QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ B AK I , 30 MAY, 2008

1. QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİBAKI,30 MAY, 2008 Dr. DraqanQluboviç, Qeyri-Kommerisya Hüququ üzrə Avropa Mərkəzi,Budapeşt

2. 1) QHT NƏDİR? QHT: AŞAĞIDA SADALANAN TƏŞKİLATLAR ÜÇÜN ÜMUMİ AD: ÖZƏL HÜQUQİ MÜƏSSİSƏLƏR (ƏSASƏN İCTİMAİ) KÖNÜLLÜ ŞƏKİLDƏ TƏSİS EDİLƏNLƏR QEYRİ-KOMMERSİYA MƏQSƏDLƏRİNƏ XİDMƏT ETMƏK ÜÇÜN TƏSİS OLUNANLAR HÖKUMƏTİN (DÖVLƏT) TƏRKİB HİSSƏSİNƏ DAXİL OLMAYANLAR QHT-lər: birliklər, fondlar, özəl müəssisələr, qeyri-kommersiya korporasiyaları, və s. QHT/QKT/VCT-lər

3. 2)QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞRİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ QHT-lərin İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN İKİ MODELİ: DOLAYI MALİYYƏLƏŞDİRLMƏ (QHT-lərə VERGİ GÜZƏŞTLƏRİ ) BİRBAŞA MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏ: BÜDCƏ RESURSLARI VASİTƏSİLƏ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏ (DÖVLƏT VƏ YERLİ İDARƏETMƏ QURUMLARI) BUTƏQDİMAT (VƏ SEMİNAR) YALNIZ QHT-lərin BİRBAŞA İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİ İLƏ ƏLAQƏDAR MƏSƏLƏLƏRƏ TOXUNUR.

4. 3) Gəlir Mənbələri (Könüllülər istisna olmaqla) Ölkə Qonorar/Üzvlük haq Hökumət Xeyriyyəçilik Almaniya 32 64 3 Hollandiya 39 59 2 Birl. Krallıq 45 47 9 ABŞ 31 57 13 Polşa 60 24 15 Macarıstan 55 27 18 Çexiya Resp. 47 39 14 Slovakiya 55 22 23 Con Hopkins Müqayisəli Qeyri-Kommersiya SektoruLayihəsi

5. 4) QHT SektorununGəlir MənbələriMənbə: Con Hopkins Müqayisəli Qeyri-Kommersiya SektoruLayihəsi

6. 5) QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ • Birbaşa hökumətin maliyyə dəstəyinin İki Əsas Modeli • Qrantlar, yardımlar (QHT layihələrini maliyyələşdirmək, onların institusional inkişafını dəstəkləmək, xidmətlərə aşağı rüsumlar qoymaq üçün) • Müqavilə bağlama (QHT-lərin göstərdiyi xidmətlərin haqqını ödəmək) • Digər İnnovativ Yanaşmalar • 1% Hüquq (Macarıstan, Slovakiya, Polşa, Rumıniya). • Vətəndaş cəmiyyəti üzrə milli fondlar (Macarıstan, Xorvatiya, Estoniya) • Tam istifadə olunmayan bələdiyyə mülkiyyətinin və digər formada natural dəstəyin istifadəsi (Ukrayna, Tacikistan, Polşa) • Fondların fəaliyyətini dəstəkləmək üçün özəlləşdirmə qaydalarından istifadə (Çexiya Respublikası) • Loteraya qaydalarından istifadə (AB-ninuğurlu təcrübələri)

7. 6) QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ • Maliyyələşdimə Səviyyəsi: • Mərkəzi Səviyyə • Nazirliklər,QHT-lərlə əməkdaşlıq üzrə qurumlar (Xorvatiya, Monteneqro) • Milli vətəndaş cəmiyyəti təsisatları,fondlar (Macarıstan, Xorvatiya, Estoniya) • Yerli səviyyə: • Yerli hökumətlər, icma əsaslı fondlar. • Icma fondları – ictimai/özəl tərəfdaşlığın cəlbedici forması

8. 7) QHT-lərin İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ: ƏSAS MƏQAMLAR • QHT-lərin ictimai maliyyələşdirilməsi onların davamlılığı üçün əhəmiyyətlidir. • İctimai maliyyələşdirilmə QHT-lərə məxsus hüquq deyil, sadəcə olaraq bir imkandır. • İctimai maliyyələşdirilmənin müxtəlif model və səviyyələri bir-birini inkar etmir, əksinə onlar daha çox bir-birilərinə uyğundurlar. • İctimai maliyyələşdirilmə mexanizmi ictimai maliyyələşdirmə üzrə əsas prinsipləri müəyyənləşdirən proqram sənədləri tərəfindən dəstəkləndiyi halda yardım göstərə bilir: İngiltərədə uğurlu təcrübənin çoxölçülü məcəlləsi: ictimai maliyyələşdirmə məqsədyönlü olmalı və çoxillik layihələrə üstünlük verilməlidir.

9. 8) QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ: ƏSAS MƏQAMLAR • Şəffaflıq və əsas işlər üzrə hesabatlılıq • Şəffaflıq: • layihə ərizələri təqdim etmək üçün açıq elanlar, • ərizələr üzrə aydın müraciət qaydaları, • ərizələrin qiymətləndirilməsi üzrə aydın qaydalar, • ərizələr üzrə ictimaiyyətə açıqlanan qərarlar, • təqdim edilmiş ərizələri qiymətləndirən və seçən institut və qurumların üzvləri üçün xidməti vəzifədən sui-sitifadə etmə üzrə aydın qaydalar • Hesabatlılıq: • Qrant almış QHT-lərə verilmiş müvafiq hesabatlılıq tələbləri (alınmış qrantlar və hesabtlılıq tələbləri arasındakı uyğunluq) • Qrantların necə sərf edildiyini monitorinq etmək və qiymətləndirmək üzrə səmərəli mexanizm

10. Əlaqə üçün məlumat: Apaczai Csere Janos u.17, 1-ci mərtəbə, Budapeşt 1052,Macarıstan tel: + 361 318 6923 faks: + 361 266 1479  www.ecnl.org Email: dragan@ecnl.org.hu TƏŞƏKKÜR EDİRƏM!