Opste karakterisrike razvoja industrije u Jugoslaviji

1. Opste karakterisrike razvoja industrije u Jugoslaviji Jesic Jasmina Tabakovic Milica Martinovic Vesna

2. Razvoj industrije u Jugoslaviji • U nasoj zemlji razvoj industrije je imao je razlicite faze razvoja i njih autori razlicito klasifikuju: - Cobeljic, D. Marsenic - Crkvenac - Bajt - Pocetna godina bitno opredeljuje zakljucke vezane za analizu

3. Razvoj industrije u Jugoslaviji • Zaceci razvoja datiraju jos pre Prvog svetskog rata • Posle Prvog svetskog rata formiranje jedinstvene drzave i podsticajni uslovi za investiranje prvenstveno u industriju

4. Razvoj industrije u Jugoslaviji • U medjuratnom razdoblju napredak industrije skroman • Posle Drugog svetskog rata pristupa se industrijalizaciji • Akcenat na razvoju sredstava za proizvodnju, energetike, masinske industrije • Industrijalizacija je ostvarivana uvozom

5. Razvoj industrije u Jugoslaviji • Prvi period industralizacije je period ubrzane industralizacije period visokih i nestabilnih stopa rasta • Drugi period industralizacije je period sredisnje industralizacije-relativno visoke i stabilne stope

6. Razvoj industrije u Jugoslavije • Treci period je period kriznih poremecaja niske i izrazito nestabilne stope rasta • Cetvrti period je period izrazite krize i negativnih stopa

7. Prosecne godisnje stope rasta DP industrije u procentima Razvoj industrije u Jugoslavije

8. Razvoj idustrije u meduratnom periodu • Osnovni razlozi nerazvijenosti: - Industrijski razvoj otpoceo sa 100 godina zakasnjenja - Industrija podizana pretezno stranim kapitalom - Industrija je bila nejednako razvijena u regionalnom smislu

9. Razvoj industrije u meduratnom periodu • Veliki uticaj drzave i razvijanje delatnosti koje su njoj bile od najvece koristi. • Najvecim delom je razvijana preradjivacka industrija i njeno ucesce u industrijskoj proizvodnji iznosilo 93.5%. • 70% fabrika je skoncentrisano u prehrambenoj i poljoprivrednoj industriji, tekstilnoj, u elektricnim centralama i u drvnoj industriji. • 67.8% svih zaposlenih u industriji je u tekstilnoj preradi metala i drvnoj industriji.

10. Razvoj industrije u medjuratnom periodu • Struktura industrije je bila izuzetno nepovoljna, nisko ucesce teske industrije • Dominacija preradjivacke grana je znatno doprinela usporavanju tempa rasta industrije. • Ucesce industrije u DP privrede iznosio samo 26% sto je znatno manje od ucesca poljoprivrede.

11. Razvoj industrije u medjuratnom periodu • Visoko ucesce i uticaj stranog kapitala u industriji • Vlasnici stranog kapitala su uglavnom zainteresovani za razvoj eksportnog rudarstva sa topionicarstvom • Koriscenjem naseg prirodnog bogatstva i izvozenjem u nepreradjenon stanju kocilo je ozbiljno razvoj preradjivacke industrije zasnovane na domacim sirovinama. • Onemogucavali su domacu proizvodju nafte i rude boksita usled monopolskog polozaja.

12. Posleratni razvoj industrije u Jugoslaviji • Tokom Drugog svetskog rata veci deo predratne industrije je unisten. • Osnovni zadatak za zemlju u celini je bio likvidiranje ogromne zaostalosti. • Najbrzi i najkraci put je bio brz razvoj industrije. • Industrijalizacija kao generalni razvojni obrazac

13. Period ubrzane industrijalizacije(1947-1965) • Opsta karakteristika razvoja industrije u ovom periodu: - veliko povecanje fizickog obima proizvodnje (6.1) - visok tempo rasta (10%) - neujednacenost u dinamici industrijske proizvodnje

14. Period ubrzane industrijalizacije • Industrijalizacija se u ovom periodu odvijala po fazama koje su imale ciklicni karakter. • Shodno tome, ovaj period se moze podeliti na tri razlicita podperioda.

15. Period ubrzane industrijalizacije • Prvi od 1947-1956 - realizacija prvog petogodisnjeg plana • Drugi od 1957-1961 - najuspesniji period • Treci od 1961-1965 - usporavanje industrijskog rasta

16. Period ubrzane industrijalizacije • Period od 1947-1956: - Osnovni zadatak: likvidiranje privredne I tehnicke zaostalosti - Prosecna godisnja stopa rasta ND industrije u periodu 1948-1952 bila je 4.5%, a DP izmedju 1953-1965 je 8.9% - Godisnja odstupanja stopa rasta izrazita visoka od: 23.9%(1948) do -3.5%(1952)

17. Period ubrzane industrijalizacije Stope rasta ND i DP SFR i SR Jugoslavije, u periodu 1947-1956

18. Period ubrzane industrijalizacije • Period od 1957-1961: - Jedan od najuspesnijih perioda - Prosecna godisnja stopa rasta od 14.1(SRJ 17.3) - Strukturna neuskladjenost (jedan od glavnih ogranicenja buduceg razvoja industrije)

19. Period ubrzane industijalizacije Stope rasta DP industrije SFRJ i SRJ, period 1957-1960.

20. Period ubrzane industrijalizacije • Period od 1961-1965: - Prekinut kontinuitet visokuh stopa (stope opadaju na 5.7% u 1961g.) -Visok tempo industrijalizacije odrzan sve do 1965

21. Period ubrzane industrijalizacije Stope rasta DP industrije SFRJ i SRJ u periodu od 1961- 1965

22. Period sredisnje industrijalizacije (1966 – 1980) • Osnovne karakteristike: - Znatno nize stope rasta nego u ubrzanoj industrijalizaciji - 1965god. Donesene mere Privredne reforme - Prvi put u posleratnom razvoju prosecna stopa industrije (5.4%) je niza od prosecne stope rasta privrede (6.1%)

23. Period sredisnje industijalizacije Godisnje stope rasta DP industrije SFR I SRJ u periodu 1976-1980

24. Period sredisnje industrijalizacije • 70-tih god. industriju karakterise zadovoljavajuci rast • Samo 1976 (3.6%) i 1980 (4.2%) stope rastu nize od 5%

25. Period sredisnje industrijalizacije • Osnovni problemi razvoja ovog perioda: - neadekvatna industrijska struktura - inflacija - deficit platnog bilansa - nezaposlenost

26. Period kriznih poremecaja 1981-1990 • Period 1981-1990 – period usporavanja privredne dinamike, sa izjednacenom stopom rasta DP i stopom rasta stanovnistva sto ukazuje na ekonomsku stagnaciju. • Do tadasnje stope rasta nisu se zasnivale na zdravim ekonomskim odnosima • Osnovne karakteristike privrede tog perioda i sistemski zakoni znatno su podsakli ekonomsku dezorganizaciju i negativno su uticali na rast DP.

27. Period kriznih poremecaja 1981-1990 Godisnje stope rasta DP industrije SFRJ i SRJ u periodu 1981-1990

28. Period kriznih poremecaja 1981-1990 • Dolazi do slabljenja finansijske discipline i preterano zaduzivanja u inostranstvu. • Svojinski koncept i nerealna politika kamatnih stopa uticu da se sredstva koriste neefektivno i neadekvatno. • Krajem osamdesetih pristupa se radikalnim promenama – afirmaciji trzista, napustanje socijalnog nacina privredjivanja i drustvene svojine nad sredstvima za proizvodnju.

29. Period izrazite krize od 1991- ... • Pocetkom devedesetih godina usledio je ekonomski sunovrat. • Najteze stanje je 1992, 1993, jer su svi tokovi medju republikama prekinuti. • Polovinom 1992 – Savet bezbednosti UN uvodi stroge sankcije prema SRJ.

30. Period izrazite krize 1991- ... Drustveni proizvod SRJ u stalnim cenama 1994. (1989 = 100)

31. Period izrazite krize 1991- ... • Dolazi do : • Porasta cena, pojave hiper inflacije – stopa inflacije 320 miliona procenata • Pada zivotnog standarda • Realnog pada zarada zaposlenih 1992 (49%), 1993 (59) • Povecanja ucesca primanja stanovnistva od “sive” ekonomije

32. Period izrazite krize 1991- ... • Prvi pokusaj resavanja krize pocinje sprovodjenjem programa “Monetarne rekonstrukcije i strategije ekonomskog oporavka Jugoslavije” pocetkom 1994. • 1996. – ukidanje sankcija • 1998. – ponovno uvodjenje sankcija • 1999. – drasticno pogorsanje ekonomske situacije pod uticajem NATO bombardovanja • 2000. – doslo je do obnavljanja privrenog rasta

33. Period izrazite krize 1991- … • Tokom tranzicije u 2000 godine izbegnuta je tranziciona recesija koju su neki ekonomisti najavljivali ali je izostao i nagli uspon. Prve tri godine reforme ostvarene su umerene i uz to opadajuce stope rasta GDP-a

34. Period izrazite krize od 1991- …

35. HVALA