UBYTKI NIEPRÓCHNICOWEGO POCHODZENIA

1. UBYTKI NIEPRÓCHNICOWEGO POCHODZENIA opracowali: Joanna Lasko i Łukasz Marczak

2. ATRYCJA • proces mechaniczny włączający kontakt ząb-ząb • dotyczy płaszczyzn czynnościowych • fizjologiczna • patologiczna

3. ATRYCJAfizjologiczna • proces starzenia • przyczyna: • żucie (demastykacja) • inne sytuacje kontaktów zębów (mowa, połykanie, zaciskanie przy wysiłku) • dotyczy wszystkich zębów

4. ATRYCJApatologiczna • przyczyna • bruksizm • kontakty przedwczesne • wady zgryzu • nieprawidłowa budowa zębów • może dotyczyć grupy zębów

5. ATRYCJAobraz kliniczny • starte powierzchnie: • gładkie • lśniące • twarde • cienka warstwa szkliwa na obwodzie • centralnie zębina (zabarwienie od żółtego do ciemnobrązowego)

6. ATRYCJA • wskazania do leczenia: • estetyka • wrażliwość na bodźce • trudności w utrzymaniu uzupełnień protetycznych

7. ATRYCJA leczenie • w zależności od przyczyny • eliminacja parafunkcji • eliminacja wad zgryzu • eliminacja przeciążeń zgryzowych • odbudowa (szkło –jonomer, materiał złożony, kompomer) • odbudowa protetyczna (wysokość zwarcia!)

8. EROZJA • chemiczne wytrawianie i rozpuszczanie bez udziału drobnoustrojów • pochodzenia zewnętrznego • pochodzenia wewnętrznego • zaburzenia jakości i ilości wydzielanej śliny • idiopatyczne (niskie pH śliny)

9. EROZJApochodzenia zewnętrznego • kwasy z pokarmów i napojów • niektóre leki doustne • kwasy ze środowiska pracy • chlorowana woda w basenach

10. EROZJApochodzenia wewnętrznego • zaburzenia żołądkowo-jelitowe • ciąża • refluks żołądkowo-przełykowy • bulimia • alkoholizm • choroby ogólnoustrojowe

11. EROZJAzaburzenia jakości i ilości śliny • cukrzyca • nadciśnienie tętnicze • zaburzenia funkcji nerek • radioterapia nowotworów głowy i szyi • leki (antydepresanty, nasercowe)

12. EROZJAszkliwo • rozpuszczenie hydroksy- i fluoroapatytów • aktywna (‘plaster miodu’) • bierna – pryzmaty mniej widoczne

13. EROZJAzębina • głównie zębina międzykanalikowa • odwapnienie zębiny okołokanalikowej

14. EROZJA pochodzenia zewnętrznegoumiejscowienie ubytków • powierzchnie przedsionkowe zębów szczęki • w następnej kolejności zęby żuchwy • głównie zęby przednie • ew. przedtrzonowe • rzadko zęby trzonowe

15. EROZJApochodzenia wewnętrznegoumiejscowienie ubytków • głównie zęby trzonowe • powierzchnie podniebienne zębów szczęki • powierzchnie policzkowe (i żujące) zębów żuchwy • pozostałe powierzchnie chronione przez język i ślinę

16. EROZJAobraz kliniczny • wypolerowany wygląd szkliwa – pierwszy objaw • płaskie ubytki / półkoliste wgłobienia • powierzchnia ubytku: gładka, lśniąca, twarda

17. EROZJA • podział zw. na obraz kliniczny: • powierzchowne – tylko szkliwo • umiejscowione – nie więcej niż 1/3 grubości zębiny • uogólnione – ponad 1/3 grubości zębiny

18. EROZJAprofilaktyka • dokładny wywiad – DIETA!! • unikanie szczotkowania od razu po kwaśnych pokarmach • neutralizacja kwasów wodą bądź mlekiem • preparaty fluoru • żucie gum bez cukru

19. EROZJA leczenie • wyeliminowanie czynników wywołujących • odbudowa ubytków

20. ABRAZJA • proces mechaniczny angażujący obce przedmioty lub materiały • zawsze patologiczna • zlokalizowana/rozlana

21. ABRAZJA przyczyny • nadmierne zabiegi higieniczne • patologiczne nawyki • abrazje zawodowe

22. ABRAZJAnadmierne zabiegi higieniczne czynniki związane z pacjentem • szczotkowanie: • siła • technika • częstość • czas

23. ABRAZJAnadmierne zabiegi higieniczne czynniki związane z materiałem • szczoteczka: • twardość • zaokrąglenie włosia • giętkość uchwyty • długość uchwytu • pasta: • abrazyjność • ilość • pH

24. ABRAZJAnadmierne zabiegi higieniczne nadmierne stosowanie dodatkowych przyrządów: • wykałaczki • szczoteczki międzyzębowe

25. ABRAZJA patologiczne nawyki • obgryzanie paznokci • nagryzanie twardych przedmiotów abrazja zawodowa: • ekspozycja na pyły abrazyjne • trzymanie gwoździ między zębami, itp.

26. ABRAZJAumiejscowienie ubytków • pow. wargowe, policzkowe i styczne zębów – nadmierna higiena • pow. żujące i brzegi sieczne - nawyki

27. ABRAZJAobraz kliniczny • kształt klina- przekrój podłużny • recesja dziąsła – zawsze! • obnażenie korzenia • starte powierzchnie: • gładkie • lśniące • twarde • centralnie zębina (zabarwienie od żółtego do ciemnobrązowego)

28. ABRAZJAfazy • aktywna – szybka utrata tkanek + reakcja na bodźce • pasywna – powolna utrata tkanek + brak reakcji na bodźce

29. ABRAZJAleczenie • kompletny instruktaż higieny • eliminacja nawyków • profilaktyka fluorkowa • odbudowa ubytków

30. ABFRAKCJA • proces mechaniczny prowadzący do zgięcia zęba • skutek ekscentrycznych sił okluzyjnych • mikrozłamania szkliwa i zębiny

31. ABFRAKCJAprzyczyny • wady ortodontyczne • nadmierne siły podczas zwierania szczęk • braki zębowe • brak uzupełnień protetycznych • źle zaprojektowane uzupełnienia protetyczne

32. ABFRAKCJAobraz kliniczny • na granicy szkliwno-cementowej • charakter klinowy • ostre brzegi • możliwa recesja dziąsła • zlokalizowane na pow. wargowych • głównie kły i przedtrzonowce

33. ABFRAKCJAleczenie • usunięcie parafunkcji i węzłów urazowych • odbudowa ubytków • uzupełnienie braków zębowych

34. BIBLIOGRAFIA • „Zarys Kariologii” pod red. prof. dr hab. Danuty Piątowskiej rok wyd. 2002 ISBN 83-87717-15-0 • „Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny” pod red. Zbigniewa Jańczuka wyd. III ISBN 978-83-200-3598-8