Onderzoeksmethoden en Technieken II

1. Onderzoeksmethoden en Technieken II Prof. P. Theuns Vakgroep AROR 3C233 http://homepages.vub.ac.be/~ptheuns/

2. Handboek en studiemateriaal • Larry B. Christensen (1997). Experimental Methodology (7thof8th)Boston: Allyn & Bacon • Transparanten • … Oefeningen • Dr. J. De Zeeuw (1995). Algemene Psychodiagnostiek I. Testmethoden (7de geheel herziene druk). Lisse: Swets & Zeitlinger

3. Organisatie / stof • Leerstof: • handboek Christensen • bijkomend materiaal (oa. kwalitatief onderzoek, controleren voor 3de variabele) • Oefeningen • "bord" oefeningen • taken Hoorcollege Methodologie (30u) Oefeningen methodologie (15u) Oefeningen "tests"(15u) • Psychologische tests • les • zelfstudiecentrum

4. Examen • Tentamen (januari) "Oefeningen" • Op 10 punten • Schriftelijk examen 1ste zittijd "Methodologie" • Op 10 punten • Facultatief: mondelinge voortzetting (50%)

5. Waarom een cursus “wetenschappelijk onderzoek” • de meeste psychologen doen het ooit • bijna alle stof en inhoud van de opleiding is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek: om die kennis naar waarde te schatten is kennis ivm onderzoeksmethoden vereist • lezen en interpreteren van wetenschappelijke literatuur of resultaten van wetenschappelijk onderzoek (eventueel zoals naar voor gebracht in populaire pers) • eindverhandeling

6. Wetenschappelijk onderzoek beschrijvend experimenteel Secundaire bronnen Natuurlijke observatie Gevalstudie Correlatie studie Ex Post Facto onderzoek Survey Participerende obeservatie Oorzaak en gevolg Psychologisch experiment kwantitatief kwalitatief wetenschappelijk rapport

7. vasthoudendheid (tenacity) bijgeloof gewoonte / vertrouwdheid intuïtie autoriteit “kennis” buiten verdenking kan fout zijn ! ... rationalisme, speculatie en logisch redeneren ondervinding (empiricism) “zelf gezien” consensus vastberadenheid / doorzettingsvermogen originaliteit expertise deductie en inductie observatie betrouwbaarheid Bronnen van Kennis Alledaagse kennis Wetenschappelijke kennis

8. Wetenschappelijke kennis • gebaseerd op feiten • methodologie MINIMALISEERT invloed van • persoonlijke overtuiging • (valse) indrukken • bias (systematische fouten) • normen en waarden • attituden en emoties door empirische testing die openstaat voor het publiek

9. Wetenschappelijke methode Stapsgewijs onderzoeksproces • Probleemidentificatie -- Hypothese vorming probleem “onderzoekbaar” maken • Opzetten van het experiment controle / meting van alle relevante variabelen • Uitvoeren van het experiment deelnemers, instructies, medewerkers, debriefing, data • Hypothesetoetsing “gepaste” data-analyse, interpretatie van resultaten • Communicatie van onderzoeksresultaten wetenschappelijke publicatie

10. Thorne & Himelstein “Satanische teksten in rockmuziek” Religieuze groepen beweerden dat rockbands en platenfirma’s doelbewust satanische boodschappen verstopten in hun muziek • Probleemidentificatie -- Hypothese vorming “suggestie kan leiden tot perceptie van satanische boodschappen, autoriteit versterkt dit effect” • Opzetten van het experiment deelnemers random ingedeeld in 3 groepen met verschillende suggestie (instructie), beluisteren van muziek achterwaarts • Uitvoeren van het experiment steekproef 1ste kan psycho, instructie: luisteren en reacties noteren, herkenbare woorden noteren, satanische boodschappen noteren • Hypothesetoetsing vergelijken % deelnemers die “satanische” woorden noteerden • Communicatie van onderzoeksresultaten artikel in wetenschappelijk tijdschrift “The Journal of Psychology”

11. Abstract Titel Referenties Appendix Onderzoeksproces en onderzoeksrapport Onderzoeksproces Hypothese Opzet Experiment Toetsing Rapportering Onderzoeksrapport Introductie Methode Resultaten Conclusie

12. Wetenschappelijk onderzoek in praktijk • bij ervaren onderzoekers lopen de verschillende stappen en fasen van onderzoek vaak dooreen en is er een wisselwerking tussen de fasen • bij eerste onderzoek is het echter aangeraden de volgorde van de fasen meer te respecteren

13. Voordelen van de wetenschappelijke methode • gegevens zijn het resultaat van systematische empirische observatie • garanties voor objectieve observaties, vrij van opinies, systematische fouten, vooroordelen

14. Kenmerken van de wetenschappelijke benadering • Controle (beheersing) • het uitsluiten of constant houden van externe (intermediërende) variabelen: opsporen van oorzaken van observaties • Operationele definities • termen definiëren met operaties nodig om ze te meten • verbetert communicatie, minimale ambiguïteit • Replicatie • Betrouwbaarheid van resultaten: bekomt men hetzelfde resultaat als men de studie herhaalt? (inter-groep, inter-subject, intra-subject)

15. Niet-operationeel Honger Goed verkoper Angst Operationeel 8u zonder voedsel verkoopt veel, geeft goede info, is behulpzaam, … responsen op vragenlijst, Galvanische Huid respons, Hoeveelheid uitwerpselen bij rat Operationele definities Probleem wordt met met verbale concepten (niet-operationeel) gesteld, daarna geoperationaliseerd. Conclusies van onderzoek in verbale concepten

16. Replicatie • Zelfde resultaten • bevestiging van bevindingen • Verschillend resultaat • vroegere resultaten berusten op puur toeval • kans  om nulhypothese te verwerpen terwijl ze toch juist is • schijnbaar irrelevante variabelen spelen TOCH een cruciale rol (vb. ppn al dan niet toelaten om deelname te stoppen lijkt onbelangrijk maar heeft effect op verdragen van bvb vervelende stimuli) OF OF Replicatie-onderzoek wordt vaak ondergewaardeerd

17. Doelstellingen van wetenschap BESCHRIJVEN en VERKLAREN van fenomenen en ze daardoor ook kunnen VOORSPELLEN en CONTROLEREN • BESCHRIJVEN (vb Piaget, Freud) • VERKLAREN (antecedenten en oorzaken) • VOORSPELLEN (vb “het weer”, “slagen aan univ”) • CONTROLEREN (zelf gewenste fenomenen uitlokken door oorzaken te manipuleren)

18. Basishypothesen van wetenschap • Echtheid van de dingen • de dingen bestaan echt en zijn er niet enkel in onze gedachten • Rationaliteit • in een rationele wereld bestaan oorzaak en gevolg • Regelmaat • oorzaak-gevolg relaties bestaan overal en altijd op dezelfde wijze • Ontdekbaarheid • men kan de eenvormigheid in de wereld ontdekken Wetenschap is als een puzzle waarvan men eerst zelf de stukjes nog moet vinden

19. Theorie en Wetenschap • Samenvatten en integreren van bevindingen • Aanleiding geven tot nieuwe hypothesen

20. Kenmerken van een onderzoeker • Nieuwsgierig Blijven zoeken naar Wat, Wanneer, Waarom, Hoe • Geduldig Resultaten kunnen lang uitblijven • Objectief Nastreven, maar menselijkerwijze onbereikbaar (normen / waarden / gender) • Bereid tot verandering Steeds nieuwe benaderingen voor onopgeloste problemen blijven zoeken, durven “afwijken” van het “gewone”