Proces Boloński wczoraj, dziś i jutro na tle Komunikatu Ministrów z Konferencji w Leuven

1. Proces Boloński wczoraj, dziś i jutrona tle Komunikatu Ministrów z Konferencji w Leuven Tomasz Saryusz-Wolski Politechnika Łódzka, Centrum Kształcenia Międzynarodowego Ekspert Boloński Członek BFUG Tomasz Saryusz-Wolski

2. Plan prezentacji • Komunikat Ministrów z Leuven • Podsumowanie dekady • Sprawy bieżące i przyszłe działania • Co nie znalazło się w Komunikacie? • Oświadczenie Bologna Policy Forum 2009 Tomasz Saryusz-Wolski

3. Potwierdzenie fundamentów budowy Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego • Potwierdzenie pełnego zaangażowania rządów w wdrażanie PB – „we (ministers) pledge our full commitment….” • Podtekst - nie wszystkie kraje są dostatecznie zaangażowane, nie wszystko zostało rzeczywiście wprowadzone (do praktyki akademickiej) • Odpowiedzialności państwa za szkolnictwo wyższe • Zapewnienia odpowiedniego finansowania szkolnictwa wyższego • Zapewnienie możliwości realizacji pełnego zakresu misji instytucji szkolnictwa wyższego w społeczeństwach demokratycznych • Autonomia, wolność akademicka i równość społeczna jako podstawa funkcjonowania • Cele określone w Deklaracji Bolońskiej są nadal aktualne Tomasz Saryusz-Wolski

4. Podsumowanie osiągnięć • Zapewniono lepszą porównywalność i kompatybilność systemów szkolnictwa wyższego • Trójstopniowy system studiów • System ECTS i Suplement do Dyplomu • System zapewnienia jakości kształcenia • Standardy i wskazówki dotyczące zapewnienia jakości kształcenia….. • Rejestr Europejski Krajowych Komisji Akredytacyjnych • Ramy Kwalifikacji oparte o efekty kształcenia –pomimo przesunięcia terminu pełnego wdrożenia do roku 2012 • Osiągniętostały dialog i współpracę pomiędzy wszystkimi aktorami szkolnictwa wyższego krajów PB Tomasz Saryusz-Wolski

5. Sprawy bieżące i przyszłe • Kształcenie jako podstawowy element misji szkoły wyższej • Rzeczywista reforma programów studiów – programy zbudowane i realizowane za pomocą efektów kształcenia/uczenia się • System studiów „zorientowany na studenta” – przejście „od nauczania” do „wspomagania uczenia się” • Uwzględnienie efektów kształcenia zapewniających zatrudnialność absolwentów - na każdym stopniu studiów Tomasz Saryusz-Wolski

6. Sprawy bieżące i przyszłe – cd. • Szkoła wyższa jako kluczowy aktor „systemu uczenia się przez całe życie” • Stworzenie możliwości osiągania kwalifikacji elastycznymi ścieżkami kształcenia – studia „part time” i „work based” • Wdrożenie systemu uznawania kompetencji, efektów uczenia się uzyskanych w kształceniu pozaformalnym i nieformalnym • „krótki cykl w ramach I stopnia” jako możliwość poszerzenia dostępu do szkolnictwa wyższego Tomasz Saryusz-Wolski

7. Sprawy bieżąc i przyszłe – cd. • Rola badań naukowych • Szkolnictwo wyższe, na każdym stopniu studiów musi być oparte o aktualne badania naukowe • Uznano rolę programów studiów opartych o „applied sciences” (szkolnictwo nie akademickie) w zwiększaniu innowacyjności gospodarek i kreatywności społeczeństw • Ścieżka kariery młodego naukowca musi się stać bardziej atrakcyjna Tomasz Saryusz-Wolski

8. Sprawy bieżące i przyszłe – cd. • Mobilność studentów, młodych pracowników nauki i kadry akademickiej • Jest podstawowym czynnikiem podnoszącym: • Jakość kształcenia • Jakość badań naukowych • Zatrudnialność absolwentów • Do roku 2020 minimum 20% absolwentów powinno uczestniczyć w studiach za granicą • Programy studiów powinny zawierać „mobility window” (semestr mobilności) lub prowadzić do wspólnych dyplomów • Międzynarodowa wymiana studentów powinna być bardziej zrównoważona Tomasz Saryusz-Wolski

9. Sprawy bieżące i przyszłe– cd. • Wymiar społeczny szkolnictwa wyższego • Społeczność studencka powinna odzwierciedlać różnorodność społeczeństwa europejskiego • Należy zapewnić warunki, w tym warunki ekonomiczne, równego dostępu do studiów, i możliwości ich ukończenia, przedstawicielom wszystkich grup społecznych Tomasz Saryusz-Wolski

10. Inne zadania na przyszłość • Zwiększenie umiędzynarodowienia i „otwartości” europejskiego szkolnictwa wyższego – globalna współpraca i zrównoważony rozwój • Wprowadzenie międzynarodowej rekrutacji kadr naukowych – zapewnienie odpowiednich warunków pracy w tym emerytalnych • Rozwój baz danych dotyczących szkolnictwa wyższego pozwalających lepiej monitorować wprowadzanie PB Tomasz Saryusz-Wolski

11. Co nie zostało powiedziane, lub zostało powiedziane „między wierszami” • Wprowadzenie klasyfikacji instytucji szkolnictwa wyższego i rankingu europejskiego – nazwane „multidimentional transparency tools” • Wprowadzenie „dziedzinowych ram kwalifikacji” – „…learning outcomes and international reference points for a growing number of subject areas” Tomasz Saryusz-Wolski

12. Proces Boloński do roku 2020 • Konferencje ministrów • Uroczysta, podsumowująca – Budapeszt i Wiedeń – 11-12 marca 2010 • Bukareszt – kwiecień 2012 • Dalsze – 2015, 2018, 2020 • Uznano obecną strukturę organizacyjną za odpowiednią do potrzeb i będzie ona dalej kontynuowana • Jedyna zmiana – BFUG przewodniczyć będą wspólnie kraj prezydencji Unii Europejskiej i jeden z krajów z poza Unii (Polska w 2011) • Opracowany został dokument „Bologna beyond 2010” wskazujący kierunki rozwoju Procesu Bolońskiego do roku 2010 Tomasz Saryusz-Wolski

13. Bologna Policy Forum • Spotkanie Ministrów krajów PB z Ministrami krajów z poza PB – 15 państw – drugi dzień konferencji Ministrów – 29.04.2009 • Przyjęto Oświadczenie • Wyrażenie woli stałej współpracy i dialogu pomiędzy krajami PB i pozostałymi krajami – nie „bolońskimi” • Przyjęcie fundamentalnych założeń leżących u podstaw PB • Wyrażono wolę wspierania międzynarodowej wymiany studentów i kadry bazującej na wartościach akademickich. Tomasz Saryusz-Wolski

14. Podstawowe, aktualne dokumenty dotyczące PB • Komunikat Ministrów – • The Bologna Process 2020: The European Higher Education Area in the new decade Leuven 2009 • Raport przygotowany przez BFUG • Bologna Beyond 2010 • Deklaracja EUA • EUA Prague Declaration • Raport ESU • Bologna With Student Eyes Oficjalna strona internetowa Procesu Bolońskiego - dokumenty http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/conference/documents.htm Tomasz Saryusz-Wolski

15. Zamiast podsumowania cytat „The core features of the Bologna Process have sufficient momentum to become the dominant global higher education model within the next two decades.” źródło: C. Adelman, The Bologna Club: What US higher education can learn from a decade of European reconstruction, 2008 Kopia cytatu z prezentacji prof. A. Kraśniewskiego Tomasz Saryusz-Wolski