Otonom Sinir Sistemi

1. Otonom Sinir Sistemi Prof Dr Süheyla ÜNAL

2. Anatomisi

3. Korteks Subkortikal alanlar Medulla SEMPATİK PARASEMPATİK Gizlenmiş ve dağılmış bilgi sistemleri Deri Arterler Akciğerler Etc. Hormonlar Kan basıncı Etc.

6. Beyinden perifere

8. İKİLİ İNNERVASYON

10. Sempatik – Torakolumbar Parasempatik - Kraniosakral Beyin Torasik & Lumbar Sakral

12. Sempatik sinir sistemi • Afferent; spinal kordun intermediolateral kolonu (ilk torasik, ikinci ya da üçüncü lomber) • Aksonlar paravertebral gangliyonlarda sonlanır • Postgangliyonik fibriller spinal korda geri döner ya da nöroefektör alanlara giderler

13. Sempatik sinir sistemi

14. Sempatik sinir sistemi

15. Sempatik sinir sistemi

16. Sempatik sinir sistemi

17. Parasempatik sinir sistemi

18. Parasempatik sinir sistemi • SSS kafa çiftleri ve sakralden uzanır • Uzun pregangliyonik aksonlar • Kısa postgangliyonik aksonlar • Pregangliyonik NT Ach’dir

20. İŞLEVLERİ

21. Otonom sinir sistemi

22. Otonom sinir sistemi • Sistemin durumunu tanımlar, SSS’ni organların durumundan haberdar eder • Organlardaki ağrı duyumu • Organlardaki doluluk hissi • Organların irritasyonu • Öngörülemeyen bazı koşullarda organizmayı yeniden düzenleme kapasitesine sahiptir

23. Otonom sinir sistemi • Organizmanın işlevlerini optimize eder • Onarım yetisine ve mekanizmalarına sahiptir • Organizmayı koruma kapasitesine sahiptir

24. Otonom sinir sistemi Yüksek aktivite Savaş ya da kaç Adrenalin Düşük aktivite Gevşeme Asetilkolin

25. Sosyal Sempatik Temas ( Gözler) “Sevgi” Parasempatik İletişim Rest Alarm Deşarj Yönelim Savaş/Kaç Katatoni Hareketsizlik Disosiasyon Uyku Donakalma Homeostazis

26. Otonom sinir sistemi Sempatik sinir sistemi Parasempatiksinir sistemi “ergotropik sistem” “trofotropik sistem” • Geri çekilme ve enerjinin korunumu • Kas tonüsünde azalma • Anabolik hormonların salınımı • Uyarılma aracılığı ile eyleme hazırlanma • Kas tonüsünde artma • Katabolik hormonların salınımı

27. Parasympathetic"Rest & Digest" Sympathetic"Fight or Flight" Decrease Heart Rate Increase Heart Rate Decrease Force of Contraction Increase Force of Contraction Decrease Blood Pressure Increase Blood Pressure Miosis (Pupil Constriction) Mydriasis (Pupil Dilation) Spasm of Accommodation Paralysis of Accommodation Bronchoconstriction Bronchodilation Increase Gut Activity Decrease Gut Activity Increase Secretions Decrease Secretions Vasoconstriction Vasodilatation No innervations to Sweat glands Increase Sweating

28. Sempatik sinir sistemi • Savaş/kaç tepkisi • Postgangliyonik fibrillerden NE, adrenal medulladan epinefrin salınımı • Yoğun fiziksel aktivite için hazırlanma • Kalp hızı artışı • Bronşiollerin dilatasyonu • Kan glikozu artışı

30. Parasempatik sinir sistemi • Normal koşullarda tümüyle etkin değildir • Ach’i kullanır • Gevşetici etkiye sahiptir • Kan basıncını azaltır • Visseral kan damarlarını genişletir • Sindirim aktivitesini arttırır

31. Parasempatik sinir sistemi • Retinayı fazla ışıktan korur • Kalp hızını azaltır • İçi dolu organların dolmasını sağlar • Enerjinin korunumunu sağlar • Dinlenme ve onarımı sağlar

32. Santral kontrol • Beyin sapı ve spinal kord • Retiküler formasyon doğrudan etki eder • Medulla oblongata • Periaqueductal gray matter • Hipotalamus ve amigdala • Hipotalamus – OSS temel bütünleştirici sistemi • Amigdala – Limbik sistemin duygular için temel bölgesi • Serebral korteks

34. BIS BAS Sistemleri

35. Davranış baskılanması & Davranış etkinleşmesi sistemleri Gray (1970)

36. BAS-BIS Modeli (Gray) • BAS • Sol hemisfer aktivasyonu • Olumlu duygular • Ödül arama, yaklaşma • Bazal gangliyon aracılığı • DA • BIS • -Sağ hemisfer aktivasyonu • -Olumsuz duygular, korku, kaygı ve uyarılma • -Cezadan kaçınma • -Septo-hippokampal sistem • -Serotonin, NA

37. Davranış baskılanması sistemi (BIS) • STOP > davranışı durdurur ve çevreden daha fazla bilgi aktarılması çağrısında bulunur • Kaçma/Kaçınma • Fizyolojik uyarılmada artış • yeni bir uyaran • ceza uyaranı • tehdit uyaranı • ödülün kaybı sinyali • NT:Noradrenalin • Kişilik özelliği: Kaygı • Ölçüm: Elektrodermal aktivite

38. BIS patolojileri • Yüksek BİS • Yaygın Anksiyete Bozukluğu • OKB • Düşük BİS • ADHD • Antisosyal kişilik bozukluğu

39. Davranış etkinleşmesi sistemi (BAS) • Go (yap) > Yaklaşma, uyarılma davranışını etkinleştirir • İştah/yaklaşma • Ödül ya da cezadan kurtulma gibi koşullanmış uyaranlarla aktive olur • Amaca yönelme • Motor etkinlik • Elasyon, arzu, umut artışı

40. Davranış etkinleşmesi sistemi (BAS) • Kişilik özelliği: İmpulsivite (duyum arama- sensation seeking- Ceza ile değil ödül ile öğrenirler) • Nöral alt yapı:Dopaminerjik yollar • Ölçüm: Kardiyovasküler aktivite

41. BAS patolojileri • Yüksek BAS • Davranım bozukluğu • Bağımlılık • Antisosyal kişilik bozukluğu • Mani • Düşük BAS • Depresyon

43. Üç sistem modeli

44. Üç sistem modeli McNaughton & Corr (2004). Neuro-science and Biobehavioural Reviews, 28, 285-305

45. B I S + F F F S AVOID - Pun+ Rew- + ATTEND 1. environmental scanning increased spread of attention 2. external scanning risk assessment/exploration 3. internal scanning memory Conflict detected if inputs similar + AROUSE B A S Rew+ Pun- 1. potentiated startle 2. displacement activity - APPROACH +

46. Defensive avoidance: Fear Defensive approach: Anxiety PREFRONTAL - OCD VENTRAL STREAM PREFRONTAL “GAD” - DORSAL STREAM drug resistant ANTERIOR OCD CINGULATE POSTERIOR GAD - CINGULATE cognition AMYGDALA Phobia - avoid SEPTO-HIPPO- GAD - CAMPAL SYSTEM cognition AMYGDALA Phobia - arousal AMYGDALA GAD - arousal MEDIAL Phobia - HYPOTHALAMUS escape PERIAQUEDUCTAL Panic - GRAY explode/freeze 5HT Defensive Direction Leavingdangerous situation Entering dangerous situation Personality traits Gray & McNaughton (2004). The Neuropsychology of Anxiety. Oxford: Oxford University Press