390 likes | 768 Views
Alergeny reakcji IgE-zależnych Białka, węglowodany, związki niskocząsteczkowe. Michał Kurek Zakład Alergologii Klinicznej Pomorskiej Akademii Medycznej. Alergeny to antygeny wywołujące nadwrażliwość. Alergeny reagujące z sIgE / s IgG. Białka. Determinanty reagujące krzyżowo. Węglowodany.
E N D
Alergeny reakcji IgE-zależnychBiałka, węglowodany, związki niskocząsteczkowe Michał Kurek Zakład Alergologii Klinicznej Pomorskiej Akademii Medycznej
Alergeny to antygeny wywołujące nadwrażliwość Alergeny reagujące z sIgE / s IgG Białka Determinanty reagujące krzyżowo Węglowodany Związki niskocząsteczkowe Alergeny i hapteny
Źródła alergenów Rośliny, grzyby zwierzęta, owady, Pokarmy, leki Czynniki zawodowe
a a CD 28 TCR CD – 40 B-7 MHC-II Limfoctyt T • APC • komórki DC • makrofagi • inne CD – 40L Antygen
Atopia a alergiczne reakcje IgE-zależne Osobnicza / rodzinna predyspozycja do produkcji przeciwciał klasy IgE w odpowiedzi na niskie dawki alergenów, zwykle białek, oraz rozwoju typowych objawów takich jak: astma, nieżyt nosa i spojówek lub wyprysk/zapalenie skóry • Alergie IgE-zależne bez predyspozycji atopowej • alergia na jad owadów błonkoskrzydłych • niektóre alergie zawodowe
Alergie IgE-zależne bez predyspozycji atopowej Niektóre uczulenia / alergie zawodowe Alergie na jady owadów błonkoskrzydłych Allergen sources. In „Essential allergy” eds. N Mygind et al. Blackwell Science 1996: 79
NAZEWNICTWO ALERGENÓW Kolejność indentyfikacji alergenu Nazwa rodziny Nazwa gatunku pteronyssinus Nr alergenu: 1, 2 ... Dermatophagoides Der p 1 Betula verrucosa Nr alergenu: 1, 2 glikoproteina Bet v 1 profilina Bet v 2 węglowodany CCD inne ?
Revised Allergen Nomenclature: WHO 1994 J Allergy Clin Immunol 1995; 96: 5 - 14
Struktura epitopów a właściwości alergenów Alergeny termolabilne i termostabilne ALERGENY TERMOLABILNE struktura przestrzenna białka ALERGENY TERMOSTABILNE sekwencja aminokwasów
Pyłek roślin: najczęstsza przyczyna alergii Rośliny zapylane przez owady / kwiatostan Niewielkie ilości ciężkiego pyłku Sporadyczne alergie np. chryzantema Rośliny wiatropylne Duże ilości pyłku o średnicy 15-50 m Trafia do górnych oddechowych Mniejsze cząstki alergenów uwalniane trafiają do dolnych dróg oddechowych
Drzewa – w Polsce często brzoza Objawy alergii wyzwala obecność około 80 ziaren pyłku w 1 m 3 / 24 h Brzoza – Betula verrucosa Reaktywność krzyżowa Leszczyna / olcha / brzoza Olcha – Alnus glutinosa Reaktywność krzyżowa Brzoza - ROSACAE Pyłki innych drzew uczulają rzadko Pyłki drzew iglastych nie uczulają Leszczyna - Corylus avellana
Chwasty – w Polsce często bylica Reaktywność krzyżowa Bylica – Artemisia vulgaris COMPOSITAE SOLANACAE APIACAE BYLICA Rumianek Ambrozja Estragon Słonecznik Mniszek lekarski Chryzantema Złocień właściwy SELER Marchew Anyżek Koper Kminek Pietruszka Papryka Chili Pomidor Ziemniaki Babka – Plantago lanceolata Pokrzywa – Urtica dioica Ambrozja Komosa Szczaw
Brzoza. Reakcje krzyżowe z pokarmami Pyłek brzozy, surowy seler/ jabłko i niekiedy surowe owoce Bet v 1 Api g 1 Mal d 1 Pyr c 1 Glikoproteina 17 kD Rodzina: ROSACAE TERMOLABILNY alergen bulwy selera
Brzoza i bylica. Reakcje krzyżowe z pokarmami Pyłek brzozy i bylicy z selerem gotowanym i przyprawami Bet v 2 Api g 4 Profilina Profilina 15 kD TERMOSTABILNY alergen łodygi selera
Pyłek traw Objawy alergii wyzwala obecność około 50 ziaren pyłku w 1 m 3 / 24 h Reaktywność krzyżowa: większość traw Tymotka – Phleum pratense Rajgras angielski – Lilium perenne Wiechlina łąkowa – Poa pratensis Kupkówka pospolita – Dactylis glomerata Pyłki traw, babki i wierzby: fuksyna zasadowa
Suche i gorące dni Zabudowa miejska sprzyja ekspozycji Wysokie stężenia rano i po południu
Zarodniki grzybów niedoskonałych - pleśnie W Polsce liczba zarodników Cladosporium i Alternaria jest najwyższa pod koniec lata Warunki optymalne to temp > 10 0 C i wysoka wilgotność. W warunkach niesprzyjających powstają zarodniki Nawałnice kurzu wirujące liście, las kompost, szklarnie trawa, słoma, siano, ziarno, mąka ścinanie trawników Alternaria alternata Wilgotne piwnice łazienki, ramy okienne, tekstylia nawilżacze, tapety młyny, magazyny stodoły, żywność Asperillus fumigatus
Zarodniki grzybów niedoskonałych - pleśnie Alveolitis allergica Alveolitis allergica Alveolitis allergica Alveolitis allergica
Zarodniki pleśni:alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych Płuco koptyjskie i inne alergiczne zapalenia pęcherzyków płucnych
Roztocze: źródło alergenów pomieszczeń zamkniętych Wysoka wilgotność > 55 % Temperatura od 17 0 C do 32 0 C Dermatophagoides pteronyssinus Dermatophagoides farinae W łóżku spędzamy 1/3 życia 1 noc to 500 ml wody i 0.5 – 1.0 g naskórka Dywany, wykładziny, Meble tapicerskie Zabawki pluszowe
Roztocze kurzu domowego Der p 1 7 Uczulenie > 2 g Der p 1/ g kurzu Objawy > 10 g Der p 1/ g kurzu Ekspozycja rzędu 0,9 g/ g kurzu uczula dzieci do 3 roku życia * Roztocze kurzu domowego reagują krzyżowo: D. pteronyssinus , D. farinae, Euroglyphus, D. Microcereas Roztocze domowe nie reagują krzyżowo z magazynowymi: Acarus, Glycophagus, Tyrophagus Wahn U et al: Indoor allergen exposure is a risk factor for sensitization during the first years of life. J Allergy Clin Immunol 1997; 99: 763-769
Fel d 1 Zwierzęta: kot domowy Uczulenie + objawy > 8 g Fel d 1 / g kurzu Ekspozycja rzędu 0.2 g/ g kurzu uczula dzieci do 3 roku życia Cząstki Fel d 1 unoszą się w powietrzu przylegają do ścian, wykładzin, ubrań Obicia siedzeń Custovic A et al.: House dust mite and cat allergen in different indoor environments. Clin Exp Allergy 1996;24:1164
Ssaki i ptaki: naskórek, ślina, mocz i wydaliny Naskórek, ślina Pies: Can d 1 - 2 Naskórek, ślina Koń: Equ c 1 - 5 Krowa: Bos d 2 Naskórek, mocz Gryzonie: Mus m1 i Rat n 1 Mocz Ptaki hodowlane: gołębie, papugi Roztocza piór Wydaliny ptaków Alveolitis allergica Alergia IgE Alergia IgE
90% Pokarmy Jajo kurze, mleko krowie, ryby, skorupiaki, orzechy ziemne, soja, pszenica, orzechy Jajo kurze, mleko krowie, ryby, skorupiaki, orzechy ziemne, soja, pszenica, orzechy, ziarno sezamowe 9 pokarmów Anafilaksja potwierdzona DBPCFC Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21 Jajo kurze, mleko krowie, ryby, orzechy ziemne, pszenica, orzechyz 6 pokarmów ZAZS alergia pokarmowa 89% dzieci 4-letnich Burks AW et. al. J Pediatr 1998; 132:132
Jajo kurze Ovomucoid (Gal d 1) Ovalbumin (Gal d 2) Conalbumin (Gal d 3) Lysozyme (Gal d 4) Dawka wyzwalająca objawy < 10 mg Białko uczula bardziej niż żółtko Alergeny białka jaja reagują krzyżowo z białkami żółtka, osocza i mięsa kurzego oraz białkami jaj: kaczek, gęsi i mew Alergeny jaja kurzego są termostabilne Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Casein (Bos d 1) - Laktalbumin(Bos d 4) - Lactoglobulin (Bos d 5) Serum albumin (Bos d 6) Immunoglobulin (Bos d 7) Mleko krowie Dawka wyzwalająca objawy ~ 1 mg Kazeina > testy skórne (+) - Laktoglobulina > DBPCFC (+) - Laktalbumin sporad. prick / DBPCFC (+) Różnice osobnicze odpowiedzi na białka Reakcje krzyżowe z mlekiem kóz i owiec Alergeny mleka krowiego są termostabilne Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Parvalbumin (Gad c 1) - dorsz Parvalbumin (Sal s 1) łosoś Ryby Dawka wyzwalająca objawy < 6 mg Alergeny mięsa ryb różnych gatunków reagują krzyżowo Uważa się za alergeny termostabilne Konserwy: tuńczyk, łosoś są niekiedy tolerowane Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Skorupiaki i małże Tropomyosin Pen a 1 Dawka wyzwalająca < 1 mg ? Alergeny mięsa skorupiaków: krewetka, homar, krab, raki) i małży reagują krzyżowo Alergen Pen a 1 jest termostabilny Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Orzech ziemny Roślina strączkowa Vicilin (Ara h 1) Conglutinin (Ara h 2) Dawka wyzwalająca 0.1 - 1 mg Reakcje krzyżowe z innymi roślinami strączkowymi (prick, sIgE) sporadycznie i z reguły łagodne Opisano dramatyczne reakcje na soję Alergeny Ara h 1 – 2 są termostabilne Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Orzechy są owocami drzew różnych rodzin Orzech laskowy Cor a 1 Dawka wyzwalająca niska, nieokreślona Anafilaksja: orzech laskowy, brazylijski, włoski, pistacjowy, migdały, nerkowiec Anafilaksja Neoalergeny: prażenie, magazynowanie Reakcje krzyżowe: leszczyna / brzoza i międzygatunkowe Przetwarzanie może zmieniać właściwości alergenów Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Soja Gly m 1 A, Gly m 1 B Roślina strączkowa Dawka wyzwalająca nieznana Opisano reakcje krzyżowe z orzechami ziemnymi Alergeny soji są termostabilne Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Zboża: pszenica, ryż, owies, żyto, jęczmień alergen główny: inhibitor - amylazy 16 kDa albumina 27 kDA, inne ? Pszenica Dawka wyzwalająca nieznana Reakcje krzyżowe z trawami jak np. Rajgras angielski Alergeny są termostabilne Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Słonecznik Mak Nasiona Sezam Bawełna Sin 1 a – 2 S albumina Gorczyca: Dawka wyzwalająca b. niska ? „ukryte” alergeny – oleje jadalne Przypadki anafilaksji sezam zwłaszcza w USA i Izrael ! Reakcje krzyżowe możliwe: sezam, mak, orzechy laskowe Brak danych dotyczących termostabilności Bousquet J et al. Allergy 1998; 53: 23 - 21
Alergeny rekombinowane w diagnostyce i terapii Cel: ocena porównawcza odczynów skóry Aln g 4 i Phl p 7 versusus r Aln g 4 i r Phl p 7 Pacjenci: No 1 i No 2 – osoby uczulone, No 3: osoba nieuczulona Metoda: test punktowy Phl p - Tymotka Aln g - Olcha 2 3 1 1 3 2 Wyniki: B A Valenta r et al: The recombinant allergen-based concept of component-resolved diagnostics and immunotherapy (CRD and CRIT). Clin Exp Allergy 1999; 29: 896