XIII Warszawskie Forum Polityki Społecznej

1. XIII Warszawskie Forum PolitykiSpołecznej Bądź blisko - kampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych 1 października 2009 r. Warszawa Hanna Nowakowska, Halina Potocka

2. FORUM 50+ Seniorzy XXI wieku! • FORUM 50+ jest nieformalną płaszczyzną 25 organizacji pozarządowych działających z i na rzecz osób starszych, • misją FORUM 50+ jest poprawa jakości życia ludzi starszych w Polsce! • w marcu 2005 r. Fundacja na Rzecz Kobiet JA KOBIETA została wybrana jednogłośnie Koordynatorem FORUM50+ Seniorzy XXI wieku ! Cele i działania Forum koncentrują się na: • tworzeniu przyjaznego (pozbawionego barier) człowiekowi starszemu środowiska miasta i wsi • tworzeniu warunków do współuczestnictwa ludzi starszych w życiu społecznym • wspieraniu i tworzeniu inicjatyw do integracji, solidarności i współpracy międzypokoleniowej,

3. FORUM 50+ Seniorzy XXI wieku! • włącza środowiska naukowych w diagnozowanie problemów ludzi starszych • tworzy warunków do rozwijania własnych zainteresowań, uzdolnień i aspiracji • Celem Forum jest, aby głos starszych osób stał się słyszalny!

4. FORUM 50+ Seniorzy XXI wieku! • FORUM 50+ ma również swoją stronę internetową www.forum.senior.info.pl

5. Bądź blisko - kampania przeciwko samotności i społecznej izolacji osób starszych Projekt realizowany przez Fundację JA KOBIETA i FORUM 50+ przy wsparciu brytyjskiej organizacji Helped the Aged. Patronat Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego Partnerem projektu są Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A.

6. Bądź blisko kampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych Celem projektu jest: • przeciwdziałanie samotności i osamotnieniu osób starszych w Polsce, wprowadzenie głosu/opinii osób starszych w proces decyzyjny - ”Nic o nas bez nas!” • Kształtowanie polityki społecznej przyjaznej osobom starszym, w tym z uwzględnieniem wykluczonych i najbardziej pokrzywdzonych

7. Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych • Celem badania było określenie skali zjawiska osamotnienia i po części wykluczenia społecznego osób starszych, czynników wpływających na szansę wystąpienia problemu, jak i środków zaradczych możliwych do zastosowania zarówno na poziomie jednostki, jak i w ramach działań instytucji publicznych. • Badanie przygotowane zostało i przeprowadzone przez dr Pawła Kubickiego, konsultacji udzieliła dr Jolanta Perek-Białas.

8. Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych • Badanie posłuży do budowania kampanii świadomościowej uwzględniającej problem osamotnienia osób starszych. • Kampania zaplanowana jest na rok 2010. Strategia kampanii oparta będzie na wynikach badania i konsultacji z osobami starszymi.

9. Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych • Na badanie składało się 11 indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI), • badania ilościowe zrealizowane w dniach 15 – 19 maja 2009 r. na ogólnopolskiej losowej, reprezentatywnej 1000-osobowej próbie mieszkańców Polski wwieku 65 i więcej lat zrealizowane przez firmę TNS OBOP za pomocą wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerowo (CATI) • 2 zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z młodzieżą na co dzień mającej kontakt z osobą starszą oraz praktykami zajmującymi się problematyką starości.

10. Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych Definicja • Osamotnienie - psychiczny aspekt samotności lub poczucie niemożności bycia zrozumianym; wyobcowanie pomimo utrzymywania kontaktów z otoczeniem (stan subiektywny). • Samotność - pozostawanie przez długi czas w pojedynkę, brak fizycznej możliwości, bądź chęci kontaktu z innymi osobami (stan obiektywny). • Znaczenie pojęcia osamotnienia nakłada się na pojęcie samotności, a seniorzy często posługują się oboma określeniami wymiennie.

11. Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych Osamotnienie/samotność kojarzona jest przede wszystkim z uczuciem pustki i brakiem kontaktu z drugim człowiekiem: • Przychodzę do domu i wtedy dopiero odczuwam tę samotność, że nie mam do kogo powiedzieć dobrego i złego – co przeżyłem tego dnia i co będę robił jutro. Wszystko zależy ode mnie (…) budzę się w nocy, spać nie mogę i ta pustka, ciągle myślę o tej pustce, że jestem sam (M., 85 lat , Puławy)

12. WYNIKI:Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych Skala osamotnienia i czynniki ryzyka: • Siedem osób na sto (7%) w wieku 65 lat i więcej deklaruje, że stale odczuwa osamotnienie, a co dziesiąty senior (10%) często znajduje się w tym stanie. Można zatem założyć, że prawie jedna piąta (17%) polskich seniorów jest osamotniona.

13. WYNIKI:Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych • Prawie połowa (47%) badanych stwierdziła natomiast, że nigdy nie doświadczyła uczucia osamotnienia.

14. WYNIKI: Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych • Na ryzyko osamotnienia bardziej narażone są: kobiety, osoby z wykształceniem podstawowym i niższym, renciści, mieszkańcy wsi, mieszkańcy wschodniego regionu Polski, osoby ubogie i osoby samotne. • Mniej narażeni są: mężczyźni, osoby z wykształceniem zawodowym lub wyższym, osoby aktywne zawodowo, mieszkańcy miast powyżej 500 tys. osób, osoby nie mieszkające samotnie.

15. WYNIKI: Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych Czynnikami wpływającymi na odczuwanie osamotnienia są także: • zły stan zdrowia • niesamodzielność osób starszych • brak możliwości uzyskania wsparcia w rozwiązywaniu problemów życiowych Dla mnie się starość zaczęła, jak ja się zrobiłam niedołężna. To znaczy jak ja miałam już prawie dziewięćdziesiątkę, bo jeszcze osiemdziesiąt jak miałam lat, to jeszcze byłam względna, ale już później to się nie nadawałam do roboty. (K., 90 lat, Lublin)

16. WNIOSKI: Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych Walka z osamotnieniem to: • utrzymywanie jak najczęstszych kontaktów z rodziną • sieć kontaktów ze znajomymi, przyjaciółmi i sąsiadami • walka z czasem „pustym” i nudą • aktywność zawodowa i społeczna • Jest to głównie walka jednostkowa, bowiem żaden z rozmówców nie mówił spontanicznie o wsparciu instytucjonalnym.

17. WNIOSKI: Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych • W zmaganiach z osamotnieniem kluczową rolę poza rodziną odgrywa społeczność i środowisko lokalne, bowiem większość seniorów najwięcej czasu spędza w najbliższej okolicy miejsca zamieszkania. • Dlatego też, przeciwdziałanie i ograniczanie osamotnienia to przede wszystkim zadanie dla lokalnej polityki społecznej.

18. WNIOSKI: Bądź bliskokampania przeciw samotności i społecznej izolacji osób starszych • Ponieważ osamotnienie może być spowodowane wieloma czynnikami, nie ma jednego „złotego środka” na ograniczenie zjawiska osamotnienia. • Wszelkie działania powinny być zawsze dostosowane do potrzeb i oczekiwań jednostki. Im wcześniej udzielona zostanie taka zindywidualizowana pomoc, tym lepsze będą jej rezultaty.

19. KONTAKT Centrum Organizacji Pozarządowych „Centrum Szpitalna” ul. Szpitalna 5/5, 00-031 Warszawa tel. 022 828 91 28 wew. 140 fax. 022 828 91 29 tel. kom. 0 694 45 16 04 fundacja-jakobieta@o2.pl forum50plus@free.ngo.pl www.forum.senior.info.pl

20. Dziękujemy za uwagę