260 likes | 661 Views
PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE Z GLEBOZNAWSTWA. Podział gleb wg. zawartości substancji organicznej (SO). Gleby mineralne < 5% SO Gleby organiczno-mineralne 5 - 20% SO Gleby organiczne > 20% SO.
E N D
PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE Z GLEBOZNAWSTWA
Podział gleb wg. zawartości substancji organicznej (SO) • Gleby mineralne < 5% SO • Gleby organiczno-mineralne 5 - 20% SO • Gleby organiczne > 20% SO GLEBA – naturalny twór zewnętrznej warstwy skorupy ziemskiej powstały ze zwietrzeliny skalnej w wyniku działania na nią czynników glebotwórczych.
Trójfazowy układ gleby • Faza stała – składniki mineralne, składniki organiczne, związki mineralno-organiczne • Faza ciekła – roztwór glebowy, czyli woda z rozpuszczonymi w niej związkami mineralnymi i organicznymi • Faza gazowa – powietrze glebowe, czyli mieszanina gazów i pary wodnej
Podział gleb według kategorii użytkowania • Gleby orne (uprawne) – o zmienionej (wymieszanej) budowie • Gleby darniowe (łąkowo-pastwiskowe) – trwale porośnięte roślinnością trawiasto-zieloną lub trawiasto-turzycową • Gleby leśne • Gleby podwodne • Gleby antropogeniczne – kształtują się pod wpływem intensywnej działalności człowieka
CZYNNIKI GLEBOTWÓRCZE: • Klimat • Rodzaj materiału wyjściowego i jego cechy fizyczne • Właściwości chemiczne i budowa minerałów • Rzeźba terenu i warunki wodne • Organizmy żywe • Działalność człowieka • Czas (wiek gleby)
Klimat Wpływa na intensywność i rodzaj procesówwietrzenia Materiał wyjściowy Wpływa na skład minerałów pierwotnych gleb i wielkość ziaren Topografia Wpływa na warunki mikroklimatyczne i ilość wody w profilu glebowym
Organizmy żywe Wpływają na ilość i dystrybucję substancji organicznej Działalność człowieka Wpływa na rodzaj i kierunek przekształceń profilu glebowego Czas (rozwoju gleby) Wpływa na dojrzałość i miąższość gleby
MATERIAŁ WYJŚCIOWY • Gleby wytworzone na skałach nie redeponowanych • Wapienie • Piaskowce, piaski • Łupki, iły • Skały wulkaniczne (bazalt, andezyt) • Skały magmowe (granit, sjenit, gabro) • Skały metamorficzne i in.
MATERIAŁ WYJŚCIOWY – cd. • Gleby wytworzone na skałach redepono-wanych (przetransportowanych) przez: • Wiatr • Wodę • Siły grawitacji • Lądolód • Roztwory polodowcowe
Gleby na skałach transportowanych przez wiatr: • Lessach (ił) • Wydmach (piasek) • Plażach (piasek)
Gleby na skałach transportowanych przez wodę: • Morską (tereny przybrzeżne) • Słono-słodką (obszary deltowe) • Jeziorną (dno jeziora) • Rzeczną (aluwia-tereny powodziowe)
Gleby na skałach transportowanych przez: • Siły grawitacji – koluwia (namuliska, osuwiska) • Lądolód - morena (materiał nie wysortowany) • Roztwory polodowcowe – osady aluwialne (materiał wysortowany, stratyfikowany)
Podłoże glebywykształconej na osadzie aluwialnym Podłoże gleby wykształconej na morenie Nie wysortowana morena Stratyfikowany osad aluwialny
CECHY FIZYCZNE SKAŁ • Struktura skał • Spoiwo skał okruchowych • Twardość i spójność skał • Wielkość ziaren mineralnych
Drenaż gleby dobry Gleba erodowana (zbocze) Rzeźba terenu i warunki wodne • Drenaż gleby średni, dobry, czasami słaby(teren płaski) • Drenaż gleby słaby (depresja)
Wpływ topografiiZbocze Depresja Drenaż dobry Drenaż słaby
Wpływ wegetacjiroślinnej LasStep
Roślinność, jako materiał wyjściowy • W środowiskach wilgotnych powolna dekompozycja roślin może stanowić materiał wyjściowy do powstania gleby • Gleby organiczne mogą powstawać w klimacie chłodnym, wilgotnymalbociepłym i wilgotnym • Bagna, mokradła, torfy