Sağlık Hizmetleri İçinde Hastanelerin Yeri

1. Sağlık Hizmetleri İçinde Hastanelerin Yeri Prof. Dr. Necati Dedeoğlu

2. Sağlık Hizmetleri • Esenlendirici hizmetler –Health Promotion (Gelir, eğitim, konut, beslenme,iş, katılım vb.) • Koruyucu hizmetler Topluma yönelik: Çevre sağlığı,Bulaşıcı hast., Bireye yönelik: AÇS, AP, Sağlık eğitimi • Tedavi edici hizmetler Birinci basamak: Genel Pratisyenler, Aile Hekimleri İkinci basamak : Devlet Hastaneleri Üçüncü basamak : Fakülte, EAH ve Özel Dal Hastaneleri • Rehabilitasyon

3. Açıklama • Sağlık hizmetleri içinde en önemli olanı esenlendirici hizmetlerdir. Bunlar sağlanırsa zaten insanlar hasta olmuyor. Sağlanmazsa evinin yanına hastane kursan sağlıklı olmuyor.( Sağlık hizmetlerinin insan sağlığındaki yeri sınırlıdır.) İkinci sırada koruyucu hizmetler gelir. Pek çok hastalığın tedavisi güç veya yok ama bunlardan korunmak mümkün.Üstelik koruma çok daha ucuz ve insancıl.Tedavi hizmetleri içinde ise en önemlisi birinci basamak. Kişiler her zaman birinci basamak hekime gidiyorlar şikayetleri için. Üstelik bireysel koruyucu hizmet ( aile planlaması, gebe ve çocuk takibi, aşı vb.) de sağlıyor bu hekim. İkinci ve üçüncü basamak en önemsizi. Çok nadir ihtiyaç duyulur ve sonuçlar her zaman başarılı değildir. Bu basamaklar arasında sevk sistemi olmalı. Kimse basit bir kulak iltihabı için fakülteye gelememeli. Ülkemizde bu öncelik sıralaması tersine dönmüş durumda. Avrupadan farklı olarak hekim deyince hastaneler ve uzman hekimler akla geliyor.

4. Türkiye’de ilk 10 Ölüm Nedeni( 2000,HYA) • İskemik Kalp Hastalığı • Serebrovasküler Hastalık • Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı • Perinatal Nedenler • Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları • Hipertansif Kalp Hastalığı • Trakea, Bronş; Akciğer Kanseri • Diabetes Mellitus • Trafik Kazaları • Konjenital Anomaliler

5. Açıklama • Görüldüğü gibi en öldürücü hastalıklardan sadece 5. si( pnömoni) tedaviye iyi cevap veriyor. Diğerleri için tek çözüm erken yaşlarda koruyucu hizmetlerdir.

7. Hastane Türleri Devlet Hastaneleri Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Tıp Fakültesi Hastaneleri Özel Dal Hastaneleri ( Çocuk, psikiatri, göğüs hastalıklar,fizik tedavi, göz vb) Kamu, Özel, Azınlık Hastaneleri, Hastane Birlikleri

8. Karmaşık Kurumlar • Personel ( Dr, hemşire, laborant,hizmetli sekreter, teknisyen,memur, aşçı, elektrikçi) • İşlev ( Tanı,tedavi, ameliyat, doğum,yoğun bakım, acil müdahale, tetkik, araştırma, eğitim, malzeme ve ilaç tüketimi,atık üretimi, işyeri ) • Günde 24 saat, haftada 7 gün çalışma • Yönetim ( Hekim ? Yönetici? İşletmeci ? ) Eğitim almaları halinde hekim de başhekim olabilir , yönetici de olabilir. İşletmecilerin devreye girmesi Hastane Birlikleri ile oldu. • Giderek büyüme eğilimi. Optimal 200-400 yatak • Giderek artan harcamalar, pahalı kurumlar • Hastayı kişiliksizleştiren kurumlar ( Hastanın ismi yoktur. “25 numaradaki yaşlı hasta” dır )

10. Yıllara Göre Hastane Sayıları 2002 2006 2008 2010 2011 Sağlık Bakn. 774 767 847 843 840 Üniversite 50 56 57 62 65 Özel 271 331 400 489 503 Diğer 61 49 46 45 45 TOPLAM 1156 1203 1350 1439 1453 Özel Sektör Payı 2002: % 23.4 2011: % 34.6

11. Bazı Hastane İstatistikleri • 10 000 Kişiye 27.3 hastane yatağı (2011) Güney Doğu Anadolu 17.8 Batı Anadolu 32.8 • Yatak Doluluk Oranı % 65.6 ( 2010) • Yatan Hasta Sayısı 2002: 5 508 263 2011: 11 436 791 • Poliklinik Sayısı 2002: 124 313 659 2011. 303 984 218 Hastaneye başvuran her 30 kişiden 1’i yatırılmış Yatak dağılımı eşit değil. Hastaneler rantabl kullanılmıyor.

12. Poliklinik Başvuruları ( Kişi Başı) 2002 2006 2008 2010 1.Basamak 1.1 1.9 2.5 3.3 2 ve 3. Basamak 2.1 3.4 4.2 4.9 TOPLAM 3.2 5.3 6.7 8.2 Hekime başvuruların % 60’ı 2. ve 3. basamağa Başvuru oranları hiçbir ülkede görülmemiş şekilde hızla arttı. Bunun büyük kısmı kışkırtılmış başvurudur. Ayrıca 2 ve 3. basmağa tüm başvuruların % 5-10 u olması gerekirken % 60 olması çarpıklığı gösteriyor.

14. Türkiye’de Hastaneler NORMALDETÜRKİYEDE Sağlık açısından önemi az Birinci derecede önemlidir Kamu hizmetidir,ücretsizdir Özel hastaneler ve cepten ödemeler artıyor Sevk zincirinin son halkasıdır Sevk yoktur, isteyen gider Acil Servise acil hasta gider Sıra alamayanlar gider Yataklı tedavi kurumlarıdır Polikliniğin %60’ını hast yapar Uzman hekimler çalışır Uzmanlar dışarıda, pratisyenler hastanede Bakımı hemşire yapar Refakatçi yapar Hekimlere saygı gösterilir Hekim dövülür, bıçaklanır En iyi yöneticiler atanır Yönetime yandaşlar atanır Bakanlık personeline sahip çıkar Aşağılar,şikayet ettirir

15. AKP Hastaneleri • Performans • Aşırı ilaç ve teknoloji kullanımı • Hizmetleri taşeronlaştırma • Özel hastane teşvikleri, kaynak aktarma • Cepten harcama,SGK • Az personel, çok nöbet, çok iş • Az maaş, sözleşmeli çalışma • Yabancı hastane, yabancı doktor • Sağlık Serbest Bölgeleri ( İlki İzmir’de açılacak) • Tıp Fakültelerine el koyma ( Hastaneler sağlık bakanlığına bağlanacak) • Şehir Hastaneleri ( Kamu- özel işbirliği adı altında yandaş zengin etme yöntemi) • Hastane Birlikleri ( İlker anlattı)