hafta 60 Nikotin arzusu <2 hafta 70 Rahatsızlık ve agresyon <4 hafta 50 Depresyon <4 hafta 60 Huzursuzluk <4 hafta 60 İştah artışı <10 hafta 70 Jarvis MJ. BMJ 2004; 328:277-279 Jarvis MJ. BMJ 2004; 328:277-279

  39. Fagerström Testi (FTND) SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 0-2 = düşük düzeyde bağımlılık 3-7 = orta düzeyde bağımlılık 8-10 = yüksek düzeyde bağımlılık

  40. EMASH Testi SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 0-2 = düşük düzeyde bağımlılık 3-4 = orta düzeyde bağımlılık 5-6 = yüksek düzeyde bağımlılık

More Related