İNVAZİV ARAÇ İLİŞKİLİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİNDE HEMŞİRELİK UYGULAMALARI

1. İNVAZİV ARAÇ İLİŞKİLİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİNDE HEMŞİRELİK UYGULAMALARI FİLİZ ŞAHİN ENFEKSİYON KONTROL HEMŞİRESİ

2. YOĞUN BAKIM HASTALARI Yoğun bakım ünitelerinde yatan hastalar, hasta güvenliği ihlallerine ve tıbbi hatalara daha açıktırlar.

3. YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON • Hastaneye yatan hastaların sadece %5-10’u yoğun bakım ünitelerinde tedavi görmesine karsın, • Tüm nozokomiyal enfeksiyonların %20-25’i

4. YOĞUN BAKIM HASTALARI Kişisel faktörler Yaş Antibiyotik kullanımı Altta yatan hastalıklar Ümmin sistem Hastalığın ciddiyeti Kolonizasyon Hastane Enfeksiyonu Kolonizasyon Enfeksiyon Kurumsal faktörler El yıkama-Eldiven kullanımı Hasta/sağlık personeli oranı İzolasyon teknikleri ve Temizlik ve dezenfeksiyon standart önlemlere uyma uygulamaları

5. YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON • ÜK-ÜSİ • Vent ilatör ilişkili/Nazokomiyal pnomoniler • İV Kateter İlişkili enfeksiyonlar

6. YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON • Yüksek maliyet • Yüksek mortalite • Daha fazla yatış süresi • Kalite göstergesi • Önlenebilir bir durum!!!.....

7. YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİ • Hemşireler enfeksiyonların önlenebilir olduğunun bilincinde olmalı • Enfeksiyon kontrolü ile ilgili güncel bilgilere sahip olmalı • Hizmet içi eğitimlere aktif olarak katılmalı

8. YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON • Hastanın üniteye kabulü ile başlayan bir süreçtir • Hasta ile bakım ve tedavi sürecinde 24 saat beraber olan hemşirelerin önemli sorumlulukları vardır

9. YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİ • Hemşirelerin yapmış olduğu gözlemler, uygulamalar ve tuttukları kayıtlar enfeksiyon tanısında önemli bir yere sahiptir • Hemşireler yaptıkları uygulamalarda; enfeksiyonların önlenmesine yönelik; • Araştırmacı, • Bakım verici, • Eğitimci ve danışmanlık rolleri vardır

10. İNVAZİV ARAÇ İLŞKİLİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİNDE HEMŞİRELİK UYGULAMALARI

11. ÜRİNER KATETER İLİŞKİLİ ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİ

12. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI • YBÜ de prevelans %8-21 • Nozokomiyal üriner sistem enfeksiyonlarının %80’i üretral kateterizasyon nedeniyle olur • Bakım hataları, • Başka bir yerde enfeksiyon olması • Altta yatan hastalıklar

13. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI 3 yolla meydana gelir: • Kateter takılması esnasında bakterilerin içeri itilmesi • Kateter takıldıktan sonra bakterilerin sonda boyunca yukarı ilerlemesi • Sonda lümeni boyunca yukarı ilerleme

14. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ • Kateter takmaya karar verme • Uygulayıcı • El yıkama • Kateter takılması • Kapalı drenaj • İdrar akımı • Yıkama • Örnek alınması • Kateter bakımı • Kateter değişimi ve çıkarılması

15. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ • Kateter takılmasına karar verilir • Kateter takılması zorunlu mu? • Kateter komplikasyonları nedeni ile değerlendiriniz. • Sadece endikasyon varsa kateter takınız.

16. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Uygulayıcı • Uygulama yapan kişi bu konuda eğitimli olmalı ve bu eğitimler periyodik olarak tekrarlanır.

17. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Uygulayıcı Kateter ile ilgili her türlü işlemden önce ve sonra eller mutlaka yıkanır.

18. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Takılması • Mutlaka aseptik teknik ve steril malzeme kullanılarak takılır. • Uygun bir antiseptik solüsyon ile periüretral temizlik yapılır (Sabunlu su /%01’lik savlon vs). • Steril eldiven giyilir, steril örtü kullanılır. • Drenajı sağlayacak en uygun kateter çapı seçilir.

19. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Takılması • Kateter uygun şekilde sabitlenir.

20. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ • Steril, sürekli kapalı drenaj sistemleri kullanılır.

21. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ • Gerekmedikçe kateter ve drenaj sistemi birbirinden ayrılmaz.

22. Kapalı sistem bozulduğu olgularda4 günde mikrobüri oranı %100

23. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ • Kateter ve drenaj sistemi ayrıldı ise bağlantı yeri dezenfekte edilir, yeniden bir drenaj sistemi bağlanır.

24. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ KAPALI DRENAJ İdrar torbaları; • Sağlam , • Alt kısmında idrarın boşaltılması için musluklu • İdrar ölçmeye uygun olanılar tercih edilir

25. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ İDRAR AKIMI • Drenaj sisteminin bükülmemesi, hasta altında kalmamasına dikkat edilir. • Kesintisiz idrar akışı sağlanır • İdrar torbası ve toplayıcı sistemin tamamı mesane düzeyinin altında olması sağlanır. • Torba askı ile yatağa sabitlenir.

26. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ İDRAR AKIMI • İdrarın rahat akışının sağlanması için, torba düzenli boşaltılır • Boşaltma musluğu kontamine boşaltma kabı ile temas etmemesine dikkat edilir

27. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Yıkama • Kateterde tıkanma olduğu zaman yıkama yapılır • Drenaj sistemi ayrılmadan önce bağlantı sistemi dezenfekte edilir. • Aseptik tekniğe uygun şekilde steril malzeme kullanılarak ve büyük hacimlerle irrigasyon yapılır. • İrrigasyon için antimikrobiyal bileşikler rutinde kullanılmaz.

28. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Örnek alınması • Rutin bakteriyolojik örnek alınmaz • Bakteriyolojik örnek için kateterin distali dezenfektan solüsyonlarla temizlenir, enjektörle örnek alınır. • Diğer idrar analizleri için torbanın boşlatıcı sisteminden aseptik koşullarda örnek alınır. • Örnek almak için kapalı drenaj sisteminin bütünlüğü bozulmaz.

29. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Bakımı • Kateterle temastan önce ve sonra eller yıkanır. • İdrarla temas riski varsa eldiven kullanılır. • Meatusda kir birikimi varsa kontaminasyonu önlemek için su ve sabunla temizlenir. • Ancak periyodik yıkama veya antiseptiklerle silme enfeksiyonu önlemede yararsız bulunmuştur.

30. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Bakımı • Hasta banyo yapabilir, ancak öncesinde torba boşaltılır ve bağlantıların kapalı olması sağlanır. • Hastanın transferi sırasında torba boşaltılır ve bağlantılar kapatılır. • İdrar torbaları hasarlanmadıkça yada kateterden ayrılıp temizliği bozulmadıkça değiştirilmez.

31. KATETER İLE İLİŞKİLİ İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ Kateter Değişimi ve Çıkarılması • Sabit aralıkla değişim önerilmez. Hastaya göre karar verilir. • Yıkama ile giderilemeyen tıkanıklık durumunda kateter değiştirilir. • Hasta günlük kateter ihtiyacı açısından değerlendirilir. • Mümkün olan en kısa sürede kateter sonlandırılır.

32. VENTİLATÖR İLİŞKİLİ PNOMONİLER

33. VENTİLATÖR İLİŞKİLİ PNOMONİLER Yoğun bakım ünitesinde sıklıkla karşılaşır En sık mortalite nedenidir Diğer enfeksiyonlarda olduğu gibi önlenebilir

34. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Sağlık çalışanları pnomoninin önlenmesi konusunda eğitim alır ve gerektikçe bu eğitimler tekrarlanır • Klinik gereklilik olmadıkça rutin kültür alınmaz • Tek kullanımlık aletler tekrar kullanılmaz

35. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Tekrar kullanım zorunlu ise etkin temizlik ve dezenfeksiyon işlemine tabi tutulur • Tekrar kullanılacak yarı – kritik alet ve gereçler otoklav veya yüksek düzey dezenfeksiyon işlemine tabi tutulur • Isıya dayanıksız olanları kimyasal dezenfeksiyona tabi tutulur

36. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Kimyasal sterilizasyon uygulanan yarı kritik malzemeler işlem sonrası durulanır. • Durulamada steril su kullanılır. • Steril su kullanımı mümkün değilse distile su kullanılabilir. • O zaman tüm parçalar son bir kez izopropil alkol ile durulanır ve kurutulur

37. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Hastadan Hastaya Bulaşın Önlenmesi için • Hastalarla temas sırasında “Standart Önlemler”e uyulur, • Gereken durumlarda steril olmayan temiz eldiven giyilir. • Kan ve diğer vücut sıvılarının sıçrama ihtimali durumu söz konusu ise önlük giyilir. (özellikle entübasyon, endotrakeal aspirasyon bronkoskopi, vb.) işlemi sırasında cerrahi maske + gözlük veya siperli maske kullanılır.

38. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Mekanik ventilatörlerin iç kısmı rutin olarak dezenfekte ya da sterilize edilmez • Solunum devresi görülür bir kirlenme ya da fonksiyon bozukluğu yoksa rutin değiştirilmez (hortum,ekshalasyon valf ve bunlara bağlı nemlendirici) • Solunum devresi hortumlarının hasta başı seviyesinin altında olması sağlanır

39. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Devrede biriken sıvı rutin olarak boşaltılır. • Bu işlem esnasında temiz eldiven giyilir ve uygulamaya hasta tarafından başlanarak sıvının tekrar hastaya kaçmaması sağlanır. • İşlem öncesi ve sonrasında el hijyeni sağlanır

40. Nemlendirici kaplarda mutlaka steril su kullanılır.Bu amaçla serum fizyolojik veya steril olmayan distile su kullanımı önerilmez. Nemlendirici Kapları( humudifer) içinde bulunan su azaldıkça üzerine ekleme yapılmaz Yeni bir hasta için bir önceki hastadan kalan nemlendirici kabı (humidifier) kesinlikle kullanılmaz, Her yeni hasta için temiz ve dezenfekte edilmiş bir nemlendirici kabı kullanılır. NOZOKOMİYAL PNÖMONİ KORUNMA ÖNLEMLERİ

41. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Oksijen flowmetre kapları içinde steril su kullanılır. Bu amaçla steril olmayan su, serum fizyolojik veya steril olmayan distile su kullanılması önerilmez. • Oksijen flowmetre kaplarındaki su miktarı azaldığında üzerine ekleme yapılmaz, kaplar temizlenip dezenfekte edildikten sonra kuruması beklenir, kuruduktan sonra tekrar steril su konulur

42. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Yeni bir hasta için bir önceki hastadankalan oksijen flowmetre kapları kesinlikle kullanılmaz, her yeni hasta için temiz ve dezenfekte edilmiş bir flowmetre kabı kullanılır.

43. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Nemlendirici filtreler ve bakteri filtrelerin ;mekanik fonksiyon bozukluğu gelişmediği veya gözle görülebilir kirlenme olmadığı sürece rutin olarak değişimi önerilmez. • Solunum devresi değiştirildiğinde değiştirilir • Tek kullanımlık devreler tekrar kullanılmaz, • Tekrar kullanılabilenlerin elle temizlik ve dezenfeksiyonu önerilmez

44. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Nazal oksijen kanülleri ve maskelerinin rutin değişimi gereksizdir,fonksiyon bozukluğu veya gözle görülebilir kirlenme durumunda değiştirilir. • Nazal oksijen kanülleri ve maskeleri her hasta için değiştirilir

45. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Nebulizatörler (devre içi ve taşınabilir nebülüzörler için geçerlidir) her kullanım (tedavi) sonrasında (daha sonra aynı hasta için kullanılacak dahi olsa) temizlenir ve dezenfekte edilir. • Nebulizatör haznesine steril su veya steril distile su aseptik tekniğe uygun olarak konulur. • Nebülüzasyon tedavisinde mümkün olduğunca tek kullanımlık nebülüzör maskeleri önerilir.

46. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Nebulizatör ile verilecek ilaçlar; • Mümkün olduğunca tek kullanımlık tercih edilir • Multidoz kullanımı zorunlu ise saklanma ve kullanım koşulları konusunda üretici firma önerilerine uyulur.

47. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Yüksek infeksiyon riski nedeniyle buhar makinelerinin kullanımı önerilmez. • Kullanımı zorunlu ise; • Mutlaka steril su veya steril distile su ile doldurulanır, • Su azaldıkça üzerine eklenmez, • Buhar makinesinin haznesi temizlenip dezenfekte edildikten ve kuruması beklendikten sonra tekrar steril su ile doldurulur. • Buhar makinesinin içindeki sıvı azalmamış olsa bile her gün en az bir kez temizlenip dezenfekte edilir.

48. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri • Ambular mümkünse tek kullanımlık olmalık olanlar tercih edilir • Bu mümkün değilse her kullanım sonrasında temizlenip dezenfekte edilir. • Ayrılabilen her parçası ayrılarak temizlenir • Ambular hasta yatağına veya masasına bırakılmaz, ısıtıcı ve nemden uzak muhafaza edilir

49. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon • Sık aspirasyondan kaçınılır.Sadece endikasyon varsa aspire dilir • Aspirasyonun 15 saniyeden uzun sürmemesine dikkat edilir • Aspirasyon basıncı 80-120 mmHg’ ye ayarlanır

50. Nozokomiyal Pnömoni Korunma Önlemleri Aspirasyon • Solunum sekresyonlarının aspirasyonu sırasında el hijyeni sağlanır ve steril eldiven giyilir • Kan ve diğer vücut sıvı/salgılarının çevreye sıçrama/püskürme ihtimali olan durumlarda (endotrakeal aspirasyon, endotrakeal entübasyon, bronkoskopi, vasküler invaziv girişimler, vb.) cerrahi maske + gözlük veya siperli maske kullanılmalı