Kennisacquisitie en - modellering Rogier van Eijk

1. Kennisacquisitie en -modelleringRogier van Eijk college 4Domeinmodellering en elicitatie

2. Vorigekeer: taaktypen en taakmethoden

3. Vandaag: • Hoe het domein te modelleren? • Activity diagrams: Notaties • Begrijpen van elicitatietechnieken

4. Domeinmodelleren

5. Soortenkennis • Taakkennis • doelgericht • onderverdeeld in functionelestappen • Domeinkennis • relevantedomeinkennis • Inferentiekennis • basis redeneerstappen die in het domeingemaaktkunnenworden en die door taken wordentoegepast

6. Kennismodel: overzicht Task knowledge task goals task decomposition task method DIAGNOSIS (task) Inference knowledge basic inferences roles cover verify (inference) (inference) Domain knowledge Symptom Disease Test domain types (type) (type) (type) domain rules domain facts

7. Taakbeschrijving • “De auto doet het niet. Ik voorzie op dit moment twee voor de hand liggende oorzaken: De benzine is op of de accu is leeg. Als de benzine op is dan zou de benzinemeter op nul moeten staan. Als de accu leeg is dan zou het acculampje op het dashboard moeten branden. Of de auto zou met behulp van een startkabel weer aan de praat gebracht moeten kunnen worden. Een lege accu komt veel vaker voor dan een lege benzinetank. Ik kijk op het dashboard, maar het acculampje brandt niet. Dan probeer ik de auto via een startkabel aan de gang te krijgen. Dat lukt!”

8. Domeinschema voor auto’s

9. Grote domeinschema’s

10. Domeinschema’s • Domeinschema’skunnensnel heel grootworden. • Hoe houd je ze in bedwang?  Gebruik de taakmethode

11. Domeinschemavoor auto-diagnose

12. domein schema voor diagnose

13. Configuration: domeinschema

14. Domeinkennis • Domeinschema • Schematischebeschrijving van het domein door middel van domeinconstructen (zoalsconcepten) • Kennisbank • Instanties van constructenuit het domeinschema

15. Constructenvoor het domeinschema • Concept • cf. object class (zondermethoden) • Relatie • cf. association • Attribuut • primitievewaarde • Rule type • Relatiestussenexpressies (nietstandaard OO)

16. Voorbeeld auto concepten

17. Sub/super en part/whole • ouder • vader of moeder • disjunctieve combinatie • sub/supertype • ouders • vader en moeder • conjunctieve combinatie • part/whole

18. Example: auto subtypes

19. Modelleren van regels • Kenniswordtvaakuitgedrukt in regels • Kennismodelleren is er op gerichtom regels tevinden die eengezamenlijkestructuurhebben • Een regel is daneeninstantie van eenregeltype

20. Structuring a knowledge base

21. Regeltype • Modelleerteenrelatietussenexpressies over attribuutwaarden van concepten, bijv: gas-dial.value= zero -> fuel-tank.status = empty • Staatvooreenverzameling concrete regels die eengezamenlijkestructuurhebben • Omdat regels niet strict logischhoeventezijnbevat het ookeenzogenaamd ‘connection symbol’

22. Example rule type

23. Structuur van regeltypen <antecedent> <connection-symbol> <consequent>

24. Rule types for car diagnosis

25. Kennisbank • Regeltypesstaan in het domeinschema • Regels in de kennisbank • Bevatinstanties (regels) van regeltypen • structuur • USES: <types used> from <schema> • EXPRESSIONS: <instances>

26. Voorbeeldkennisbank KNOWLEDGE-BASE car-network; USES: state-dependency FROM car-diagnosis-schema, manifestation-rule FROM car-diagnosis-schema; EXPRESSIONS: /* state dependencies */ fuse.status = blown CAUSES power.status = off; battery.status = low CAUSES power.status = off; …. /* manifestation rules */ fuse.status = blown HAS-MANIFESTATION fuse-inspection.value = broken; battery.status = low HAS-MANIFESTATION battery-dial.value = zero; ….. END KNOWLEDGE-BASE car-network;

27. Begrijp de schema’s uit het boek

28. Practicum Activity diagrams

29. Action state • Basisingredient • Toestandwaarinietsgedaan / eentaakuitgevoerdwordt • Toetstandeindigtals de taakklaar is • Dan kanereenovergangplaatsvindennaareennieuwetaak • Erzijnspecialesymbolenvoor de begintoetstand en de eindtoestand

30. Basic notation for activity diagram

31. Keuze • Overgangenzijndeterministisch • Alseenovergangafhangt van de resultaten van eenactiviteitvoegdaneenkeuze-constructie toe.

32. Parallelleactiviteiten • Alsactiviteitentegelijkertijdplaatsvindenvoegdan de constructievoorparallelleactiviteiten toe • Zorgdat het duidelijk is wanneer de parallelliteitweerophoudt.

33. Parallelleactiviteiten

34. Swim lanes • Alseenproces over meerdere agents gedistribueerd is maakdangebruik van zogenaamde swim lanes. • Laatvoorelke agent zien hoe dezebij het procesbetrokken is.

35. Swim lanes

36. Objecten • Alserinformatie-afhankelijkhedentussenactiviteitenzijn kun je deze door middel van objecten in het actitivitydiagram weergeven

37. Informatie- afhankelijkheden

38. Ander voorbeeld

39. Activity diagram voortaakmethodes

40. Elicitatie

41. KAM • Elicitatietechnieken: laddering, card sorting, repertorygrid.

42. Repertorygrid George Kelly: “Elke mens is een wetenschapper”

43. Repertory Grid • Basismechanisme: • vergelijk steeds 3 elementen • waaropzijn twee gelijk en verschillenze van de derde? • Eliciteertconstructen • scalair en bipolair

44. Voorbeeld

45. Repertory Grid • Pas toe op: • appel, citroen, sinaasappel • appel, citroen, banaan • bloemkool, citroen, banaan • Gordon, Jeroen van der Boom, Rene Froger • diagnose, monitoring, assignment • diagnose, monitoring, assessment • repertory grid, concept sorting, protocol analysis

46. Repertory grid • Hoe komt de knowledge acquisiteur aan de geschikte elementen? • En hoe worden deze gepresenteerd?

48. En nu andersom • Vul aan met een interessant 3e element: • waarom interessant? • havik, valk, … • tahoe, tempeh, … • assignment, scheduling, … • accu, benzinetank, …

49. Opdracht • Jurjen stelt de volgende variatie op ‘repertory grid’ voor: neem in plaats van groepjes van drie elementen (‘triads’) steeds groepjes van twee elementen. • Welke effecten heeft dit op het elicitatieproces?

50. firma interview – part 3 http://www.youtube.com/watch?v=FfxHwaFlqTM