260 likes | 562 Views
Mindfulness bij persoonlijkheidsstoornissen. Danielle Steentjes, ervaringsdeskundige Monique Veerkamp, psychotherapeut en mindfulnesstrainer. Landelijk Mindfulness Symposium 22 mei 2014. Jezelf stilzetten en aandacht voor de adem. Wat is een persoonlijkheidsstoornis ( ps )?.
E N D
Mindfulness bij persoonlijkheidsstoornissen Danielle Steentjes, ervaringsdeskundige Monique Veerkamp, psychotherapeut en mindfulnesstrainer Landelijk Mindfulness Symposium 22 mei 2014
Wat is een persoonlijkheidsstoornis (ps)? Een star en duurzaam patroon van gedachten, emoties en gedragingen dat duidelijk afwijkt van de verwachtingen binnen de cultuur zich uit op een breed terrein van persoonlijke en sociale situaties en leidt tot omvangrijke beperkingen in het functioneren.
Indeling volgens de DSM-IV Cluster A: het bizarre cluster Paranoïde ps Schizoïde ps Schizotypischeps Cluster B: het impulsieve cluster Theatrale ps Borderline ps Antisociale ps Narcistische ps Cluster C: het angstige cluster Afhankelijke ps Obsessieve-compulsieve ps Ontwijkende ps
Co-morbide stoornissen • Depressie • Angststoornissen • Trauma gerelateerde stoornissen • Verslaving • Eetstoornissen • ADHD • ASS
Behandelvormen bij ps • Schemagerichte therapie (SFT) • Mentaliseren bevorderende therapie (MBT) • Op de overdracht gerichte therapie (TFP) • Dialectische gedragstherapie (DGT) • Farmacotherapie
Behandelsettings • Ambulant • Dagklinisch • Klinisch • Crisisinterventie
De GGZ vanaf 2014 • Huisartsenzorg met GGZ-ondersteuning (POH-GGZ) wel klachten, geen diagnose MBSR • Generalistische basis GGZ (GB GGZ) lichte tot matige klachten, wel DSM-diagnose MBSR en MBCT • Specialistische GGZ (sGGZ) ernstige psychiatrische stoornissen MBCT en overige MBI’s
Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) • Angst voor verlating • Instabiele relaties • Identiteitsverwarring • Impulsief gedrag • Suïcidaliteit en zelfbeschadiging • Stemmingswisselingen • Gevoelens van leegte • Onaangepaste woede • Achterdocht en dissociatieve symptomen
Blauw = ‘gewoon’ Rood = kwetsbaar en niet modulerend Nieuwe prikkel Heftigheid van reactie prikkel Arousal niveau TIJD (c) Dialexis advies, 2010
Dialectische Gedragstherapie Balanceren tussen veranderen en acceptatie Veranderen: technieken uit de cognitieve gedragstherapie Acceptatie: mindfulness
Identiteitsverwarring Gevoelens van leegte Ontregeling van het denken Kernoplettendheids vaardigheden Intermenselijke effectiviteitsvaardigheden Instabiele relaties Angst voor verlating Emotieregulatie vaardigheden Stemmingswisselingen Onaangepaste woede Impulsief gedrag Suïcidaliteit/Zelfbeschadiging Crisisvaardigheden Vaardigheden en doelen DGT (c) Dialexis advies, 2010
Specifieke problemen in het aanbieden van mindfulness bij BPS • Het beperkte vermogen tot het richten van aandacht • De angst voor het lichaam (PTSS, eetstoornis) • De angst voor emoties • Het sterk aangeleerde vermijdingsgedrag • De krachtige zelfinvalidatie
Werkzame factoren van mindfulness bij BPS: • Het leren richten van de aandacht • Het verdragen van emotionele ervaringen • Zelfvalidatie • Zelfregulatie • Cognitieve verandering • Het vergroten van het vermogen de werkelijkheid te accepteren zoals deze is • Ontspanning
Toevoegingen: • Het belang van zelfcompassie als tegengif voor zelfveroordeling • Aandacht voor positieve ervaringen
Mindfulnesstraining bij BPS • Toepassing in een DGT behandeling • Gebaseerd op het protocol van MBCT • Elementen uit DGT • Uit MBSR • Uit MBCL (compassietraining)
Pilot aanbod MB-ERT in klinische MBT • 12 deelnemers (10 vrouwen, 2 mannen; 32,6 jaar) • 9 deelnemers namen deel aan gemiddeld 11 bijeenkomsten en voor- en nameting. • Hoofddiagnose BPS • 8 deelnemers 2 of meer ps • Gemiddeld 1,6 As I stoornissen • Zonder werk • Huidige GAF 50 • KIMS-E-NL: significante toename mindfulness • BPD-64: significante afname borderlineklachten • PSWQ: significante afname piekeren • Positieve ervaringen bij schriftelijke evaluatie
Aanbevelingen • Belang van commitment bij deelnemers • Belang van commitment bij behandelaren • Inbedding in behandelaanbod • Training van behandelaren
Mindfulness is niet zonder gevaar • Studies naar de veilige toepasbaarheid van MBI’s bij persoonlijkheidsstoornissen zijn van belang • Mindfulness kan van grote waarde zijn in de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen
Dank voor jullie aandacht! m.veerkamp@centrumpersoonlijkheidsstoornissen.nl mindfulness.veerkamp@gmail.com