KONFERENCJA WSPÓŁPRACA RODZINY I SZKOŁY - ILUZJA CZY RZECZYWISTOŚĆ?

1. KONFERENCJA WSPÓŁPRACA RODZINYI SZKOŁY - ILUZJA CZY RZECZYWISTOŚĆ? Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli ŁOMŻA, 22 WRZEŚNIA 2012 r.

3. Program konferencji: • 10.00 Powitanie i otwarcie konferencji • 10.15 Założenia współpracy rodziny i szkoły w procesie wychowania p. prof. UKSW dr hab. Elżbieta Osewska (ODN w Łomży, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) • 10.40 Chaos kulturowy w szkole: przyczyny i konsekwencje ks. prof. dr hab. Kazimierz Misiaszek (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) • 11.10 Wolność od pedagogicznych ideologii warunkiem współdziałania rodziców i nauczycieli na rzecz wychowania dzieci • ks. dr Marek Dziewiecki (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) • 11.45 Przerwa kawowa, prezentacja publikacji katechetycznych • 12.15 Wspólne wychowanie ku wartościom ks. prof. UKSW dr hab. Stanisław Dziekoński (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) • 12.40 Możliwości i ograniczenia dialogu środowisk wychowawczych ks. prof. dr hab. Józef Stala (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie) • 13.10 Wymiana myśli i dyskusja

4. Patronat honorowy: Ks. bp dr Stanisław Stefanek, Członek Prezydium Papieskiej Rady Rodziny, Wiceprzewodniczący Rady Episkopatu ds. Rodzin PATRONAT MEDIALNY: Diecezjalne Radio „Nadzieja”

5. Cel konferencji: doskonalenie umiejętności współpracy rodziny i szkoły w procesie wychowania, - pogłębienie wiedzy o możliwościach współpracy instytucji wychowawczych, - integracja przedstawicieli środowisk wychowawczych i wymiana doświadczeń.

6. Zakres merytoryczny: Założenia współpracy rodziny i szkoły w procesie wychowania. Podstawy i treść prawa – obowiązku rodziny do wychowania. Chaos kulturowy w szkole: przyczyny i konsekwencje. Wspólne priorytety wychowania dzieci i młodzieży warunkiem współpracy rodziny i szkoły. Możliwości i ograniczenia korelacji i dialogu środowisk wychowawczych. Współpraca rodziców i nauczycieli w opracowaniu i realizacji szkolnego programu wychowawczego. Korelacja nauczania religii z systemem wychowania szkolnego. Co rodzice mogą oferować szkole? W jakim zakresie szkoła może wspierać proces wychowania podejmowany w rodzinie?

7. Organizatorzy: Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Łomży Wydział Nauczania i Wychowania Katolickiego Łomżyńskiej Kurii Diecezjalnej Wydział Duszpasterstwa Rodzin Łomżyńskiej Kurii Diecezjalnej Katedra Pedagogiki Rodziny WSR (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) Katedra Nauk Pedagogiczno-Katechetycznych WTST (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II)

8. Powitanie Dyrektor ODN w Łomży - Bernard Z. Kossakowski Prof. dr hab. E. Osewska Ks. bp T. Zawistowski Ks. Rektor WSD J. Kotowski Ks. dr W. Turowski

9. Rodzina i szkoła, to dwa podstawowe czynniki oddziałujące na dzieci i młodzież, które powinny ze sobą ściśle współpracować, tworząc jedno harmonijne środowisko wychowawcze. Ta wewnętrzna spójność oddziaływań wzorców postaw rodziców i nauczycieli - w dużym stopniu warunkuje prawidłowy proces wszechstronnego rozwoju wychowanka. Poznanie modelu współpracy rodziny i szkoły jest ważnym zadaniem, które wnosi istotny wkład w praktykę i teorię pedagogiczną. Doskonalenie tego aspektu procesu wymaga ustalenia optymalnego sposobu współpracy rodziców i szkoły, procesu obejmującego określone płaszczyzny i formy organizacyjne oraz rozpoznania warunków, w jakich ta działalność pedagogiczna może się odpowiednio rozwijać.

10. Założenia współpracy rodziny i szkoły w procesie wychowania. ELŻBIETA OSEWSKA - doktor habilitowany nauk teologicznych w zakresie katechetyki, profesor nadzwyczajny UKSW. W latach 1990-1993 wykładowca w centrach katechetycznych na terenie byłego ZSRR. W latach 1998-1999 Naczelnik Wydziału do Spraw Rodziny w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie. Od 1999 r. Konsultant ds. katechezy w Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Łomży. Prowadzi zajęcia na Wydziale Studiów nad Rodziną UKSW w Warszawie (od 1995), w Instytucie Teologicznym w Łomży, Katolickim Uniwersytecie w Leuven, Centrum Pastoralno-Katechetycznym „Lumen Vitae” w Brukseli. Członek Polskiej Komisji Akredytacyjnej, Europejskiej Ekipy Katechetycznej (EEC), European Forum for ReligiousEducation in Schools (EuFRES), Sekcji Wykładowców Katechetyki w Polsce i Polskiego Stowarzyszenia Familiologicznego. Rzeczoznawca ds. oceny programów nauczania religii i podręczników katechetycznych. Autor publikacji z zakresu katechetyki, pedagogiki, edukacji, dydaktyki, teologii pastoralnej, komunikacji interpersonalnej, polityki rodzinnej. Współredaktor i współautor podręczników do nauczania religii. Uczestnik i organizator wielu konferencji i kongresów katechetycznych w Polsce i za granicą.

11. Edukacja czyli wychowanie jest procesem bardzo złożonym. Wychowanie człowieka rozpoczyna się od chwili urodzenia i trwa w pewnym sensie do końca życia. Najbardziej chłonnym okresem jest wczesne dzieciństwo i okres szkolny. W tym to czasie człowiek-dziecko jest najbardziej podatne na wpływy otoczenia, szczególnie szybko przyjmuje wszelkie pozytywne i negatywne procesy zachodzące wokół niego. Te właśnie procesy wpływają na kształcenie, wychowanie człowieka, czyli tzw. edukację. A zatem na tych dwóch instytucjach ciąży największa odpowiedzialność za wychowanie nowych pokoleń. To one powinny dziecku przekazywać pozytywne procesy wychowawcze, pozytywne wzorce, tak osobiste jak i z historii, aby kształtować umysły i serca młodych ludzi dla celów godziwych. To one (rodzina i szkoła) powinny współdziałać i wzajemnie się wspierać w procesie wychowawczym, aby wychować młode pokolenia do pełni życia i do pełni człowieczeństwa, ukazać mu najpiękniejsze oblicze sensu istnienia.

12. Ponieważ wychowanie jest procesem zachodzącym od momentu zaistnienia człowieka rodzina powinna wieść w nim prym. To ona daje mocne fundamenty, na których powinien opierać się dalszy proces wychowania, wychowanie przez szkołę. Człowiek jest istotą rodzinną od samych korzeni swego istnienia. Rodzina ma ogromne znaczenie „dla trwania rodzaju ludzkiego, dla rozwoju osobowego (...) poszczególnych członków rodziny”. Kluczowym pojęciem związanym z rodziną jest miłość. To tutaj człowiek po raz pierwszy spotyka się z tą najwspanialszą podstawą dobrego rozwoju, najpierwszą potrzeba człowieka- z miłością: „podstawowym i wrodzonym powołaniem każdej istoty ludzkiej” (Jan Paweł II). W rodzinie otrzymuje miłość i uczy się ją dawać innym.

15. Prezentacja prelegentów

16. Chaos kulturowy w szkole: przyczyny i konsekwencje Ks. Kazimierz Misiaszek – salezjanin, profesor nauk teologicznych, kierownik Sekcji Katechetyki i kierownik Katedry Dydaktyki Katechetycznej w Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, wiceprzewodniczący Sekcji Wykładowców Katechetyki. Autor licznych opracowań z dziedziny katechetycznej (katecheza dorosłych, katecheza i kultura, język w katechezie, nauczanie religii w szkole, system wychowawczy św. Jana Bosko i in.), w tym książek o nauczaniu religii w szkole włoskiej oraz o nauczaniu religii w szkole polskiej: Koncepcja nauczania religii katolickiej w publicznej szkole polskiej. Próba oceny, Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego, Warszawa 2010.

17. „Jak wychowywać w sytuacji chaosu kulturowego, jak wychować ucznia w rodzinie i szkole?”

18. Nauczanie w szkole zorientowane jest nade wszystko na cele, które w sposób najbardziej jasny i wyrazisty ukazują jego wewnętrzny charakter. Badanie celów edukacyjnych służy przede wszystkim wykazywaniu stopnia spójności, systematyczności i wewnętrznej koherencji przyjętych programów. Można z nich także odczytać pewien sposób docierania do ucznia z określonymi treściami, aby mógł on je poznać, zinternalizować oraz wdrożyć. Wychowanie - nie znosi pustki. W miejsce pustki zarzuconych działań wychowawczych wchodzą oddziaływania niezamierzone. I tak: tam gdzie zabrakło autorytetów mamy do czynienia z idolami; tam, gdzie nie ma wiary, króluje magia; tam gdzie nie ma współpracy zawiązuje się rywalizacja i niezdrowe ambicje.  

19. Wolność od pedagogicznych ideologii warunkiem współdziałania rodziców i nauczycieli na rzecz wychowania dzieci Ks. Marek Dziewiecki- doktor psychologii, odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Kapłan Diecezji radomskiej , ekspert Ministerstwa Edukacji z zakresu przedmiotu "Wychowanie do życia w rodzinie". Doktorat z nauk o wychowaniu uzyskał na Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim w Rzymie w 1988. Jest adiunktem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Autor kilkunastu książek z dziedziny psychologii wychowawczej, przygotowania do życia w rodzinie, profilaktyki i terapii uzależnień. Stały współpracownik kwartalnika eSPe. Od 1999 roku ksiądz Dziewiecki pełni funkcję krajowego duszpasterza powołań, a od 2003 funkcję wicedyrektora Europejskiego Centrum Powołań. Od 2000 r. jest dyrektorem radomskiego telefonu zaufania "Linia Braterskich Serc".

20. „Największym zagrożeniem dla człowieka jest wyższe wykształcenie połączone z niższym wychowaniem.” Wychowywać to pomagać dzieciom i młodzieży w tym, aby nauczyli się myśleć, kochać i pracować. Na swojej drodze ku dojrzałości młodzi ludzie potrzebują obecności dorosłych, którzy potrafią kochać i wymagać. Miłość bez wymagań jest przejawem naiwności, a stawianie wymagań bez okazywania miłości prowadzi do buntu wychowanka. Dobry wychowawca fascynuje młodych ludzi miłością i proponuje im optymalną drogę życia. Taka jest pedagogia Ewangelii. Wychowanek ma być podobny do Pana Boga. Jezus okazuje miłość człowiekowi - każdemu inaczej.

21. Wychowanie to najbardziej bezinteresowna i najtrudniejsza forma miłości. Wychowanie to najważniejsze zadanie dorosłych w odniesieniu do dzieci i młodzieży. Udzielanie mądrej i odpowiedzialnej pomocy wychowawczej to najtrudniejsze zadanie, jakiego człowiek może się podjąć na tej ziemi. To zadanie trudne w każdych czasach. W czasach dotkniętych ideologią ponowoczesności wychowanie staje się zadaniem wyjątkowo ważnym i wyjątkowo trudnym. Ponowoczesność to ideologia, która programowo miesza dobro ze złem, relatywizuje wszystko, co wartościowe. W miejsce prawdy stawia subiektywne przekonania, a w miejsce miłości stawia tolerancję, która toleruje wszystko, z jednym wyjątkiem – z wyjątkiem prawdy i miłości. To ideologia, która promuje egoizm i nihilizm, ateizm i laicyzację, a człowieka pragnie uczynić bardziej podobnym do zwierząt niż do Boga.

22. Żyjemy w czasach, w których wielu dorosłych odnosi się do dzieci w sposób naiwny albo cyniczny. Z jednej strony panuje moda na mówienie o prawach dzieci, na tworzenie fundacji i instytucji na rzecz dzieci. Równie modne jest lansowanie ideologicznych mitów, które zakładają, że dzieci są z natury dobre, że ich rozwój jest spontaniczny, że mogą rozwijać się bez Boga, bez zasad moralnych, bez dyscypliny, bez pracy nad sobą, że wychowawcy powinni zawsze respektować subiektywne przekonania wychowanka oraz że istnieje wychowanie bez stresów.

23. Istotnym sprawdzianem dojrzałości wychowawcy jest zdolność obrony wychowanka przed jego własną słabością i niedojrzałością. Kompetentny pedagog zna doskonale subiektywne strategie myślenia wychowanków na temat samych siebie. Ma świadomość, że jego uczniowie coraz lepiej rozumieją świat wokół siebie i coraz mniej rozumieją samych siebie. Zauważa, że potrafią oni używać myślenia po to, by oszukiwać samych siebie, a swojej wolności po to, by ją stracić. W tej sytuacji dojrzały wychowawca wykorzystuje każdy kontakt z wychowankiem i każdy przedmiot szkolny po to, by ułatwić swoim uczniom coraz bardziej realistyczne rozumienie siebie i świata oraz coraz dojrzalsze pokochanie siebie i innych ludzi. Realistyczne rozumienie siebie i świata to główny cel formacji intelektualnej, a dojrzałe pokochanie siebie i innych to główny cel formacji emocjonalnej i wolitywnej.

24. Jednak nawet najlepsi i najbardziej kompetentni nauczyciele i pedagodzy nie odniosą sukcesów wychowawczych, jeśli szkoła będzie nadal pozostawała pod presją ideologii czy polityki. Drugim zatem – obok przygotowania dojrzałych i kompetentnych wychowawców – warunkiem, by szkoła była rzeczywiście miejscem wychowania i by troszczyła się o dobro swoich uczniów, jest całkowita niezawisłość szkoły od polityków i ideologów. Ta niezawisłość powinna być przynajmniej tak oczywista i tak konsekwentnie respektowana, jak postulat niezawisłości sądów. Ścisła współpraca nauczycieli z rodzicami jest najskuteczniejszym gwarantem niezawisłości wychowawczej szkoły i jej rzeczywistej troski o rozwój i dojrzałość młodego pokolenia Polaków.

25. Wspólne wychowanie Ku wartościom Ksiądz profesor Stanisław Dziekoński jest doktorem habilitowanym teologii w zakresie katechetyki, rektorem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, dziekanem Wydziału Teologicznego tej uczelni, kierownikiem Katedry Psychologicznych i Pedagogicznych Podstaw Katechetyki, konsultorem przy Komisji Wychowania Katolickiego i Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski, autorem kilku i współautorem kilkunastu książek oraz kilkudziesięciu artykułów przeważnie o tematyce katechetycznej pedagogicznej, zastępcą Przewodniczącego Polskiej Akademii Nauk Komitetu Nauk Teologicznych.

26. Czy wartości są w ogóle potrzebne w życiu człowieka i w procesie wychowania? Człowiek - chyba jako jedyna istota na tej ziemi - potrafi szkodzić samemu sobie. Potrafi nawet zupełnie zniszczyć samego siebie, rujnując swoje zdrowie fizyczne, psychiczne i duchowe, a także więź z samym sobą i z innymi ludźmi. Dramatycznym przejawem niszczenia siebie i negatywnego oddziaływania na innych są np. różne formy uzależnienia od ciała czy emocji, alkoholizm, narkomania, samobójstwa. Okazuje się więc, że tylko niektóre sposoby postępowania prowadzą człowieka do rozwoju i szczęścia. „Człowiek ma żyć z innymi, ale i dla innych” Jan Paweł II

27. Możliwości i ograniczenia dialogu środowisk wychowawczych Ks. Józef Stala - kapłan diecezji tarnowskiej, profesor nauk teologicznych (katechetyka), profesor nadzwyczajny UPJPII z tytułem naukowym. Prodziekan do spraw nauki, rozwoju i współpracy zagranicznej oraz kierownik katedry nauk pedagogiczno-katechetycznych na Wydziale Teologicznym Sekcja w Tarnowie (WTST), Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (UPJPII). Wykładowca katechetyki i kierownik pedagogizacji w tymże wydziale. Członek Europejskiej Ekipy Katechetycznej (EEC), Stowarzyszenia Katechetyków w Polsce, Polskiego Stowarzyszenia Familiologicznego, Polskiego Towarzystwa Teologicznego i Tarnowskiego Towarzystwa Naukowego. Redaktor naczelny międzynarodowego periodyku naukowego „The Person and the Challenges”. Rzeczoznawca Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski do spraw oceny programów nauczania religii i podręczników katechetycznych.

28. Dialog to słowo, które spotykamy niemal na każdym kroku, począwszy od relacji rodzinnych po media. Pojęcie to sugeruje wzajemną gotowość do słuchania i rozumienia. Zapotrzebowanie na dialog nie omija sytuacji wychowawczych, dlatego też rodzina jest jego ojczyzną. Istotą dialogu wychowawczego jest wzajemne bogacenie się wartościami. Należy przez to rozumieć cyrkulację przekazywanych doświadczeń, działającą na zasadzie sprzężenia zwrotnego, doprowadzającą do konfrontacji ideałów wychowawczych z sytuacjami wychowawczymi. Postawa dialogu łączy się z nieustanną obecnością wychowawczą, która towarzyszy całemu procesowi rozwojowemu młodego człowieka. W praktyce obecność wychowawcza polega bowiem nie tyle na pouczaniu i nieustannym umoralnianiu, ile na dodawaniu odwagi w pracy nad sobą i udzielaniu pomocy w odkrywaniu bogactwa własnej osobowości. Niezmiernie doniosłym zakresem wychowania w rodzinie jest zatem wprowadzenie dziecka do świata wartości, nauczanie go kryteriów krytycyzmu, zasad oceny siebie i innych ludzi, oceny rzeczy i zdarzeń. Proces uczenia się w tej dziedzinie jest długi, dokonuje się właściwie przez całe życie.

29. Dialog wychowawczy niesie ze sobą pogłębienie duchowe, przeciwdziała infantylizacji życiowej oraz zapewnia rozwój osobowościowy. Pomaga dziecku odnaleźć jego miejsce w świecie, podpowiada wzory i autorytety do naśladowania. Jest metodą nauczenia, jak właściwie korzystać z życia w wolności dzieci Bożych, do którego wzywa sam Chrystus.

30. Wymiana myśli i dyskusja

32. Prelegenci podpisywali też swoje publikacje

33. "W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - o to, żeby był, a nie tylko miał; aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał być bardziej człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugimi, ale i dla drugich„. „Wy­magaj­cie od siebie choćby in­ni od was nie wy­maga­li.” „Kto wymaga od siebie niewiele, ten nie osiągnie niczego. Kto wymaga od siebie dużo, ten osiągnie wszystko.” Jan Paweł II