Polityka regionalna

Polityka regionalna Regiony europejskie

Pojęcie regionu • W pojęciu słownikowym: obszar o określonych cechach krajobrazowych, etnograficznych lub gospodarczych • Region administracyjny: regiony związane z terytorialną organizacją państwa. W tym znaczeniu region występuje jako narzędzie sprawowania władzy. Dzielimy je na regiony administracji rządowej i samorządowej. Mogą występować również regiony związane z administracją specjalną. Są one efektem tzw. podziałów specjalnych.

Pojęcie regionu, c.d. • Region w ujęciu geograficznym (naturalny):to fragment powierzchni Ziemi charakteryzujący się występowaniem określonych cech, odróżniających go od otoczenia. Regiony fizyczno-geograficzne- zwarta terytorialnie jednostka przestrzenna, cechująca się na pewnym stopniu ogólności wewnętrzną spójnością, wynikającą z położenia geograficznego, wspólnej historii rozwoju i wzajemnych powiązań elementów środowiska w ich obrębie. Przykłady: Region Bałtycki, Tatry

Pojęcie regionu, c.d. • Region w ujęciu historycznym (kulturowym): jest to region wyodrębniony ze względu na kryteria historyczne i odrębności kulturowe np.. Mazowsze, Podlasie. • Region w ujęciu ekonomicznym(gospodarczym):regiony społeczno-gospodarcze,wyróżniane na podst.cech związanych z działalnością człowieka:z rodzajem zagospodarowania(przemysłowy, rolniczy itp.)wzajemnych powiązań gospodarczych i usługowych.Z punktu widzenia poziomu rozwoju gospodarczego regiony ekonomiczne dzielimy na:rozwinięte, rozwijające się,zacofane.

Pojęcie regionu, c.d. • Region w ujęciu prawnym:jednostka podziału administracyjnego kraju, czyli taka, która posiada dużą powierzchnię,znaczną liczbę ludności, obejmuje terytorium jednolite pod względem komunikacji, geograficznym i gospodarczym.

Region w ujęciu unijnym • Wg. Wspólnotowej Karty Regionalizacji, region określony w art.1 to: „terytorium stanowiące z geograficznego punktu widzenia wyraźną całość, bądź też jednolity kompleks terenów tworzących zamkniętą całość, a którego ludność charakteryzują określone wspólne cechy, przy czym chciałby on utrwalić i rozwinąć pewne wynikające z nich właściwości, aby pobudzać postęp kulturalny, społeczny i gospodarczy”.

Region w ujęciu unijnym, c.d. • W polityce regionalnej region jest podmiotem polityki regionalnej, czyli jest jednostką, do której kieruje się środki z funduszy strukturalnych (EFRR,EFS,EFOiGR,EFWR) • Region w polityce regionalnej wyodrębnia się na zasadzie rozwoju gospodarczego, jak również skutecznego wdrażania własnych polityk.

Region w aspekcie unijnych statystyk regionalnych • W 1998 r. EUROSTAT we współpracy z krajowymi instytucjami statystyki i Państw Członkowskich, opracował jednolita klasyfikacje jednostek terytorialnych (w tym regionów) do celów statystycznych. Nazwano ja Nomenklaturą Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych- NUTS.

Region w aspekcie unijnych statystyk regionalnych, c.d. • W Rozporządzeniu (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS) stwierdzono, że: • statystyki regionalne są kamieniem węgielnym Europejskiego Systemu Statystycznego, • Określenie regionów wymaga stosowania obiektywnych kryteriów zapewniających bezstronność przy korzystaniu z danych statystyk regionalnych,

Region w aspekcie unijnych statystyk regionalnych, c.d • istnieje potrzeba prawnego umocowania tej klasyfikacji podziału regionalnego • Zmieniono nazwę Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych- NUTS na Klasyfikację NUTS, • Sformułowano jednolite kryteria definiowania jednostek NUTS na poziomie regionalnym, • Wprowadzono zasady, że Państwa UE będą mogły dokonywać modyfikacji w strukturze NUTS nie częściej niż raz na 3 lata.

Pojęcie NUTS NUTS to jednolita, pięciostopniowa kategoryzacja jednostek terytorialnych państw członkowskich UE. W klasyfikacji wyróżnia się: • 3 poziomy regionalne: NUTS-1, NUTS-2, NUTS-3 • 2 poziomy lokalne: NUTS-4, NUTS-5.

Zastosowanie klasyfikacji NUTS • Jest podstawą do sporządzania regionalnych analiz społeczno- ekonomicznych, • Do prowadzenia regionalnych rachunków ekonomicznych, • Do prowadzenia statystyki regionalnej, jest wykorzystywana na potrzeby polityki strukturalnej UE w oparciu o klasyfikację

Podział przestrzeni europejskiej przez NUTS • 78 regionów szczebla NUTS-1 (regiony o wielkości i potencjale landów niemieckich) • 211 regionów szczebla NUTS-2 (typ niemieckich Regierungsbezirk) • 1031 regionów szczebla NUTS-3 (odpowiedniki francuskich departamentów) • 1093 jednostek NUTS-4 (typ brytyjskich country) • 98433 jednostek NUTS-5 (typ niemieckich Gemeinden)

Województwo podlaskie • Województwo podlaskie zajmuje obszar 20180 km kw, • Województwo podzielone jest na 14 powiatów, • Stolicą województwa i największym miastem jest Białystok (283 tys. mieszkańców), • Spośród pozostałych miast przeważają ośrodki małe (do 20 tys. mieszkańców), a tylko 2 miasta - Suwałki i Łomża – są miastami średniej wielkości liczącymi powyżej 60 tys. mieszkańców.

Województwo podlaskie, c.d. • Północna i wschodnia granica województwa pokrywa się z granicą państwową, • Województwo sąsiaduje z Litwą i Białorusią, • . Przygraniczne położenie i sąsiedztwo z rynkiem wschodnim stwarza naturalne, dogodne warunki do rozwoju współpracy gospodarczej oraz szeroko rozumianej współpracy transgranicznej.

Atrybuty regionu podlaskiego • baza rodzimych surowców niezbędnych do rozwoju przemysłu rolno-spożywczego, • wzrost liczby podmiotów gospodarczych sektora prywatnego, • wysokospecjalistyczna produkcja mleczarska (lider krajowy i lider innowacji w mleczarstwie polskim), • produkcja owoców miękkich (lider krajowy w produkcji czarnej porzeczki, truskawki, porzeczki, borówki amerykańskiej, aronii),

Atrybuty regionu podlaskiego • produkcja wyrobów o ugruntowanej marce rynkowej (np. Łaciate, Serek Wiejski, Mleko Białe), • produkcja niszowa (zielarstwo, produkcja grzybów, ogórków kiszonych, strusiego mięsa, zorganizowane zbieractwo), • grupa innowacyjnych firm ze stabilną pozycją na rynku ponadregionalnym, • rosnący potencjał instytucji wspierających biznes oraz ich wpływ na rozwój gospodarczy,

Atrybuty regionu podlaskiego • przyrost zatrudnienia w firmach o wyższym poziomie innowacyjności, • duża liczba firm wykorzystujących internet w zakresie zdobywania informacji, • lokalizacja wyższych uczelni na terenie regionu, • duży potencjał rozwojowy przejawiający się w przedterminowym wykorzystaniu funduszy przedakcesyjnych,

Atrybuty regionu podlaskiego • elastyczność w przystosowywaniu się do zmieniających się warunków rynkowych, • elastyczność w przystosowywaniu się do zmieniających się warunków rynkowych, • znaczny rozwój usług na terenie województwa, pokrywający potrzeby ludności, • nowoczesnych i o coraz wyższym standardzie, często wyspecjalizowanych, • dobrze rozwinięta obsługa finansowo-bankowa firm i ludności,

Atrybuty regionu podlaskiego • dynamiczny rozwój handlu, w tym handlu przygranicznego, o coraz wyższej innowacyjności, • unowocześnienie usług transportowych i przewozowych, • udział firm wprowadzających nowe rozwiązania w zakresie usług, • dobrze rozbudowany sektor usług turystycznych, • duży potencjał innowacyjności w przemyśle maszynowym na rzecz rolnictwa (produkcja traktorów, maszyn rolniczych),

Atrybuty regionu podlaskiego • metalowym (szafy biurowe, meble z metalu), • drzewnym (sklejka, płyty wiórowe, meble), • produkcji na rzecz budownictwa (betoniarek itp. oraz zwłaszcza okien i drzwi), • włókienniczym i tekstylnym (niszowe dziedziny, w których woj. Podlaskie jest liderem - gorseciarstwo i bieliźniarstwo, produkcja pluszu, kurtek, tkanin dla potrzeb wojska, małe elastyczne firmy rodzinne produkujące na rynek),

Atrybuty regionu podlaskiego • poligrafii (bardzo nowoczesne firmy w dziedzinie produkcji poligraficznej), • budownictwie, • przemysł rolno-spożywczy (zwłaszcza przemysł mleczarski, w którym woj. Podlaskie jest absolutnym liderem krajowym), • potencjał produkcji na potrzeby obszaru transgranicznego (małe maszyny rolnicze itp., wyroby tekstylne),

Szanse województwa podlaskiego • zapotrzebowanie na zdrową, ekologiczną żywność, • rozwój przedsiębiorczości na terenach wiejskich, drobnej wytwórczości i usług dla rolnictwa, • tworzenie instrumentów finansowych w ramach Funduszy Strukturalnych, umożliwiające wsparcie przedsięwzięć związanych z popieraniem pozycji innowacyjności i konkurencyjności firm,

Szanse województwa podlaskiego c.d • wzrost atrakcyjności regionu jako miejsca alokacji kapitału oraz inwestycji spoza regionu - osiąganie standardów UE poprzez modernizację przedsiębiorstw, wdrażanie nowych technologii, poprawę jakości wyrobów, rozwój badań i współpracy naukowo-technicznej, • tworzenie warunków umożliwiających specjalizacje, segmentacje oraz wykorzystanie nisz rynkowych,

Szanse województwa podlaskiego c.d • wiązanie się uczelni prywatnych z firmami, często tworzonymi przez wypromowanych przez nie studentów, • możliwość rozwoju rynku usług, • możliwość rozszerzenia działalności na większy obszar poza region i na obszar przygraniczny Litwy, obszaru kaliningradzkiego, Białorusi, Łotwy

Szanse województwa podlaskiego c.d • rozwój usług poprzez firmy podlaskie na terenach migracji ludności z Podlasia (usługi przewozowe, transportowe, budowlane, handlowe, zwłaszcza w Niemczech, Londynie i Brukseli), • możliwość wykorzystywania funduszy strukturalnych do kreowania i finansowania nowych usług,

Szanse województwa podlaskiego c.d • opracowanie komplementarnych usług oferowanych w różnych dziedzinach przez różne firmy, • silniejsza integracja województw wschodnich Polski i lobbing na rzecz polityki innowacji na obszarze całej wschodniej Polski.

Polityka regionalna