Het recht op maatschappelijke integratie

1. Het recht op maatschappelijke integratie Thomas Maeseele

2. Overzicht 1. Het recht op maatschappelijke integratie 2. De toepassing van de RMI wet 3. Maatschappelijke integratie en maatschappelijke dienstverlening 4. Conclusie

3. 1. Het recht op maatschappelijke integratie • 2002 : BM wordt RMI • Achtergronden: • Ingrijpende veranderingen in organisatiewijze en finaliteit sociale bijstand : tendens in alle ontwikkelde welvaartsstaten • Amerikaanse variant : van welfare naar workfare • Europese variant : het recht op sociale inclusie • Verschillende implementatie in verschillende Europese landen

4. 1. Het recht op maatschappelijke integratie • Context: neoliberalisme • Nadruk op individuele verantwoordelijkheid • Het einde van het ‘knuffelen’ van de valide armen • Van sociale rechten naar sociale plichten • Nieuwe sociale kwestie: uitsluiting van bepaalde groepen uit arbeidsmarkt • Van verzorgingsstaat naar actieve welvaartsstaat

5. 1. Het recht op maatschappelijke integratie • Activering: • Aanpassing • Logica van rechten onder druk en selectiviteit • Individuele plichten • ‘Creaming’ van meest werkbekwamen • Gerichtheid op integratie laaggeschoolden en langdurig werklozen • Draaideureffect ~working poor? • Groeiende sociale uitsluiting voor degene die niet voldoen aan de criteria (betaald werk vinden)?

6. 1. Het recht op maatschappelijke integratie • Kenmerken: • Gerichtheid op armen en sociaal uitgeslotenen • Zij moeten voldoen aan de verplichtingen • Kan leiden tot hoger gevoel van machteloosheid • Conditionalisering van rechten • ‘Terugkeer’ caritas-idee (?): doelstelling niet primair verlichten van de armoede maar bereiken bepaalde vooropgestelde samenlevingsordening? • = historische instrumentele inzet van de zorg • Versterkt activering bestaande uitsluitingsmechanismen?

7. 1. Het recht op maatschappelijke integratie • Maximaliseren van de integratie en participatie aan het sociale leven • Door?: werk!? (of toeleiding naar werk) • Menselijke waardigheid meer dan passieve compensatie van sociale uitsluiting • Sociale uitsluiting wordt exclusief bevochten met individuele aanpassing? • Versterken werkgerichte basis OCMW’s • Is het OCMW dan de VDAB van de armen?

8. 2. De toepassing van de RMI wet

9. 3. Maatschappelijke dienstverlening en maatschappelijke integratie • Recht op bestaansminimum = sluitstuk sociale zekerheid (inkomensbescherming) • RMI: functionele inzet uitkering gericht op integratie en opheffing behoeftesituatie • Recht op maatschappelijke dienstverlening = ifv realiseren menselijke waardigheid • Niet gericht op opheffing behoeftesituatie (negatieve definiëring) maar op het realiseren van menselijke waardigheid (positieve definiëring) • Bieden van hefbomen tot maatschappelijke verandering In de praktijk zijn de grenzen eerder flu?

10. 4. Conclusie • Welzijn hoofdzakelijk vertaald als individuen integreren in bezoldigd werk als sociale verplichting (finaliteit = werk) • Sociaal werkers tussen politieke verplichtingen, organisationele eisen en persoonlijke betrokkenheid bij de cliëntsituatie • Sociaal werk dient na te denken voor wie het op welke manier tussen komt, met welke beoogde en welke gerealiseerde effecten en wie de tussenkomst ten goede komt

11. 4. Conclusie Hoe kan de samenleving een gepast aanbod ontwikkelen • wij als opleiders, begeleiders , … • samen met… • in dialoog met… • vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid • een gepast structureel aanbod • vanuit een geloof in de mogelijkheden / competenties