ULAŞILABİLİRLİĞİN HAYATA GEÇİRİLMESİNDE TESPİT FORMLARI Dr. Deniz ÇAĞLAYAN GÜMÜŞ

1. ULAŞILABİLİRLİĞİN HAYATA GEÇİRİLMESİNDE TESPİT FORMLARI Dr. Deniz ÇAĞLAYAN GÜMÜŞ Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanı

2. I. ADIM: MEVCUT DURUMUN TESPİTİ

3. ULAŞILABİLİRLİK STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI (2010-2011) Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Eylem Planı Yüksek Planlama Kurulu’nun 25.10.2010 tarihinde 2010/35 sayılı Kararı ile kabul edilerek 12 Kasım 2010 tarihli ve 27757 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

4. ULAŞILABİLİRLİK STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI (2010-2011) Eylem Planının “C.2. Ulaşılabilir uygulamaların teknik açıdan niteliğinin geliştirilmesi” Önceliği; “C.2.2. Mevcut yapılı çevre ve hizmetlerin ulaşılabilirlik düzeyi belirlenecektir.”Tedbir’i kapsamında Tespit formları hazırlanması amacıyla “Açık Alanlar” ve “ Binalar” Komisyonları oluşturulmuştur.

5. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Keçiören Belediyesi temsilcilerinden oluşturulan komisyonlar “Açık Alanlar Tespit Formu” ve “ Binalar Tespit Formu”nuhazırlamıştır. Toplu taşımaya yönelik tespit formu üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Açık Alanlar Tespit Formu 214, Binalar Tespit Formu 126 sorudan oluşmaktadır.

6. Ulaşılabilirliğin hayata geçirilmesinde ilk adım tespit formlarının doldurularak mevcut yapılı çevrenin durumunun belirlenmesidir. Tespit formları www.ozurluveyasli.gov.tr web adresinden online olarak doldurulacaktır.

9. AÇIK ALANLAR TESPİT FORMU Adres ve dolduran kişiye ait bilgiler bölümü:

10. Açıklama: Tespit formunun nasıl doldurulacağına ilişkin bilgilendirme bulunuyor.

11. 2. Tanımlar: Tespit formunda kullanılan kavramlar açıklanıyor, semboller ve ilgili standart listesi yer alıyor.

13. 3. Tespit formu soruları:

14. max. Eğim % 5

17. Bu sorular; Kaldırım (kaplama, güvenlik, bordür taşı, drenaj); Rampalar, Merdivenler, Korkuluklar ve küpeşteler, farklı özelliklerdeki Yaya Geçitleri, Duraklar ve İstasyonlar, Açık otoparklar, Kent Mobilyaları, İşaretler ve İşaretlemeler şeklinde devam etmektedir.

20. Örnek Sorular;

21. Bu soruya verilen hayır yanıtı gereği rampanın gerekli olduğu yerler alana ait 1/1000 veya daha büyük ölçekli bir plan üzerinde belirlenerek buralara rampa yapılmalıdır.

22. Bu soruya verilen hayır yanıtı gereği rampa eğimi düşürülecek biçimde uygun formda rampalar yeniden yapılmalıdır.

23. Bu soruya verilen hayır yanıtı gereği tek yöne eğimli rampaların çevresinde bitkilendirme yapılmalı veya diğer uygun yöntemlerle yaya geçişi kısıtlanmalıdır. Ayrıca yeni formda rampa yapılması da diğer bir çözümdür.

24. BİNALAR TESPİT FORMU Adres ve dolduran kişiye ait bilgiler bölümü:

25. 1. Açıklama Bölümü: Tespit formunun nasıl doldurulacağına ilişkin bilgilendirme bulunuyor. Bilindiği üzere ulaşılabilirlik konusunda gerekli çözümlerin üretilebilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının çalışmalarına bir bütünlük ve plan çerçevesinde başlamalarının sağlanması ve ülke çapında konuya ilişkin bilinç ve duyarlılık oluşturulması amacıyla, “2010 Yılı Herkes İçin Ulaşılabilirlik Eylem Yılı” ilan edilmiştir. Eylem Yılı kapsamında hazırlanan Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Eylem Planı, Yüksek Planlama Kurulu’nun 25.10.2010 tarihinde 2010/35 sayılı Kararı ile kabul edilmiş ve 12 Kasım 2010 tarihli ve 27757 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Genel Müdürlüğümüz koordinasyonunda yürütülen Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı, Mevzuat Düzenlemeleri, Toplumsal Bilinçlendirme ve Uygulamalar eksenleri altında yer alan 8 öncelik ve 19 tedbirden oluşmaktadır. Açık Alanlar İçin Kontrol Listesi Formu, mevcut yapılı çevrenin ve burada sunulan hizmetlerin ulaşılabilir hale getirilmesi için var olan engellerin tespit edilebilmesi ve daha sonra gerekli iyileştirme çalışmalarının planlanabilmesi amacıyla, Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı'nın 'C2. Ulaşılabilir Uygulamaların Teknik Açıdan Niteliğinin Geliştirilmesi Önceliği', 'C.2.2. Mevcut yapılı çevre ve hizmetlerin ulaşılabilirlik düzeyi belirlenecektir.' Tedbiri kapsamında düzenlenmiştir. Binalar Tespit Formu; Bina Girişleri, İç Kapılar, Pencereler, Tuvaletler, Bina İçi Yatay Dolaşım, Bina İçi Dikey Dolaşım, Yönlendirme ve İşaretlemeler, Acil Durum ve Bina Tesisatı ve Kapalı Otoparklar ana başlıkları ve alt başlıklardaki sorulardan oluşmaktadır. Tespit Formunu doldurmaya başlamadan önce yanınızda not defteri, tükenmez ya da kurşun kalem ve çelik metre bulundurunuz. Ölçümleri gerekli teknik malzeme kullanarak yapınız. Tespit yapılan yerin adresini ve formu dolduran kişinin bilgilerini formdaki yerlere doldurmayı unutmayınız. Doldurduğunuz Tespit Formunu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve YaşlıHizmetleri Genel Müdürlüğü web sitesine girip orada bulunan online veri giriş sayfasına bilgileri giriniz.

26. 2. Sorular Bölümü: Tespit formunun nasıl doldurulacağına ilişkin bilgilendirme bulunuyor.

28. Bu sorular; Rampalar, İç Kapılar, Pencereler, Tuvaletler, Bina İçi Yatay Dolaşım, Bina İçi Düşey Dolaşım (Asansörler, Merdivenler), Yönlendirme ve İşaretlemeler,Acil Durum ve Bina Tesisatı, Kapalı Otoparklar şeklinde devam etmektedir.

31. Örnek Sorular;

32. Bina girişleri düzayak mıdır?(kabul edilebilir seviye farkı ±0,6 cm'dir.)sorusuna verilen hayır yanıtı gereği0,6 cm nin üzerindeki kot farklarının pahlama veya rampa biçiminde düzenlenmesinin gerekli olduğu anlaşılmaktadır. • Bina girişlerindeki paspasların üst yüzeyleri zeminle aynı seviyede midir? sorusuna verilen hayır yanıtı gereğipaspas zeminle eş düzey şekilde yeniden yerleştirilmelidir. • Ana girişte ulaşılabilirlik sağlanamıyorsa, alternatif ulaşılabilir giriş var mıdır? sorusuna verilen hayır yanıtı gereğiulaşılabilir bir giriş asansörle, mevcut bir pencere dönüştürülerek vb. yollarla sağlanmalıdır. • Alternatif ulaşılabilir güzergah ve girişler işaretlerle gösterilmiş midir? sorusuna verilen hayır yanıtı gereğigerekli işaretleme, farklı özür gruplarına hitap eden levhalar vb. donanımlarla yapılmalıdır. • Bu veriler bina projesi üzerinde işaretlenerek ve bir ihtiyaç listesi oluşturularak mevcut durum tespit edilmiş olacaktır..

33. II. ADIM: PROJELENDİRME

34. II. ADIM: PROJELENDİRME • I. Adımda yapılan tespitler plan ve proje paftalarına işaretlendikten sonra, alanın projelendirmesi yapılmalıdır. • Bu adımda proje içinde hangi alanların baştan inşa edileceği ve hangi alanların tadilatla çözümlenebileceğine karar verilerek, avan projeler ve uygulama projeleri hazırlanmalıdır. • Bölgede yaşayan özürlü kullanıcıların ihtiyaçları araştırılarak projelerde girdi olarak kullanılmalıdır. • Uygulama projelerinin programları hazırlanarak etaplama yapılmalıdır. • Bu adımda diğer önemli konu, yapılacak çalışmanın maliyetinin tespit edilmesidir. Bu tespitte her bir sorunun yanıtına paralel olarak oluşacak maliyet analiziyle alt alta toplandığında toplam tutar belirlenebilir. • Türk Standartları Enstitüsünün standartlarına uygun projelendirme yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

35. TSE • TS 9111/ Nisan 1991: Özürlü İnsanların İkamet • Edeceği Binaların Düzenlenmesi Kuralları • “Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Bireyler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri” • 2.TS 12576/ Nisan 1999: Şehir İçi Yollar- Özürlü ve Yaşlılar İçin Sokak, Cadde, Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemlerin Tasarım Kuralları • 3.TS 12460/ Nisan 1998: Şehir İçi Yollar- Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm5: Özürlü ve Yaşlılar İçin Tesislerde Tasarım Kuralları • 4.TSE tarafından yayımlanacak olan “Hissedilebilir Yüzey” Standardı veya Kriteri

36. III.ADIM: UYGULAMA İÇİN HİZMET ALIMI

37. III. ADIM: UYGULAMA İÇİN HİZMET ALIMI Uygulamaya yönelik plan veya proje sınırları belirlenmiş tanımlı alanın hizmet alımı veya ihalesi yapılmalıdır. Bu aşamada malzeme seçimi TSE standartlarına göre yapılmalıdır.

38. IV. ADIM: UYGULAMA

39. IV. ADIM: UYGULAMA Uygulama projesinin tadilat veya yeni inşaat çalışması yapılmalıdır. Bu aşamada, belirli bir süre konuyla ilgili deneyim kazanana kadar inşaatı yapan usta ve kalfaların etkin biçimde gözlemlenmesi gerektiğinde müdahale ederek hatalı uygulamalara olanak tanınmaması sağlanmalıdır. Bu aşamada, alanda yaşayan mahalle sakinlerinin, esnafın vb. kesimlerin bilgilendirilmesi gerekmektedir.

40. V. ADIM: İZLEME

41. V. ADIM: İZLEME Yapılan uygulamaların bazıları; kaplama malzemeleri, hissedilebilir yüzey uygulamaları, işaretleme ve renklendirmeler vb. zaman içinde yıpranacak, renk kaybedecek, kırılacak veya bozulacaktır. Bu kullanımların yenilenmesi gerekecektir. Yapılan uygulama sonucunda I. Adımda doldurulmuş olan tespit formlarının revize edilmesi unutulmamalıdır.

42. TEŞEKKÜRLER