Download
1 / 22
250 likes | 725 Views
Davranış Bilimleri. Hafta VIII. Kişilik Nedir?. Kişilik.
E N D
Davranış Bilimleri Hafta VIII
Kişilik Latincedeki “persona”kavramına dayanır. Antik Roma Tiyatrosu’nda oyuncuların temsil ettikleri özelliği yansıtacak şekilde yüzlerine maskeler takıp, rollerini icra ederler. Bu maskelere de “persona” adı verilmektedir. Böylelikle kişilerin karakteristik özellikleri anlatılmak isteniyordu.
Kişilik İnsanın ana rahmine düşmesinden başlayarak, ölünceye kadar devam eden bir süreçtir. Kişilik kavramı, kişinin bütün özelliklerini yansıtan geniş bir kavramdır. Kişiler arasında benzerlikler olsa bile, her bir kişinin kişiliği diğerine benzemez. Yaşam tarzıdır. İnsanın ilgi alanlarını, tutumlarını, yeteneklerini, konuşma tarzını, dış görünüşünü, çevreyle uyum biçimini kapsayan bir kavramdır.
Kişilik, insanın, konuşma, düşünme, hissetme, olaylara ve insanlara bakış şekilleriyle doğuştan getirdiği ve sonradan kazandığı, onu diğer insanlardan ayıran özelliklerin tümünün oluşturduğu bir bütündür.
Kişilik, bireyin nasıl davranışlarının belirleyicisidir. Yani, bir davranışın gerçekleşmesi için gereken uyarıcılar ve bu uyarıcıların sonucunda yapılan eylemlerin yönünü ve biçimini kişilik belirler.
Kişiliği Belirleyen Faktörler Kalıtımsal Yapı Faktörleri (göz rengi, ten rengi, boy, yürüyüş, duruş biçimi) Sosyo-Kültürel Faktörler Aile Faktörü Sosyal Yapı ve Sosyal Sınıf Faktörü Coğrafi-Fiziki Faktörler Diğer Faktörler (Kitle iletişim araçları)
Kişiliğin Yönü Karakter Mizaç Yetenek
Karakter: İnsanın içinde yaşadığı çevrede geçerli olan değer yargılarını ve ahlak kurallarını kullanış biçimidir. Ör: İkiyüzlü, dürüst, nankör, bencil…vb. Mizaç (Huy): Bireyin duygusal denge durumunu ifade eden özelliklerin tümüdür. Ör: neşeli mizaç, soğukkanlı mizaç, kızgın mizaç, melankolik mizaç…vb. Yetenek: Bireylerin davranışlarını düzenlemede yararlandıkları zihinsel ve bedensel kapasiteleridir.
Enneagram Yunanca dokuz anlamına gelen “enne” ve kişilik kelimesinin karşılığı olan “agram” kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşturulan enneagram, kelime anlamı olarak “9 kişilik tipi” anlamında kullanılıyor. Enneagram, çok güçlü bir metodoloji. İnsanı bir bütün olarak düşünüyor. Enneagram, biyopsikoloji dâhilinde bir yaklaşımdır. Kişilik motiflerini irdelerken, biyoloji ve psikolojinin enstrümanlarını kullanmaktadır.
Enneagram, dokuz ayrı kişilik tipini ve bu tipler arasındaki karşılıklı ilişkileri açıklayan, kesin tarihi bilinmeyen, eski bir öğretidir. Batı'nın Enneagram'ı öğrenmesi 1930'lu yıllarda, Rus bir felsefeci olan George IvanovichGurdjieff ile başlamıştır. Gurdjieff, Enneagram'ı daha üstün bir bilince ulaşabilmek amacıyla kullanmıştır. Bugün kullandığımız anlamdaki Enneagram metodolojisine ana katkıyı ise, 1950'li yıllardan başlayarak, Bolivia'lı bir psikolog olan Oscar Ichazo ve 1970'lerden itibaren de Şili'li psikiyatr ClaudioNaranjo yapmıştır. Oscar Ichazo, Enneagram sembolü üzerine tipleri yerleştirmiş ve bu tipler arasındaki ilişkilerin, insanlarla yapılan görüşmeler aracılığıyla, doğrulanabilmesini sağlamıştır. Ichazo, eğitim ve grup çalışmalarına, merkezi New York'ta bulunan Arica Enstitüsü'nde devam etmektedir. Oscar Ichazo ile bir süre birlikte çalışan ClaudioNaranjo ise Enneagram'ı psikolojik fikirler bağlamına yerleştirmiş, Enneagram'a yaptığı katkıyla, sözlü aktarım şeklinde günümüze ulaşan Enneagram'ı Batı psikolojisi modeli ile birleştirmiştir.
Enneagram’ın Kullanım Alanları Enneagram, dünyanın en prestijli üniversitelerinden Standford MBA programının ders programında yer alıyor. Harvard Hukuk Fakültesinde uygulamalı mahkeme savunmalarında pratik ediliyor. Yine dünyanın en prestijli üniversitelerinden USC ve UCLA’de MBA programlarında liderlik eğitiminde kullanılıyor. Dünya çapında Google, eBay, Yahoo, Sony, CSC, Oracle, Adobe, HP, andLogitech Boeing, GlaxoSmithKline, The DuPont Company, Genentech, Motorola, Hewlett Packard, Disney, Panasonic, Johnson& Johnson, WestinghouseElectric, Apple ve daha birçok şirket enneagram yöntemini kullanıyor.
Enneagram’ın Kullanım Alanları Bugün yöntem; işletme fonksiyonlarında, insan kaynakları yönetiminde, personel seçiminde, satış ve pazarlama aktivitelerinde, liderlik yönetiminde kullanılıyor. Kişilerarası iletişim konusunda tam bir uzman olarak kabul ediliyor. Çatışma çözme becerisi konusunda rehber olarak kabul ediliyor. Takım çalışmasını etkinleştirmek açısından yöntemin geri bildirimleri kullanılıyor. Enneagram, hem sosyal hayatta kişilerin geribildirim verme becerisinde, örgütlerde “geribildirim verme” kültürü konusunda önemli bir değer. Bu konularda personel gelişimini sağlamak için bu gibi şirketlerde sürekli eğitimler gerçekleştiriliyor. Enneagram aynı zamanda siyasal iletişim uygulamalarının önemli bir parçası olmuş durumda. Bu alanda lider eğitimlerinde, seçim çalışmalarında yeri var. Çocuk eğitiminde, enneagram üzerinden özel yöntemler geliştirilmiş durumda. Sanat ve kültür yönetimi konularında pratik bir önemi bulunmakta. Oyuncu seçiminde kullanılıyor. Bununla bağlantılı olarak senaryo yazım aşamasında tiplemeleri oluştururken enneagram prensipleri söz konusu ediliyor.
Enneagram Kişilik Tipleri TİP 1: Mükemmeliyetçi Birler, doğru olanı yapmak, kendilerini ve çevrelerindeki kişileri geliştirerek, dünyayı mükemmel bir yer haline getirmek için çok çalışırlar. Yüksek iç standartlara sahiptirler. Yaptıkları iş ne olursa olsun, iç sesleri onlara "mükemmel" olduğunu söyleyene kadar, o iş üzerinde sabırla çalışırlar. TİP 2: Yardımsever İkiler, ihtiyaç duyulan kişi olmaktan, insanlarla ilgilenmekten ve onlara yardım etmekten hoşlanırlar. İlişkilere çok önem verirler. Yakın ve sıcak ilişkiler kurma konusunda başarılıdırlar. İlgileri, başkalarının ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olduğundan, kendi ihtiyaçlarının farkında olmazlar ve bunları dile getirmezler. TİP 3: Başarı Odaklı Üçler, hedeflerine ulaşmak ve başarmak için çok çalışırlar. Kaynakları verimli bir şekilde organize edip, düşünceleri uygulamaya geçirmekte ve sonuç elde etmekte çok başarılıdırlar. Başkalarının saygı ve takdirini kazanmak için, yaptıkları her işte, en iyi olarak görülmek isterler.
Enneagram Kişilik Tipleri TİP 4: Özgün Dörtler, farklı ve özel olmaktan hoşlanırlar. Bazen kendilerini, bu dünyanın dışındanmış gibi hissederler. Olaylara alışılmadık ve yaratıcı bir bakış açısıyla yaklaşırlar. Kendilerine özgü bir estetik ve güzellik anlayışları vardır. Yaptıkları işlerde, anlam ve derinlik ararlar. Duygularının son derece farkındadırlar ve duygularını ifade etmeyi isterler. TİP 5: Araştırmacı Beşler, bilgi toplamaya, öğrenmeye ve çevrelerinde olup biteni gözlemlemeye odaklanmışlardır. Son derece mantıklı, düşüncelere önem veren, sebep-sonuç ilişkileri kurmada ve problem çözmede başarılı kişilerdir. Kitap okumaktan ve araştırma yapmaktan büyük keyif alırlar. TİP 6: Sorgulayıcı Altılar, tehlikeleri ortaya çıkarmak, kendilerinin ve çevresindeki insanların güvenliğini sağlamak için, herşeye önce şüpheyle yaklaşırlar. Problemleri önceden görüp, önlem almaya çalışırlar. Sürekli tetiktedirler. Altıların güvenlerini kazanmak çok zordur, ama güvendikten sonra o kişiye kendilerini adarlar.
Enneagram Kişilik Tipleri TİP 7: Maceracı Yediler, bardağın hep dolu tarafını görür, çevrelerine enerji saçar ve hayattan zevk almaya çalışırlar. Zihinleri sürekli yeni ve yaratıcı fikilerlerle doludur. Her zaman birden çok seçenekleri olsun isterler. Bir işi bitirmeden diğerine başlayabilirler. Yaşam enerjileri ile insanlara ilham verir ve onları harekete geçirirler. TİP 8: Meydan Okuyan Sekizler, güçlü olmaktan, kontrolü ellerinde bulundurmaktan ve etki bırakmaktan hoşlanırlar. Adaleti sağlamak için mücadele ederler. Kararlıdırlar, inisiyatif alırlar ve engellerin üstesinden gelerek işi sonuçlandırırlar. İnsanların ne düşüneceğine aldırmadan, akıllarından geçeni söylerler ve öfkelerini dışa yansıtırlar. TİP 9: Barışçı Dokuzlar için uyum içinde yaşamak ve huzurlu olmak herşeyden önemlidir. Farklılıklara hoşgörü ile yaklaşırlar. İnsanları, olayları, fikirleri yargılamadan, olduğu gibi kabul ederler. Her durumda, olumlu ve olumsuz yönlerin tümünü görüp değerlendirmeden bir karara varmak istemezler.
