Operacje na rynku finansowym stosowane przez NBP i inne banki centralne w czasie kryzysu

1. Wiktor Giziński Kamil Łukasiewicz Operacje na rynku finansowym stosowane przez NBP i inne banki centralne w czasie kryzysu

2. Bony pieniężne • Zbliżone do bonów skarbowych • Emitowane przez NBP • Nabywcy : -Rynek pierwotny: Dealerzy Rynku Pieniężnego i BFG -rynek wtórny: pozostałe banki • BP Służą do realizacji polityki pieniężnej

3. Operacje otwartego rynku • Sprzedaż bonów pieniężnych • Outright: sprzedaż lub zakup bonów lub obligacji • REPO(repurchaseagreement): skupowanie przez bank centralny papierów wartościowych od banków komercyjnych na określony termin • SWAP walutowy: sprzedaż/kupno waluty wraz z zawarciem odwrotnej transakcji terminowej • Operacje TAF: podmiana „aktywów śmieciowych” na gotówkę w banku centralnym

4. Stopa rezerw obowiązkowych • Stopy procentowe

5. Fazy walki z kryzysem • Działania standardowe -zapewnienie bankom płynności krótkoterminowej -zapobieganie wzrostowi stóp procentowych na rynku międzybankowym • Ewolucja działań standardowych -zapewnienie bankom płynności w dłuższym okresie • Działania niestandardowe -odblokowanie akcji kredytowej -wsparcie kluczowych rynków finansowych

6. Działania EBC • 9.08.2007: jednorazowe dostarczenie rynkowi płynności w kwocie 95mld€ • Wsparcie dla banków centralnych z poza strefy euro: -transakcje REPO z polskim i węgierskim bankiem centralnym -Umowy swap z bankami centralnymi Szwecji, Danii, Szwajcarii i USA • Zmiany w wymogach kwalifikowanych zabezpieczeń • Operacje LTRO na kwotę 3bln€: 6-miesięczne i roczne operacje REPO, rolowanie dotychczasowych pożyczek • Wykup listów zastawnych w kwocie 60mld€

7. Skoordynowana obniżka stóp procentowy w październiku 2008

8. Operacje TAF zawarte przez EBC

9. Instrumenty stosowane przez NBP Narodowy Bank Polski podaje następujący podział stosowanych przez siebie operacji otwartego rynku: 1. Operacje podstawowe. • - Mają postac emisji 7-dniowych bonów pieniężnych NBP. • - Przeprowadzane są regularnie, raz w tygodniu (piątek). • - Są głównym instrumentem wykorzystywanym do zarządzania płynnością sektora bankowego. • -Mają rentownośc równą stopie referencyjnej NBP • -Ponieważ od 1994 roku utrzymywał się w polskim sektorze zjawisko „nadpłynności”, bony pieniężne służyły do absorbowania płynnosci 2. Operacje dostrajające. • - Podejmowane w celu ograniczenia wpływu zmian płynności w sektorze bankowym na wysokośc krótkoterminowych stawek rynkowych • - Obejmują operacje zarówno zasilające, jak i absorbujące płynnośc • - Należą do nich: emisje bonów pieniężnych NBP, operacje REPO i REVERSE REPO, przedterminowy wykup bonów pieniężnych NBP • - Sposób ich użycia zależy od sytuacji występującej w sektorze bankowym • - Nie były wykorzystywane do października 2008 r.

10. Instrumenty stosowane przez NBP 3. Operacje strukturalne. • - Przeprowadzane w celu długoterminowej zmiany struktury płynności w sektorze bankowym • - Należą do nich zakupy i sprzedaże papierów wartościowych na rynku wtórnym, emisje oraz przedterminowy wykup obligacji NBP • - Sposób ich użycia zależy od sytuacji występującej w sektorze bankowym • - Przykład zastosowania: w latach 2000-2003 NBP sprzedawał z własnego portfela obligacje Skarbu Państwa, żeby zmniejszyc nadwyżkę płynności sektora bankowego • - Przykład zastosowania: 22 stycznia 2009 NBP przedterminowo wykupił swoje obligacje.

11. NBP podczas kryzysu • Faza pierwsza • - „Pakiet zaufania”, zwiększanie płynności sektora bankowego • - Wprowadzenie operacji zasilających repo, przeprowadzanych regularnie, raz w miesiącu (od stycznia do kwietnia) o 3-miesięcznym terminie zapadalności. Średni poziom tych operacji w 2009 roku wyniósł 11.456 mln złotych. • - Wprowadzenie swapów walutowych zasilających sektor bankowy w płynnośc walutową. Średni poziom tych operacji w 2009 roku wyniósł 1,076 mln zł. • - Przedterminowy wykup obligacji NBP 22 stycznia 2009 r. w kwocie nominalnej 7.816 mln zł • Faza druga • - Wprowadzenie od mają operacji repo o 6-miesięcznym terminie zapadalności • - Rozszerzenie listy uczestników operacji – do wszystkich kontrahentów uprawnionych od oor • - Od mają 2009 rozszerzenie listy wymaganych zabezpieczeń w transakcjach zasilających o obligacje komunalne, obligacje europejskiego banku inwestycyjnego, listy zastawne, papiery skarbowe denominowane w innych walutach niż pln • - Umożliwienie rolowania zabezpieczeń w ramach nettingu (banki mogły wykorzystac papiery wartosciowe z zapadającej operacji jako zabezpieczenie nowej operacji oraz orazrozliczac się z NBP w środkach pieniężnych kwotami netto wyliczonymi na podstawie tych operacjij

12. NBP podczas kryzysu

13. NBP podczas kryzysu

14. Operacje otwartego rynku na przykładzie FED – operacje REPO Bank Rezerwy Federalnej podaje następujący podział stosowanych przez siebie przed kryzysem 2008 roku operacji: 1. Operacje tymczasowe - repo • - W przeciwieństwie do NBP, FED często stosował przed kryzysem 2008 roku. • - Najczęstsza forma tymczasowych operacji otwartego rynku • - Transakcje dokonywane przez nowojorski oddział Fed, na zlecenie Federal Open - Market Committee (FOMC) • - Mogą być zawierane na terminy od 1 do 65 dni roboczych. Zazwyczaj są zawierane z terminem jednodniowym, rzadko na dłużej niż 14 dni • - Są zawierane przez umowę trójstronną – Fed oraz osoba kupująca/sprzedająca muszą posiadac konta u trzeciego agenta, który trzyma pieczę nad zastawem i działa jak bank clearingowy. 2. Operacje trwałe – outrighty • - Przed kryzysem 2008 głównie kupno/sprzedaż papierów wartościowych ministerstwa skarbu. • - Żeby zwiększyc rezerwy w systemie bankowym FED kupuje rządowe papiery skarbowe, żeby zmniejszyc rezerwy – skupuje je. • - Do jesieni 2008 roku stosowano paradygmat „structuraldeficiency”, operacje trwałe nie zaspokajały całego popytu na rezerwy, pozostałą część zaspokajały operacje repo.

15. FED w czasie kryzysu • Powyższy opis obejmuje okres do jesieni 2008 roku. Wtedy, z powodu pogarszających się warunków na rynku kredytowym, FED był zmuszony zmienic swój paradygmat. Stworzono wiele programów kredytowych, i rozpoczęto program LSAP, które trwale zwiększyły poziom rezerw w systemie bankowym, sprawiając, że tymczasowe operacje REPO stały się zbędne. W 2009 roku nie przeprowadzano żadnej konwencjonalnej operacji REPO. • LargeScaleAssetPurchases – w przeciwieństwie do okresu przed 2008 rokiem, trwałe operacje obejmowały także zakupy papierów wartościowych wyemitowanych przez instytucje wpierane przez rząd (Freddie Mac, FannieMae), oraz papierów wartościowych zabezpieczonych hipoteką (mortgage-backed securities). Miało to poprawic warunki na prywatnym rynku kredytowym i wesprzec rynek mieszkaniowy. • Klasyczne outrighty rządowych papierów wartościowych wyniosły w 2009 roku 300 mld $.

16. FED w czasie kryzysu

17. Dziękujemy za uwagę