1 / 64

SIVI ELEKTROLİT DENGESİ ve TEDAVİSİ

SIVI ELEKTROLİT DENGESİ ve TEDAVİSİ. Dr. Engin OK. Vücut sıvılarının fonksiyonel bölmeleri. Vücut sıvı bölmeleri Vücut ağırlığına göre % Total vücut suyu %60 Hücre içi bölme %40 Hücre dışı bölme %20 Hücreler arası bölme %15 Plasma %5.

taima
Download Presentation

SIVI ELEKTROLİT DENGESİ ve TEDAVİSİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SIVI ELEKTROLİT DENGESİ ve TEDAVİSİ Dr. Engin OK

  2. Vücut sıvılarının fonksiyonel bölmeleri Vücut sıvı bölmeleri Vücut ağırlığına göre % Total vücut suyu %60 Hücre içi bölme %40 Hücre dışı bölme %20 Hücreler arası bölme %15 Plasma %5

  3. Sıvı Kompartmanı Vücut Ağırlığının 70 kg Erkek Total vücut suyu(TBW) %60 42L Ekstrasellüler vücut suyu(ECW) %20 14L İntrasellüler vücut suyu %40 28L Total kan hacmi(TBV) %8 6L Kırmızı hücre kitlesi(RCM) %3 2L Plasma volümü %5 4L İntertisyel sıvı(ISF) %15 10.5L 9.5L fonksiyonel 1L transsellüler TBV

  4. Total kan hacminin hesaplanması RCM PV TBV = x 100 = x 100 Venöz Htc 100 - Venöz Htc TBV=79 ml/kg TBV, total kan hacmi RCM, kırmızı hücre kitlesi PV, plasma volümü

  5. Mol - Milimol:Bir maddenin gram olarak molekül ağırlığına eşit miktarıdır. Miligram olarak molekül ağırlığı ise milimol’dür. • Mol ve milimol, verilen volümde partikül sayılarını belirtmektedir. Partiküllerin taşıdıkları elektrik yükü ve osmotik olarak aktif iyonların sayısı hakkında doğrudan bilgi vermemektedir.

  6. Mol - Milimol MOL= Atom ağırlığı (gm) + Atom ağırlığı (gm) (gm) Madde 1 Madde 2 Milimol = Atom ağırlığı (mg) + Atom ağırlığı (mg) (mg) Madde 1 Madde 2 Örnek: NaCl 1 Mol= 23+35.5 = 58.5 gm 1mMol= 23+35.5 = 58.5 mgm

  7. Ekivalan (Eq) - miliEkivalan (mEq):Bir iyonun bir ekivalanı gram olarak atom ağırlığının değerliğine bölünmesidir. Miligram olarak atom ağırlığının değerliğine bölünmesi miliekivalandır. • Verilen bir çözeltide bulunan katyonların miliekivalan sayısı, anyonların miliekivalan sayısına eşittir.

  8. Ekivalan (Eq) - MiliEkivalan (mEq) Atom ağırlığı Eq veya mEq = Değerliği (+,++,-,--,.. vs) Örnek: Na+= 23/1 = 23 Eq veya mEq

  9. Osmol - miliOsmol (mOsm):Osmotik olarak aktif partikül ve iyon sayısını gösterir. Örnek:%0.9 NaCl çözeltisinin osmolitesi; 9 gm=9000 mg/L NaCl, 23+35.5=58.5 NaCl mol ağırlığı, 9000/58.5=154 mEq Na, 9000/58.5=154 mEq Cl, 154+154=308 mOsm

  10. Plasma osmolalitesinin hesabı Glukoz Üre 2 Na + + 18 2.8

  11. PLASMA İNTERTİSYUM Onkotik basınç 28 mm Hg 5 mm Hg Kapiller hidrostatik 17 mm Hg - 6.3 mm Hg basınç H2O Net 23 mm Hg basınç farkı ile H2O Net 23.3 mm Hg basınç farkı ile Böylece net 0.3 mm Hg bir fark ile kapiller yataktan intertisyuma filtrasyon gerçekleşir.

  12. ARTERİEL UÇ mm Hg VENÖZ UÇ Plasmadan intertisyuma 25Plasma hidrostatik basınç 10 5 İntertisyel onkotik basınç 5 30 15 İntertisyumdan plasmaya 28 Plasma onkotik basıncı 28 - 6.3 İntertisyel hidrostatik basınç - 6.3 21.7 21.7 8.3 Net basınç farkı - 6.7

  13. Su ve tuz dengesinin hormonal kontrolü

  14. Böbreklerden Sodyum reabsorpsiyonu

  15. Çözünenlerin böbrekte günlük geriemilimleri

  16. Vücut Sıvı Değişikliklerinin Sınıflaması 1. Volüm değişiklikleri 2. Konsantrasyon (yoğunluk) değişiklikleri 3. Kompozisyon (kapsam) değişiklikleri

  17. Hücredışı Bölmede Volüm Açığına Sebep Olan Olaylar 1. Kusma 2. Nazogastrik aspirasyon 3. İshal 4. Gastrointestinal fistüller 5. Yaralanma ve enfeksiyonlarda sıvı sekestrasyonları 6. İntraabdominal enflamatuar olaylar 7. Peritonitler 8. Barsak tıkanmaları 9. Yanıklar

  18. HÜCRE DIŞI BÖLÜMDE VOLÜM AÇIĞININ SİSTEMLERE GÖRE BULGULARI

  19. HÜCRE DIŞI BÖLÜMDE VOLÜM FAZLALIĞININ SİSTEMLERE GÖRE BULGULARI

  20. SODYUM (Na+) - 1 • Plasma: 138 - 145 mEq/L, • Total vücut Na+ 58 mEq/kg (4000 mEq/70 kg O) • Total değişebilir Na+ 41 mEq/kg 70 kg O 2800 - 3000 mEq 800 - 1000 mEq kemikte • Sonuçta değişebilir total vücut Na + yaklaşık 2000 mEq’dır.

  21. SODYUM (Na+) - 2 • Hiperglisemide serum Na + azalır. • 200 mg üzerindeki her 100 mg glukoz artışında 2 mEq/L Na + eklenmeli. • 50-90 mEq/gün (3-5 gm) Na + alınmaktadır. • Gereksinim 75 mEq/gün (1-2 mEq/kg/gün) • İdrarla atılımı 40-60 mEq/L

  22. HİPONATREMİ • Plazma Na+’u 135 mEq/L altındadır. • Hiponatremi hücre dışı sıvıda hipoosmolaliteye neden olacak ve sıvı hücre içine çekilecek, hipovolemi gelişecektir. • Buna bağlı Aldosteron ve ADH salgısı artar, böbrekler tuz ve su tutmaya çalışır.

  23. I. Azalmış hücredışı volümle beraber olanlar Kusma, İshal, Gastrointestinal fistüller, Diabetik asidoz, İleus, Peritonitler, Yanıklar II. Çok artmış hücredışı volümle beraber olanlar Bol sıvı, az tuz verilmesi, Uzun süreli tuzsuz diyet, Aşırı terlemelerde sadece su verilmesi, tuz verilmemesi HİPONATREMİ NEDENLERİ

  24. İsotonik hiponatremi (psöydohiponatremi):Hiperlipidemik ve hiperproteinemik durumlar plasma volümünde izotonik bir genişlemeye neden olurlar ve serum Na+ konsantrasyonunun düşmesine yol açarlar. Plasma lipit konsantrasyonunun (mg/dl) 0.002 ile veya serum protein konsantrasyonunun 8 g/dl nin üzerindeki her artışının 0.25 ile çarpılmasıyla serum Na+ azalması tahmin edilebilir.

  25. Hipertonik hiponatremi:Hiperglisemi, hücre içinden hücre dışına geçici bir sıvı geçişine sebep olarak serum Na’nu dilüe eder. Bu sebepten buna dilusyonel hiponatremide denilmektedir.

  26. 1.Hipotonik hiponatremi (gerçek hiponatremi): Genellikle hipotonik sıvıların (D5W, 0.45% NaCl) verilmesine bağlı gelişir. 1.1.Hipovolemik hipotonik hiponatremi: Sodyumdan zengin sıvı kaybı (GİS sıvıları, AC, deri) ve yetersiz miktarda hipotonik sıvı replasmanı 1.2.Hipervolemik hipotonik hiponatremi: Konjestif kalp yetmezliği, KC hastalıkları, nefrosisde dolaşan kan volümüde yetersizdir. 1.3.İzovolemik hipotonik hiponatremi:

  27. 1.1. İzovolemik hipotonik hiponatremi: 1.1.1. Su zehirlenmesi: Renal fonksiyonları bozuk hastalarda su yüklenmesi, özellikle hipotonik sıvıların verilmesi 1.1.2.Potasyum kaybı: GİS sıvılarının kaybına veya diüretiklere sekonder olarak gelişir ve izovolemik hiponatremiye neden olur. 1.1.3.  Bazı hastalarda serum osmolalitesi düşer. Tüberküloz ve siroz gibi bazı hastalıklar bu duruma predispozisyon yaratır. 1.1.4. SIADH (Syndrome of Inappropriate ADH secretion): Plasma hipoosmolalitesiyle karakterli bir sendromdur. AC hastalıkları (atelektazi, ampiyem, pnömotoraks), SSS hastalıkları (travma,menenjit, tm, subaraknoid kanama), ilaçlar (siklofosfamit, NSAİ ilaçlar, sisplatin) ve ektopik ADH salınımı (küçük hücreli AC kanseri)

  28. HİPONATREMİNİN KLİNİK BULGULARI

  29. Na+ açığının hesaplanması [ Normal Na+ - Hastanın Na+] x (kg x % 60) Örnek: 140-115=25 mEq/L’de eksiği var. 70 x %60=42 kg hücredışı sıvı 25 x 42=1050 mEq total Na+ eksiği 1050 / 154= 6800 ml % 0.9 NaCl gerekir.

  30. HİPERNATREMİ • Plasma Na+ düzeyinin 150 meq/L den fazla olması durumudur. • Hipernatremi nedenleri: • Aşırı su kaybı • Aşırı tuz yüklenmesi • ADH yetmezliği (Diabetes insipitus, beyin ameliyat ve travmaları) • Akut tübüler yetmezlik

  31. HİPERNATREMİ BELİRTİ VE BULGULARI

  32. HİPERNATREMİ DURUMUNDA SIVI AÇIĞININ HESAPLANMASI 1.Na+ fazlalığı= [Normal Na+- Hastadaki Na+] * Total vücut suyu (kg * %60) Örnek: Hastadaki Na+ =160 mEq/L, Ağırlık: 70 kg (160-140)*(70*60%)=840 mEq total Na+ fazlalığı 840/140=6 L sıvı açığı var demektir. 2.Normal Na+ *TVS=Hastadaki Na+ *Hastadaki TVS Örnek:140*42=160*X X=36,75 L 42-36,75=5,25 L sıvı açığı var demektir.

  33. POTASYUM (K+) - 1 • Potasyumun %95 hücre içindedir (150 mEq/L) • Hücre dışında 3.5-5.0 mEq/L • Total K+ 53.8 mEq/kg (3766 mEq/70 kg O ) • Total değişebilir K+ 52.8 mEq/kg Ortalama 3500-3600 mEq

  34. POTASYUM (K+) - 2 • Günlük alım 100 mEq • Günlük gereksinim 75 mEq (0.5-1 mEq/kg/gün) • Glukoz hücre içine girerken K+ da hücre içine girer • Asidosisde H+ hücre içine girer, K+ hücre dışına çıkar K+ • Alkalozisde H+ hücre dışına çıkar, K+ hücre içine girer K+ • Glukokortikoidler; H+ hücre içine, K+ hücre dışına çıkar • Mineralokortikoidler; Na+ tutulması H+, K+ atılmasına sebep olur.

  35. Hipopotasemi (Hipokalemi) Serum potasyum düzeyinin 3.5mEq/L’nin altına düşmasi durumudur. Nedenleri: 1.Böbreklerden aşırı potasyum kaybı (diüretikler, amfoterisin B) 2.Potasyum içermeyen sıvıların uzun süre verilmesi 3.Potasyumsuz TPN 4.Gastrointestinal kayıplar (kusma, NG drenaj, ileus, kolon fistülleri, ağır ishaller) 5.Yanıklarla ciltten olan kayıplar

  36. HİPOPOTASEMİ BELİRTİ VE BULGULARI

  37. HİPOPOTASEMİ TEDAVİSİ • Vücut kitlesi küçük olanlarda potasyum açığının 50 ile, vücut kitlesi büyük olanlarda 100 ile çarpılarak hesap edilebilir. Örneğin; 4.5–2.5=2 mEq/L açık var, 50x2=100 mEq verilmesi gerekir. • Normal pH’da vücut potasyumunda 1 mEq’lık düşüş, total vücut potasyumunda %10 azalma oluşturur ve yaklaşık 100-400 mEq’lık total bir azalmanın işaretidir. • Serum potasyum konsantrasyonu <2mEq/L’e düştüğünde total vücut potasyumunda 1000mEq’lık bir azalma olur.

  38. POTASYUM VERİLİRKEN UYULMASI GEREKEN KURALLAR: • Hesaplanan açık yavaş yavaş kapatılmalıdır • Verilen çözeltinin litresinde 40 mEq’dan çok potasyum olmamalıdır • Günlük total doz 160 mEq aşmamalıdır • Potasyum verilebilmesi için saatte en az 25 ml idrar atımı olmalıdır • Potasyum verilen hastalarda EKG izlenmeli ve normale dönene kadar potasyum verilmelidir.

  39. Hiperpotasemi Serum potasyum düzeyinin 6mEq/L’nin üzerine çıkması durumudur. Nedenleri: 1. Akut ve kronik böbrek yetersizliği 2. Adisson hastalığı 3. Diabetes Mellitus 4. Metabolik ve respiratuar asidoz 5. Gastrointestinal kanamalar 6. K+ içeren sıvıların hızlı verilmesi 7. Masif banka kanı transfüzyonu

  40. HİPERPOTASEMİ BELİRTİ VE BULGULARI

  41. HİPERPOTASEMİ TEDAVİSİ 1.Aritmi, A-V blok varsa; Kalsiyum glukonat %10, 5-10ml İV 2.Potasyumu hücre içine çekmek için; Glukoz %10-20, 250-500 ml verilmeli ve hücre içine geçişi artırmak için 5g glukoz için 1 ünite kristalize insülin verilmelidir. 3.Asidoz tedavisi ve hücre dışı sıvıyı alkali yaparak K+ un hücre içine geçişini artırmak için; NaHCO3 [50 mEq] verilmelidir. 4.Kayeksalat (polystyrene sulfonate) gibi katyon değiştirici reçineler oral veya lavman yoluyla kullanılabilirler. 5.Hastada yeterli böbrek fonksiyonu elde etmek ve yeterli potasyum atılımını sağlamak için 500mL %0.9 NaCl ile beraber furosemid (20-100mg) İV yoldan verilir. 6.Hiçbiri fayda etmez ise hemodiyaliz yapılmalıdır.

  42. KALSİYUM (Ca++) - 1 • Serumda: 4.5-5.5 mEq/L (8.5-10.5 mg/dL) (2.23-2.57mmol/L) • %45’i iyonize (4.6-5.1mg/dL veya 1.15-1.27mmol/L) • %40’si proteine bağlı • %15’i iyonize olmayan şekildedir. • Asidozisde iyonize Ca++ artar • Alkolozisde iyonize Ca++ azalır • 500-1500 mg/gün alınır • Total Ca depoları 1000g ve %99 kemikte İyonize Ca (mg/dL)= total serum Ca – (0.8 x serum albumin) (N: 4.5 – 5.5 mg/dL)

  43. Hipokalsemi Serum Ca++<8mg/dL Nedenleri: 1.Akut pankreatit 2.Masif yumuşak doku enfeksiyonları (Nekrozitan fasciitis) 3.Akut ve kronik renal yetmezlik 4.Pankreas ve ince barsak fistülleri 5.Hipoparatiroidi

  44. Hipokalsemi tedavisi • Kalsiyum açığını kapatmak için 10-20 mL %10 kalsiyum glukonat 10 dakikada İV yoldan bolus tarzında verilir. • İdame dozu 1-2 mg/kg/saat elementel kalsiyum ile sağlanır. Bu tedavi ile 6-12 saat sonra serum kalsiyum düzeyi normale döner. • Bundan sonra 0.3-0.5 mg/kg/saat dozunda uygulanır.

  45. Hiperkalsemi Serum Ca++>11mg/dL Nedenleri: • Malignite • Hiperparatiroidi • Hipertiroidi • Vit D intoksikasyonu • İmmobilizasyon • Uzun süreli TPN • Tiazid türü diüretikler • Granülomatöz hastalıklar

More Related