Presentatie Arbeidsinspectie 1 maart 2011 Bram Koppenaal, Hoofd Beleid en Projecten

1. Presentatie Arbeidsinspectie 1 maart 2011 Bram Koppenaal, Hoofd Beleid en Projecten Hoofd Bedrijfsbureau Federatie Opvang

2. Federatie Opvang Brancheorganisatie voor instellingen voor MO, beschermd en begeleid wonen en VO Aantal leden: 75 Activiteiten: Belangenbehartiging Dienstverlening (waaronder ook projecten) Voorlichting en communicatie Uitwisselen kennis en informatie Monitoren van trends en ontwikkelingen

3. Opbouw inleiding Opvang en cliënten Organisatie en financiering Resultaten enquête naar kwaliteit Quick scan veiligheid in de MO

4. Om wie gaat het? • Dak- en thuislozen • Vrouwen gevlucht voor huiselijk geweld en/of tienermoeders • Zwerfjongeren • Ex-gedetineerden Maatschappelijkeopvang Vrouwenopvang Zwerfjongeren-pensions Exodushuizen

5. Maatschappelijk opvang • Feitelijk daklozen: mensen die overnachten op straat, laagdrempelige opvang of tijdelijk bij vrienden/kennissen • Residentieel daklozen: ‘permanente’ verblijf-plaats in woonvoorzieningen en opvang • Marginaal bestaan: nog wel eigen woonruimte, maar die dreigen af te glijden Sociaal kwetsbare mensen met één of meerdereproblemen tegelijk, die zich niet zelfstandig kunnenhandhaven en (tijdelijk) minder zelfredzaam zijn

6. Aanbod opvang Meer dan alleen bed-bad-brood Naast residentiële opvang, ook preventie, (woon)begeleiding, herstel/activering, nazorg en netwerkcoördinatie Brede(re) ketensamenwerking:ambulante GGZ, verslavingszorg, GGD, woningcorporaties, SHV, leren, werken/re-integratie, etc.

7. Vrouwenopvang Hulp aan vrouwen (en hun kinderen) die slachtoffer zijn van huiselijk geweld, eergerelateerd geweld, loverboys of mensenhandel Opvang, (ambulante) hulpverlening en specialisaties (tienermoeders, slachtoffers eergerelateerd geweld, mannelijke slachtoffers)  breed scala Ingebed in de lokale keten aanpak huiselijk geweld

8. Jaarlijks ca 72.000 mannen, vrouwen en kinderen Maatschappelijke opvang: - 75% is man - 50% tussen de 30 en 50 jaar Vrouwenopvang - 14.500 cliënten - 50% jonger dan 25 jaar - 4200 jonger dan 16 (meegenomen kinderen)

9. Problematiek

10. Opbouw inleiding Opvang en cliënten Organisatie en financiering Resultaten enquête naar kwaliteit Quick scan veiligheid in de MO

11. Organisatie Wet Maatschappelijke Ondersteuning(MO, Huiselijk geweld, OGGZ en verslavingsbeleid) Rijk landelijke functie financiering via centrumgemeenten drie specifieke uitkeringen (MO, verslaving, VO) jongeren tot 18 jaar via de provincie (jeugdzorg)

12. Huidige kaders • Wet Maatschappelijke Ondersteuning • Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten • Wet Forensische Zorg • Zorgverzekeringswet • Wet op de Jeugdzorg

13. Aantallen Maatschappelijk opvang (MO) 2007 2008 Voorzieningssoort Aantal % v. MO Aantal % v. MO Dagopvang 3047 20,8% 3687 20,7% Nachtopvang 1783 12,2% 1794 10,1% 24-uurs (crisis)opvang 903 6,2% 879 4,9% 24-uurs meerzorg 749 5,1% 811 4,5% 24-uurs woonbegeleiding 3780 25,8% 4165 23,4% Begeleid wonen 4312 29,4% 5875 32,9% Preventie projecten 61 0,4% 161 0,9% Sociale activering 30 0,2% 460 2,6% Totaal MO 14665 100% 17832 100,0%

14. Aantallen Vrouwenopvang (VO) 2007 2008 Voorzieningssoort Aantal % v. VO Aantal % v. VO Dagopvang 210 6,8% 210 6,6% Nachtopvang 23 0,7% 27 0,8% 24-uurs (crisis)opvang 305 9,9% 358 11,2% 24-uurs wonen met 24 u-beg. 949 30,9% 1033 32,4% 24-uurs wonen met part. beg. 904 29,5% 963 30,2% Begeleid wonen 626 20,4% 480 15,1% Preventie projecten 50 1,6% 117 3,7% Totaal VO 3067 100,0% 3188 100,0%

15. Aantal medewerkers Branche MO VO Aantal medewerkers 8.053 6.343 1.636 Aantal FTE 6.359 4.841 1.434

16. Kwaliteitskenmerken • Ja Nee Onbekend • Lidinstellingen met kwaliteitscertificaat > 90% • Lidinstellingen met een cliëntenraad 49 25 1 • Lidinstellingen met een klachtenreglement 69 2 4 • Lidinstellingen met een privacyreglement 71 3 1 • Kwaliteitsnormen: • CQ-index (per maart 2011 operationeel) • prestatie-indicatoren (in ontwikkeling)

17. Financiën Volgens de voortgangsrapportage MO 2008: • Doeluitkering MO/VB/OGGZ 250 • Gemeentelijke bijdragen 178 • AWBZ psychosociaal 38 extramuraal 94 intramuraal 100 • Zorgverzekering 35 • Eigen bijdragen cliënten 30 Totaal 725

18. Opbouw inleiding Opvang en cliënten Organisatie en financiering Resultaten enquête naar kwaliteit Quick scan veiligheid in de MO

19. Enquête 2009 50 van de 75 lidinstellingen (67%) hebben de enquête ingevuld. Van deze 50 leden vallen er 24 onder de MO, 16 onder de VO, 6 een combinatie van MO en VO, 3 RIBW’en en 1 instelling uit de Verslavingszorg (VZ).

20. Conclusies - 1 • Ca. 90% van de leden is gecertificeerd.(niet gecertificeerd levert geen AWBZ-zorg) • Ruim 70% heeft een digitaal kwaliteits-managementsysteem. • 45 van de 50 leden heeft een intern auditteam. • MedewerkersTevredenheidsOnderzoeken (MTO) zijn gemeengoed (48 van de 50). De meeste instellingen voeren een MTO eens per twee jaar uit.

21. Conclusies - 2 • Een risico - inventarisatie en - evaluatie (RI&E) is standaard (48 van de 50). Als belangrijkste risico’s worden genoemd: agressie en veiligheid (19 keer), werkdruk (9 keer), werkklimaat (6 keer), werkplekinrichting (5 keer).

22. Veiligheid - 1 • Rondom brandveiligheid en agressie hebben nagenoeg alle instellingen e.e.a. op orde voor wat betreft de ‘papieren’ kant. Vergunningen, protocollen en oefeningen zijn geregeld. Er is een groot verschil in de mate van oefenen: 36 leden oefenen 1 à 2 keer per jaar. 7 instellingen oefenen drie tot zes keer op jaarbasis, af en toe met brandweer, af en toe niet aangekondigd.

23. Veiligheid - 2 • Op het gebied van de beveiliging treffen we een heel scala aan instrumenten aan: bij 39 van de 50 instellingen (78%) wordt er met camera’s gewerkt. Bijna de helft heeft meer, zoals: beveiligers, detectiepoortjes, stil alarm, draagbaar alarm, onbreekbare ramen, sleutelsysteem, toegangspasjes.

24. Veiligheid - 3 • Veiligheidsbeleid:39 instellingen hebben dit ontwikkeld11 instellingen geven aan geen algemeen veiligheidsbeleid te hebben (7 daarvan MO, 2 RIBW, 1 VZ en 1 VO).

25. Veiligheid - 4 • Veiligheid rond medisch farmaceutisch handelen: 33 van de 50 leden hebben dit protocol, waarvan 19 van de 24 MO (80%), 5 van de 6 MOVO (83%), 7 van de 16 VO (44%) en 2 van de RIBW / VZ (50%). • Wanneer een dergelijk protocol aanwezig is,is meestal een afspraak met een apotheek gemaakt.

26. Opbouw inleiding Opvang en cliënten Organisatie en financiering Resultaten enquête naar kwaliteit Quick scan veiligheid in de MO

27. Quick scan Veiligheid - 1 • Onderzoek ‘Quick scan veiligheid in de MO’ • Samenvattend: het aantal ernstige incidenten in de MO is beperkt. Wel is er regelmatig sprake van verbale agressie, maar dit leidt slechts zelden tot ernstig fysiek geweld. • 11 conclusies en aanbevelingen

28. Quick scan Veiligheid - 2 • Het personeel en het handelen van het personeel vormen de kern van veiligheid en rust in de opvang. • Capaciteit en een kwaliteitsniveau staan in veel voorzieningen onder druk en vragen om aandacht.

29. Quick scan Veiligheid - 3 • Toegangsregulering is noodzakelijk voor het handhaven van de veiligheid in de opvang. Hoewel er zeker aandacht voor toegangscontrole is, vertoont deze regelmatig hiaten, waardoor veiligheidsrisico’s ontstaan.

30. Quick scan Veiligheid - 4 • Goede aansluiting tussen openingstijden van dag- en nachtopvang heeft een gunstig effect op het verminderen van agitatie en overlast. • Voorzieningen voor 24-uurs opvang laten een rustiger beeld zien dan gescheiden dag- en nachtopvang.

31. Quick scan Veiligheid - 5 • De incidentenregistratie staat op veel plaatsen nog in de kinderschoenen.Systematische registratie van incidenten (plus analyse en evaluatie daarvan) is noodzakelijk voor het kunnen voeren van gefundeerd veiligheidsbeleid.