Fonksiyonel ve İ mperative programlama İ le s ı ralama

1. Fonksiyonel ve İmperative programlama İle sıralama Elis Soylu ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ esoylu@ogu.edu.tr AB Konferansı Şubat’ 2014

2. Fonksiyonel ve İmperative Programlama İle Sıralama*Paralel Programlama *Sıralama AlgorİtmasI *Sıralama Çeşİtlerİ *Paralel Fonksiyonel Programlama *Haskell *Erlang *Nesnel Programlama *MPI *CUDA *Performanslar *Analİzler AB Konferansı Şubat’ 2014

3. Sıralama algoritması bilgisayar ortamında oldukça önemli bir yere sahiptir. Yazılım anlamında nesnel ve fonksiyonel diller bu algoritmanın paralelleştirilmesinde önemli bir yer tutar. Nesnel olarak MPI (Message Passing Interface) ve CUDA (Compute Unified Device Architecture)dilleri, fonksiyonel olarak Haskell ve Erlang dilleri yapısal açıdan bu algoritma doğrultusunda karşılaştırılacaktır. AB Konferansı Şubat’ 2014

4. PARALEL PROGRAMLAMA Bilgisayar programlama, insan tarafından yapılacak herhangi bir işin veya hesaplamanın kısa bir sürede, enerji harcamadan gerçekleştirilmesini sağlayan bir yöntemdir. Nesne tabanlı Yordamsal Bildirimsel Fonksiyonel Programlama genel adları altında toplanır. AB Konferansı Şubat’ 2014

5. Çok çekirdekli bilgisayarlar ile eşzamanlı ortak iş yapılması hedeflenmiştir. Çekirdek sayısının az olduğu durumlarda etkin bir şekilde çalışabilen bir programlama dili, çekirdek sayısının artmasıyla bu etkinliği kaybedip bazı sorunlara yol açabilir. Doğru programlama seçimi hızlı hesapların yapılmasını kolaylaştırır. AB Konferansı Şubat’ 2014

6. Sıralama Algoritması Sıralama algoritması, genel olarak matematikten güç alıp bilgisayar bilimlerine fayda sağlayan belli koşullar altında sıralama yaptıran önemli bir tekniktir. Sıralama yapılırken en çok kullanılan yapılar sayı büyüklüğü ve alfabetik kısıtlardan oluşmaktadır. Sıralama, genel olarak bir veri yığınının düzenlenebilmesini sağlayan önemli bir yapı taşıdır. AB Konferansı Şubat’ 2014

7. Sıralama mantığına göre içsel(internal) dışsal(external) sıralamaları vardır. En çok bilinen sıralama türleri kabarcık sıralaması (bubble sort) hızlı sıralama (quicksort) seçmeli sıralama (selection sort) birleştirmeli sıralama (merge sort) şeklindedir. AB Konferansı Şubat’ 2014

8. Kabarcık sıralama, ilk elemandan başlayarak ve her geçişte yan yana bulunan elemanları inceleyen ve sıraya sokan bir sıralama çeşididir. • Hızlı sıralama, veriler için rastgele bir x elemanını belirleyip sol tarafına kendinden küçükleri, sağ tarafına ise büyükleri yerleştirerek kurulur. • Seçmeli sıralama, verilerin 1.,2.,3. ,… sıradaki elemanları ile en küçük, en küçük 2. eleman,…şeklindeki elemanları yer değiştirilerek kurulur. • Birleştirmeli sıralama ise, veri yapısı ikişerli parçalar haline inene kadar bölünerek, bu parçaların kendi içlerinde sıralanmasıyla birleştirme yapılarak elde edilir. AB Konferansı Şubat’ 2014

9. Paralel Fonksiyonel Programlama Paralellikteki mantık, yapılması gereken işi paylaştıran, çeşitli birimlere veren ve bu işi eş uyumlu olarak gerçekleştiren etkin bir programlama çeşididir. Paralel programlama mantığının önündeki en büyük engel, eldeki bir verinin değerini diğer işlemcilere dağıtabilmek için çoğaltma ve değiştirme yetkisine sahip olmasıdır. Fonksiyonel Diller; Haskell, Erlang, F#, Scala, ML, … olarak sıralanabilir. Bunlardan ikisi Haskell ve Erlang fonksiyonellik açısından önemlidir. AB Konferansı Şubat’ 2014

10. Fonksiyonel bir dilin özellikleri • Ortak sınıf yapısı olarak fonksiyonlar kullanıldığından parametreler aynı olduğu sürece aynı sonuçlar elde edilir. • Fonksiyonlar yapısal olarak kendi verisi dışındaki verilerde değişiklik yapamaz. Dolayısıyla yan-etki durumuyla karşılaşılmaz. • Fonksiyonel dilde bir değişkene atanan değer program sonuçlanıncaya kadar bir değişikliğe uğramaz. Değişikliğin yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda özyinelemeli (recursive) yapılar kullanılır. AB Konferansı Şubat’ 2014

11. Fonksiyonel dildeki bir fonksiyon oluşturduğu değer ile birebir eşlenmiştir. Dolayısıyla tersine bir durum kolaylıkla elde edilebilir. • Bu dil sayesinde farklı bir bakış açısı sunmasından dolayı matematiksel bir yorum katar. • Daha kısa ve anlaşılabilir kod yazımı sayesinde de büyük bir avantaj sağlar. AB Konferansı Şubat’ 2014

12. Haskell Fonksiyonel dillerden biri olan Haskell, herhangi bir yazılımı modellerken yapının temelinin tamamen fonksiyonlardan oluşmasını kullanır. Veri yapılarının içeriğini değiştirmek yerine onlardan yeni veri yapıları türeten fonksiyonlar oluşturur. Yani her şey bir fonksiyondur. Haskell dili, tanımlı temel tip ve fonksiyonlar ile kullanıcı tarafından tanımlanan tip ve fonksiyonlardan ibarettir. AB Konferansı Şubat’ 2014

13. Haskell dilinin elemanları • Temel veri tipleri • Her bir veri tipinin sabitleri • Veri tipleri arasındaki fonksiyonlar • Veri tiplerine ve fonksiyonlara uygulanan yapıcılar AB Konferansı Şubat’ 2014

14. Haskell Derleyicisi AB Konferansı Şubat’ 2014

15. Haskell ’de Sıralama qsort [] = [] qsort (x:xs) = qsort small ++ mid ++ qsort large where small = [y | y<-xs, y<x] mid = [y | y<-xs, y==x] ++ [x] large = [y | y<-xs, y>x] >>qsort [2,-5,3,1,6] >>[-5,1,2,3,6] AB Konferansı Şubat’ 2014

16. Erlang Erlang, yüksek geçerliliğe sahip oldukça fazla büyüklükteki işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan bir programlama dilidir. Günlük yaşamda, haberleşme, bankacılık, e-ticaret, anlık mesajlaşma gibi alanlarda sıklıkla karşılaşılır. Erlang dili, Ericsson firmasının dili olarak bilinir. Daha çok haberleşme alanında bu dil kullanılır ve daha çok tanınır. AB Konferansı Şubat’ 2014

17. Nesnel Programlama Nesnel programlama, çözülecek problemi parçalayarak nesne üzerinden çözüm yöntemi geliştirir. Nesne mantığı, daha sonra da kullanılma olasılığına karşın genel bir yapıda toplanmasına dayanır. Parça parça elde edilen çözüm adımları çözüme bütün bir şekilde ulaşabilmek için bir araya getirilir. Nesnel programlama dilleri arasında, C++, MPI, Java, CUDA, C#,… gösterilebilir. Bunlardan ikisi, MPI ve CUDA paralellik açısından önemlidir. AB Konferansı Şubat’ 2014

18. MPI MPI, genel olarak program çalışma süresini kısaltacak paralelleştirme mantığında kullanıcıya kolaylık sağlayan mesaj gönderim yöntemini kullanan ara yüzdür. C, Fortran dilleri yardımıyla MPI ile haberleşme ortamı kurulur. Haberleşme, MPI ara yüzü yardımıyla mesaj gönderme-alma şeklindedir. MPI programının mesajı alan, gönderen, ortamdaki bilgisayar sayısı, bilgisayar sırasını bulan fonksiyonları temel olarak her kod bloğunda yer alır. AB Konferansı Şubat’ 2014

19. CUDA CUDA, NVIDIA firması tarafından bilgisayarın ekran kartı bileşenini etkin şekilde kullanmaya yardımcı olan bir mimaridir. Ekran kartı üzerinde bulunan çok sayıdaki küçük işlemciler bilgisayarda gerçekleştirilen temel aritmetik hesaplamalar haricinde paralel hesaplamaya da yardımcı olur. Bu aşamada ekran kartındaki işlemci yapısında yer alan ‘thread’ ler yardımıyla görev dağılımı yapılarak paralel hesaplama elde edilir. AB Konferansı Şubat’ 2014

20. Hızlı sıralama algoritmasının seçilen dillerdeki performansları Hızlı sıralama algoritması genelde n elemanlı bir diziyi O(n logn) karmaşıklığıyla sıraya koyar. Sıralamanın bozuk bir şekilde başladığı durumlarda ise en kötü O(n2) süreye kadar işlem yapar . AB Konferansı Şubat’ 2014

21. Hızlı sıralama algoritması • Fonksiyon qsort(dizi) • kucuk, eşit, buyuk listelerini oluştur • Boyut(dizi)<1 ise diziyi döndür. • Diziden bir pivot değer belirle • Dizideki her x elemanı için • X < pivot ise kucuk listesine al, • X = pivot ise esitlistesine al, • X > pivot ise buyuklistesine al, • qsort(qsort(kucuk),esit,qsort(buyuk)) için döngüyü tekrarla. AB Konferansı Şubat’ 2014

22. Seçilen Programlama Dillerinin Hızlı Sıralama Algoritma Analizleri AB Konferansı Şubat’ 2014

23. Sonuç ve Öneriler • Paralel programlamada nesneye yönelik programlama dilleri fonksiyonel dillere göre daha hızlı sonuçlanmaktadır. • Uygun mimari seçimi ile daha büyük veriler de nanosaniye derecesinde hesaplamalarla sıralanabilir. • Farklı tür sıralama algoritmaları için de aynı dil üzerinde etkin çözüm yöntemleri ile daha hızlı sonuçlar alınabilir. • Aynı dil üzerinde farklı programlama türleri ile daha hızlı sonuçlar alınabilir. AB Konferansı Şubat’ 2014

24. SORULAR ? AB Konferansı Şubat’ 2014

25. KAYNAKLAR AB Konferansı Şubat’ 2014

26. www.vikipedi.org.tr • enformatik.kku.edu.tr/uygulamalar • http://en.wikipedia.org/wiki/Functional_programming • D. Hünniger, Haskell, 2012 • http://www.erlang.org/ • Mesut, A. , Programlama Dilleri, 2011 • Kaleci, D. ,Şahin A., Kaya O.A., MPI ile Paralel Programlamanın Temelleri, Akademik Bilişim'09, 2009 • http://www.nvidia.com/object/cuda_home_new.html • Capannini, G.,Silvestris, F., Baraglia, G. , Sorting on GPUs for large scaled at a sets: A through comparison, Information Processing and Management, 2011 AB Konferansı Şubat’ 2014

27. Jones, D. , Marlow, S., Singh, S., Parallel Performance Tunning for Haskell , ACM SIGPLAN Symposium on Haskell, 2009 • Patterson, M.,Sagonas, K., Johanson, E., TheHiPE/x86 Erlang Compiler: System Description and Performance Evaluation, 2012  • http://www.codeproject.com/Articles/42311/Parallel-Quicksort-using-MPI Performance-Analysis • http://on-demand.gputechconf.com AB Konferansı Şubat’ 2014

28. ELİS SOYLU esoylu@ogu.edu.tr MUAMMER AKÇAY muammer.akcay@dpu.edu.tr AB Konferansı Şubat’ 2014