Wstrząs anafilaktyczny oraz wstrząs kardiogenny

1. Wstrząs anafilaktyczny oraz wstrząs kardiogenny

2. Wstrząs anafilaktyczny • Wstrząs anafilaktyczny to rodzaj reakcji alergicznej typu natychmiastowego, która ma miejsce po ponownej ekspozycji na alergen. Pierwszy kontakt pobudza układ immunologiczny do produkowania przeciwciał. Kolejny kontakt z alergenem ,prowadzi natomiast do reakcji antygenu z przeciwciałem, powodując anafilaksję. Pod pojęciem anafilaksji (wstrząsu anafilaktycznego) rozumie się wszystkie ogólnoustrojowe (systemowe, ciężkie) objawy nadwrażliwości alergicznej i niealergicznej. Mechanizm reakcji anafilaktycznej może być alergiczny (IgE zależny) lub niealergiczny (aktywacja dopełniacza, mastocytów i bazofilów). Przy czym mechanizm anafilaksji wywołanej pokarmem jest najczęściej IgEzależny.

3. Cechy wstrząsu anafilaktycznego - nagły początek,- objawy zagrażające życiu chorego,- odwracalność objawów - pod wpływem leczenia, a niekiedy samoistnie.

4. Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego - ukąszenia przez owady i inne,- po zastosowaniu niektórych leków (np. preparatów hormonalnych obcogatunkowych, kontrastów radiologicznych),- po wstrzyknięciu surowicy obcogatunkowej w celach leczniczych lub profilaktycznych (np. w Polsce najczęściej surowicy przeciwtężcowej),- po podaniu antybiotyku (zwłaszcza penicyliny),- przy prowadzeniu leczenia odczulającego,- niekiedy po zjedzeniu niektórych pokarmów (np. orzechy, mak).

5. Objawy wstrząsu anafilaktycznego - złe samopoczucie,- pobladnięcie,- świąd dłoni i stóp obejmujący całe ciało,- utrata przytomności,- szybki i płytki oddech,- wymioty,- biegunkę,- niewyczuwalne tętno,- znacznie obniżone ciśnienie tętnicze,- poty,- zimne kończyny.

6. Leczenie wstrząsu anafilaktycznego Leczenie wstrząsu anafilaktycznego powinno być natychmiastowe. Jeżeli u chorego po ukąszeniu lub zastrzyku pojawią się objawy reakcji anafilaktycznej, wówczas zakłada się opaskę uciskową powyżej miejsca ukłucia/ukąszenia. Równocześnie podaje się hydrokortyzon i wapń. W rozwiniętym wstrząsie podaje się adrenalinę (podskórnie) i leki przeciwhistaminowe (domięśniowo). Profilaktycznie osoby podatne na występowanie anafilaksji zawsze powinny mieć przy sobie zestaw do pierwszej pomocy.

7. Wstrząs kardiogenny Wstrząs kardiogenny to stan zagrażający życiu pacjenta. Wstrząs kardiogenny (pochodzenia sercowego) jest stanem niewydolności mięśnia sercowego wywołanej upośledzeniem funkcji wyrzutowej serca. Najczęstszą przyczyną wstrząsu kardiogennego jest zawał mięśnia sercowego. W celu ustalenia czy rzeczywiście mamy pacjenta ze wstrząsem kardiogennym należy wykonać badanie ultrasonograficzne (ECHO serca). Mimo, że współczesna kardiologia dąży do ograniczenia metod inwazyjnych w standardowej diagnostyce i zastępowaniu ich diagnostyką nieinwazyjną, we wstrząsie kardiogennym nadal niezastąpiony pozostaje pomiar rzutu minutowego i ciśnienia zaklinowania w tętnicy płucnej za pomocą cewnika Swana-Ganza oraz bezpośrednie monitorowanie ciśnienia tętniczego.

8. Objawy wstrząsu kardiogennego -Objawy, których obecność jest niezbędna do rozpoznania wstrząsu kardiogennego: -spadek skurczowego ciśnienia tętniczego poniżej 80 mmHg lub spadek o ponad 60 mmHg wartości wyjściowej utrzymujący się przez ponad pół godziny; -diureza godzinowa na poziomie poniżej 20ml; -zaburzenia świadomości; -spadek indeksu pojemności wyrzutowej poniżej 2l na metr kw/min. -Liczba pacjentów umierających z powodu wstrząsu kardiogennego jest bardzo wysoka i wynosi ok. 65-90%.

9. Przyczyny wstrząsu kardiogennego • Niewydolność napełniania komór • tachyarytmie - zaburzenia rytmu z szybką czynnością serca; • nagromadzenie płynu w worku osierdziowym - tamponada osierdzia. • Niewydolność funkcji wyrzutowej • niestabilna choroba wieńcowa i zawał serca • zapalenia mięśnia sercowego • niedomykalność ujść tętniczych • kardiomiopatia przerostowa • leki kardiodepresyjne (inotropowo ujemne) • zwężenie ujść tętniczych • zator tętnicy płucnej • zaburzenia rytmu (bradyarytmie)

10. Leczenie wstrząsu kardiogennego -Farmakoterapia polega głównie na podawaniu leków działających inotropowo dodatnio (polepszają kurczliwość mięśniówki serca): aminy katecholowe, oraz na lekach obniżających opór obwodowy (afterload): nitrogliceryna, nitrprusydek sodu. Najbardziej powszechnym standardem terapii jest podawanie dobutaminyi nitrogliceryny.