1 / 45

Bewegen en cognitie

Bewegen en cognitie. Drs Maaike Angevaren. Gezondheidseffecten van fysieke activiteit Cognitie? Cognitief verouderingsproces Preventie van cognitieve veroudering Resultaten en mogelijke interventies Inzet in de praktijk. Gezondheidseffecten Fysieke Activiteit (FA). Gewicht Bloeddruk

lilike
Download Presentation

Bewegen en cognitie

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Bewegen en cognitie Drs Maaike Angevaren

  2. Gezondheidseffecten van fysieke activiteit • Cognitie? • Cognitief verouderingsproces • Preventie van cognitieve veroudering • Resultaten en mogelijke interventies • Inzet in de praktijk

  3. Gezondheidseffecten Fysieke Activiteit (FA) • Gewicht • Bloeddruk • Lipiden • Glucose • Cardiovasculaire aandoeningen • Stemming / depressie • Mortaliteit

  4. Gezondheidseffecten FA-gewicht • Reductie vetmassa • Toename in spiermassa • NB; extra energie uitgave niet compenseren met meer eten… Pederson & Saltin, Scan J Med Sci Sports 2006

  5. Gezondheidseffecten FA-bloeddruk • Neurohumorale, vasculaire en structurele adaptatie • 7.4 mmHg systolisch en 5.8 mmHg diastolisch • NB; effect behouden tot 24 uur na training Pederson & Saltin, Scan J Med Sci Sports 2006

  6. Gezondheidseffecten FA-lipiden • Vetmetabolisme spieren wordt aangezet • 5% afname LDL, 4.6% toename HDL, 3.7% afname triglyceriden Pederson & Saltin, Scan J Med Sci Sports 2006

  7. Gezondheidseffecten FA-insuline resistentie / diabetes type II • Verhoging insuline sensitiviteit en glucose opname in de spieren • Reductie risico op diabetes ± 50%, reductie diabetes complicaties en mortaliteit ±30-40% • Altijd gecombineerd met dieet Pederson & Saltin, Scan J Med Sci Sports 2006

  8. Gezondheidseffecten FA-coronaire hart aandoeningen • Reductie all-cause mortality 20% en cardiale mortaliteit 26% Pederson & Saltin, Scan J Med Sci Sports 2006

  9. Gezondheidseffecten FA-depressie • Effecten vergelijkbaar met cognitieve therapie en medicamenteuze behandelingen Pederson & Saltin, Scan J Med Sci Sports 2006

  10. Gezondheidseffecten FA-mortaliteit Schnohr et al. Am J Epidemiol 2003

  11. Gezondheidseffecten FA Sterk bewijs dat fysieke activiteit een positieve invloed heeft op tal van gezondheidsproblemen!

  12. Cognitie? Universiteitsbibliotheek Utrecht, GregorReisch, Margarita Philosophica (published 1504). fMRI

  13. Cognitie? • The process of receiving, processing, storing, and using information.Allpsych.com/dictionary/ • Het vermogen om dingen te leren kennen. Waarnemen, taal, redeneren, geheugen en denken naast de conatieve functies (willen en handelen) en affectieve functies (gevoelens). www.psycholoogdirect.nl/woordenli

  14. Cognitieve domeinen “Concentratie” of “Onderdrukken” Reflexmatig of vrijwillig Gelimiteerde capaciteit Attentie “Proces snelheid” Basis / lagere orde cognitieve functie Cognitieve Snelheid “Planmatig / doelbewust / besluitvorming” Hogere orde functie Executief functioneren “Opslag + ophalen” Korte vs lange termijn Feiten vs procedures Geheugen “(Hand)vaardigheid” Motorische controle “Waarneming” Pure sensoriek + Betekenis toekennen Perceptie Lezak MD 2004

  15. Cognitieve tests

  16. Cognition Functional threshold Age Cognitief verouderingsproces

  17. DeCarli 2003 Park & Hedden 2001 Cognitief verouderingsproces

  18. Cognitief verouderingsproces Reactietijd (cognitieve snelheid) Gedeelde aandacht (attentie) Korte termijn / werkgeheugen Lange termijn geheugen Probleemoplossend vermogen Psychomotorische snelheid Intra- en interindividuele variatie

  19. Veroudering in het brein • Reductie totale hersenmassa Resnick et al. 2003, Raz et al. 2005 • Afname dichtheid van de witte stof Head et al. 2004 • Toename ‘white matter hyperintensities’ Wen & Sachdev 2004 • Afname aantal dopaminereceptoren Yang et al. 2003 • Verminderd cerebraal metabolisme • Prefrontale bilateraliteit Cabeza et al. 2002, Reuter-Lorenz 2002 • Dedifferentiatie Park et al. 2004, Chee et al. 2006

  20. Cabeza et al. 2002

  21. ‘Preventie’ van cognitieve veroudering I “Use it or lose it” Sociale interactie / mentale stimulatie = training cognitieve vaardigheden = onderhouden (vernieuwen?) neurogeen netwerk Rowe & Kahn 1998

  22. Physical activity  Physical fitness   Disease reduction Enhancement in brain structure and function   Cognition ‘Preventie’ van cognitieve veroudering II “Cardiovascular fitness” McAuley E. et al. Brain Behav Immun. 2004

  23. Cognition functional threshold Age Resultaten en mogelijke interventies

  24. Resultaten en mogelijke interventies “Use it or lose it” Associatie tussen mentale activiteit en cognitie. Training heeft een direct effect op de geleerde vaardigheid. Salthouse T. Perspect Psychol Sci. 2006

  25. Resultaten en mogelijke interventies “Cardiovascular fitness”

  26. Resultaten fysieke activiteit Longitudinale studies Participatie in fysieke activiteit is geassocieerd met een verminderd risico op dementie.Verghese et al. N Engl J Med 2003 / Verghese et al. Neurology 2006 / Larson et al. Ann Intern Med 2006 / Lytle et al. Alzheimer Dis Assoc Disord 2004 Fysieke activiteit inclusief wandelen is geassocieerd met een betere cognitieve functie bij oudere vrouwen. Weuve et al. JAMA 2004 Fysieke activiteit op een gemiddelde intensiteit leidt tot een betere cognitie. Vermindering van duur en intensiteit van bewegen leidt tot een slechtere cognitieve functie.Van Gelder et al. Neurology 2004 Fysieke fitheid is positief geassocieerd met cognitie.Barnes et al. J Am Geriatr Soc 2003 / Deary et al. Neurology 2006

  27. Conclusies uit longitudinaal onderzoek Fysiek actief zijn gedurende het leven lijkt te resulteren in een betere cognitie op latere leeftijd en lijkt het risico op dementie te verminderen.

  28. Cochrane systematisch review Aerobe training vs. wachtlijst Aerobe training vs. flexibiliteitstraining Aerobe training vs. krachttraining Aerobe training vs. elke andere trainingsvorm Angevaren et al. Cochrane Database of Systematic reviews 2008

  29. ! ? Conclusies uit Angevaren et al. VO2max van de interventiegroep↑ 14% Sterksteeffecten op motor functie en auditieveattentie. Tevenseffecten op cognitievesnelheid en visueleattentie. Merendeel van de vergelijkingengavengeensignificanteresultaten.

  30. Conclusies uit meta-analyses Beweegprogramma’s lijken te resulteren in betere scores op sommige neuropsychologische testen bij een gezonde populatie. Colcombe & Kramer 2003, van Uffelen et al. 2008 Het is onduidelijk of fitheid een centrale rol speelt. Etnier et al. 2006, Angevaren et al. 2008

  31. Physical activity = “use it or lose it” • Het automatisme van bewegen houdt in dat een beweging kan worden uitgevoerd zonder erbij na te denken.Van Cranenburgh 2002. Echter: • Lopen = integratie van attentie, planning, geheugen, motor functies en perceptie.Scherder et al. 2006 • Omgeving stimuleert het plastische brein. Kempermann et al. 2002

  32. Fysieke activiteit bij dementerenden of risicopopulatie • RCT, 6 maanden lang, 3 sessies van 50 minuten fysieke activiteit (lopen) heeft zelfs na 18 maanden nog een bescheiden effect op cognitie bij een MCI populatie. Lautenschlager et al. JAMA 2008. • RCT’s van 2-6 maanden, dagelijkse verhoging van fysieke activiteit (flexibiliteit, balans, kracht en uithoudingsvermogen) heeft effect op depressieve symptomen, slaap-waakritme en cognitie bij AD patiënten. Terri et al. J Nutr Health Aging 2008.

  33. Fysieke activiteit bij dementerenden of risicopopulatie • RCT, 12 maanden lang, 2 sessies van 60 minuten ‘moderate intensity’ fysieke activiteit (lopen) heeft alleen bescheiden effect op cognitie bij een MCI populatie bij hoge therapietrouw. vanUffelen et al. Br J Sports Med 2008.

  34. Conclusies uit reviews • Studies laten na beweegprogramma’s een een positief effect zien op sommige cognitieve functies. Heyn et al. 2004, van Uffelen et al. 2008 • De positieve effecten van aerobe training is bij AD patiënten afhankelijk van de cardiovasculaire risicofactoren, more is not necessarily better. Eggermont et al. 2006

  35. Vragen???

  36. Aanbevelingen ACSM-AHA voor 65+ ers Aerobe activiteit 5 dagen in de week 30 minuten gemiddeld intensief òf 3 dagen in de week 20 minuten sterk intensief

  37. Aanbevelingen ACSM-AHA voor 65+ ers • Gemiddeld intensief • Sterk intensief

  38. Aanbevelingen ACSM-AHA voor 65+ ers Spieractiviteit 2 dagen in de week 8-10 oefeningen met grote spiergroepen op gemiddeld tot hoge intensiteit 10-15 herhalingen per oefening

  39. Aanbevelingen ACSM-AHA voor 65+ ers Flexibiliteit en stabiliteit 2 dagen in de week 10 minuten flexibiliteitsoefeningen; 10-30 seconde statische rek, 3-4 herhalingen per rekprikkel en balansoefeningen

  40. Aanbevelingen ACSM-AHA voor 65+ ers Activiteitenplan • Wat, waar, wanneer • Individuele fitheid kan zeer uiteenlopen in de oudere populatie • Geleidelijke opbouw naar aanbevolen waarden Adviseren door de fysiotherapeut?

  41. Factoren tbv therapietrouw • Zelfredzaamheid en vertrouwen in eigen kunnen • Sociale support (passief en actief) • Korte termijns, haalbare doelen • Variëren • Thuis trainen • Supervisie op bepaalde momenten Barbour & Miller. Heart Fail Rev 2008

  42. NB! • Sporten levert een relatief geringe bijdrage aan de gewenste hoeveelheid lichaamsbeweging. Het dagelijks werk en bezigheden in en rond de woning leveren een grote bijdrage. • Een meerderheid van de Nederlandse bevolking wil meer bewegen en heeft veelal ook concrete plannen, maar komt er blijkbaar niet toe deze in daden om te zetten.

More Related