İhmal ve İstismar Olgularında Sosyal Hizmet Yaklaşımı

1. İhmal ve İstismar Olgularında Sosyal Hizmet Yaklaşımı SHU: Tülin KUŞGÖZOĞLU SHÇEK Fatma Üçer Çocuk ve Gençlik Merkezi ANKARA- 2006

2. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu • 1983 yılında, 2828 sayılı yasayla kuruldu. • Türkiye’de, çocuğu “gerektiğinde ailesine karşı bile korumak”tan sorumlu tek Kurum.

3. İhmal/İstismar ve Korunmaya Muhtaç Çocuk Her ihmal ve istismar edilen çocuk, Devlet korunmasına muhtaç değildir ama her korunmaya muhtaç çocuk aynı zamanda ihmal ve istismar edilen çocuktur

4. Korunmaya Muhtaç Çocuk “Beden, ruh ve ahlaki gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olup; 1.Ana veya babasız, ana ve babasız, 2. Ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan, 3.Ana veya babası tarafından ihmal edilip, fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya uyuşturucu maddeleri kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen çocuk”

5. Korunmaya Muhtaçlığın Tespiti Sosyal İnceleme; • Aile ve yakınlarla görüşmeler • Ev ziyaretleri • Resmi belge taramaları ( Nüfus, Tapu vb.)

6. SHÇEK Tarafından Sunulan Hizmetler

7. Aile Yanında Bakım İçeren Hizmetler.1 A. Öz aile ya da akrabaların ekonomik olarak desteklenmesi yoluyla, çocuğun kendi aile çevresi içinde bakımının sağlanması • Ayni/Nakdi Yardım • Ücretsiz Kreş • Ebeveyne iş bulma

8. Aile Yanında Bakım İçeren Hizmetler. 2 • Çocuk bakma ve yetiştirme konusunda uygunluğu daha önceden tespit edilmiş başka ailelerin yanında çocuğun bakımının sağlanması • Koruyucu aile • Evlat Edinme

9. Kuruluş Bakımı Çocuğun, yaş grubuna ve cinsiyetine uygun olarak, Devlet tarafından açılmış yatılı Yurt ve Yuvalarda bakılması • 0-12 yaş Çocuk Yuvaları • 12-18 yaş Yetiştirme Yurtları • Yatılı Çocuk ve Gençlik Merkezleri

10. İhmal ve İstismar Olaylarında; • Öncelikle, “çocuk”, güvenli bir ortama alınır, • Uygun hizmet ve tedavi modeli belirlenir, • Uygulama ve • İzleme çalışmaları yapılır.

11. İstismardan Kurumun Haberdar Olması Kimler bildirimde bulunabilir? • Herkes tarafından bildirim yapılabilir, (Özellikle çocuklarla çalışan kamu görevlileri) Bildirim nasıl yapılabilir? • Telefon ya da yazılı başvuru ile, • Medyada yer alan haberler de bildirim olarak kabul edilir..

12. Alo Çocuk Merkezi • 1998 yılında, Çocuk İstismarı ve İhmalinin Önlenmesi Derneği tarafından kuruldu.. • 1999 yılında, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na devredildi.. • Halen Ankara Fatma Üçer Çocuk ve Gençlik Merkezi bünyesinde çalışmaktadır..

13. Alo Çocuk Merkezi Amacı; • İhmal ve istismar olaylarının, ihtisaslaşmış bir birim tarafından ele alınmasını sağlamak, • Diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, • Koruyucu ve önleyici çalışmalar yapmak.

14. Alo Çocuk Merkezi • Telefon 0.312.425 25 31 0.312.419 27 64 • Fax 0.312.425 03 39 Bestekar sokak, 17/9 Kavaklıdere Ankara

15. Alo Çocuk Merkezi 1999-2005 Merkezde, 1999-2006 yılları arasında yapılan çalışmalarda, • Toplam 313 olguyla çalışılmıştır. Bunlar, Merkeze yapılan tüm başvuruların %12.32’si… • Olguların cinsiyet dağılımı, yarı yarıya olmak üzere neredeyse eşit… • En yoğun olarak, fiziksel istismar olgularıyla karşılaşıldı… • Cinsel eylemler içeren istismar olayları (cinsel taciz ve cinsel istismar) toplamı, % 31… • En çok hastanelerden bildirimde bulunuldu… • En çok babaların istismarı ile karşılaşıldı… • Olguların %20’ye yakını aileden uzaklaştırıldı… • Yarısına yakını, psikososyal yönden desteklendi..

16. Veriler 1,Başvuruların Yıllara Göre Dağılımı

17. Veriler 2,Cinsiyete Göre Dağılım

18. Yaşlara Göre Dağılım

19. Veriler 3,İstismarın Türüne Göre Dağılım

20. Veriler 4,Bildirimde Bulunanlara Göre Dağılım

21. Veriler 5,İstismar Eden kişiye Göre Dağılım

22. Veriler 6Yapılan Uygulama

23. Karşılaşılan Güçlükler • Alana İlişkin Güçlükler • Hizmet Alan Gruba İlişkin Güçlükler • Çalışanlara İlişkin Güçlükler • İşbirliği ve Koordinasyonda Yaşanan Güçlükler

24. Alana İlişkin Güçlükler • Alanın yeni olması • Literatüre ilişkin bilgi ve veri eksikliği • Bilgi ve veri paylaşım sorunları • Temel alt yapı hizmetlerindeki eksiklikler • Yasal eksiklikler • Örgütsel Eksiklikler • Kamuoyu Yaklaşımı • Alanın istismara açık olması

25. Hizmet Alan Gruba İlişkin Güçlükler • Ailede istismara neden olan koşullar (yoksulluk,işsizlik,ebeveyn yetersizlikleri vb ) tedaviyi olumsuz etkiliyor • Tedavinin uzun süreli olması • Tedavinin disiplinler arası bir yaklaşım gerektirmesi • Tedaviyi üstlenecek örgütlü birimlerin azlığı • Mağdurda yaşanan travmanın tedavi edilebilirliğinin güçlüğü

26. Çalışanlara İlişkin Güçlükler • Alan hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak • Yaklaşım ve donanım eksiklikleri • Alanın profesyoneller içinde risk taşıyor oluşu • Alanın çalışan üzerinde yarattığı travma • Alandaki nitelikli personel sayısının azlığı

27. İşbirliği ve Koordinasyonda Yaşanan Güçlükler .I • Sosyal Hizmetler Yasal / Adli Sağlık

28. İşbirliği ve Koordinasyonda Yaşanan Güçlükler .II (Sosyal Hizmetler ) • Makro düzeyde alana ilişkin politika ve uzun vadeli stratejik planların oluşturulamamış olması • Varolan politikaların (ÇHS) uygulamaya aktarılmasında yaşanan güçlükler • SHÇEK hizmetlerinin yeniden yapılandırılması ihtiyacı

29. İşbirliği ve Koordinasyonda Yaşanan Güçlükler .III – ( Yasal / Adli ) • Yasal düzenleme eksiklikleri • Geleneksel bakış açısı • Ajitasyonu yüksek olgulara farklı tutum • Soruşturmanın takibi • Geri bildirim eksikliği

30. İşbirliği ve Koordinasyonda Yaşanan Güçlükler .IV – ( Sağlık ) • Temel sağlık hizmetlerinin temininde yaşanan güçlükler • Özellikle psikiyatrik hizmetler ulaşma güçlükleri • Alınan hizmetin düzenli ve sürekli olmayışı • Yataklı tedavi hizmetinin olmayışı • Geri bildirim eksiklikleri

31. Olgu Sunumu 1 • Bildirimde bulunan; Başvuru • Durum; 3 yıldır birinci sınıfı geçemeyen çocuk için; okul başarısızlığı nedeniyle yardım almak amacıyla danışmanlık hizmeti alma talebi • Tanı; ihmal ve duygusal istismar…görüşmelerde çocuğun ileri derece görme sorunu olduğu tespit edildi • Uygulama; çocuğa tıbbi ve psiko-sosyal tedavi, aile eğitimi

32. Olgu Sunumu 2 • Bildirimde Bulunan; başvuru • Kuşku; cinsel istismar • Durum; 14 yaşında kız ergen.Evden kaçma,madde kullanımı, saldırgan davranışlar nedeniyle yetiştirme yurduna alınması talebi • Tanı; görüşmelerde babanın cinsel istismarı ve anne ihmali (yetersiz anne ) tespit edildi. • Tedavi; aileye psiko-sosyal destek yapıldı.çocuk için acil psikiyatrik müdahale sağlanmaya çalışıldı. • Nisan 2005:20 kişini tecavüzüne uğradı. • Şu anda evli…

33. Olgu Sunumu 3 • Bildirimde Bulunan;okul • Kuşku; fiziksel ve cinsel istismar • Durum; 14 yaşında kız ergene yönelik babanın cinsel tacizi • Tanı; aile içi yoğun fiziksel şiddet,son bir yıldır çocuğa yönelik öpme dokunma, uygunsuz şaka ve teklifler içeren cinsel taciz. • Tedavi; boşanma kararı alan anne desteklendi. Ailenin sosyal destek sistemi güçlendirildi,baba hakkında suç duyurusu,çocukla psikoterapi

34. Olgu Sunumu 4 • Bildirimde Bulunan; okul • Kuşku; cinsel taciz • Durum;10-12 yaş grubu 20 çocuğun birbirlerine cinsel tacizi • Tanı; bunun bir cinsel oyun olduğu ancak grubun içindeki iki çocuğun yetişkin tacizine uğradığı anlaşıldı. • Tedavi; tacize uğrayan iki çocukla ilgili yasal işlem ve psiko-terapi… deşifre edilen diğer 17 çocuk için öğretmen ve aile eğitimi.

35. Olgu Sunumu 5 • Bildirimde Bulunan; vatandaş • Kuşku; fiziksel istismar • Durum;11 yaşında,dayısının yanında kalan kız çocuk…dayısı tarafından ağzına çorap tıkılarak ve pense ile dudakları sıkıştırılarak dövüldü.. • Tanı; fiziksel istismar ve köyde yaşayan anne babanın ihmali • Tedavi; korunma altına alındı.

36. Olgu Sunumu 6 • Bildirimde Bulunan; hastane • Kuşku; fiziksel istismar • Durum; 6 yaşında, karın bölgesinde iç kanama nedeniyle hastaneye yatırılan, hiperaktif, epileptik, konuşma özürlü kız çocuk. • Tanı; ihmal ve duygusal istismar • Tedavi; ailede son zamanlarda yaşanan travmatik yaşam olaylarının anne üzerindeki etkilerinin tedavisi, aile ilişkilerini güçlendirme, çocukta işitme ve konuşma tedavisi

37. Olgu Sunumu 7 • Bildirimde Bulunan; hastane • Kuşku; cinsel istismar • Durum; 13 yaşında, 8 aylık gebe, zihinsel özürlü kız çocuk. • Tanı; ihmal ve cinsel istismar • Tedavi; yetersiz anne-baba nedeniyle ihmal edilen ve kontrol edilemeyen özürlü ergen, bulunduğu ilçede telefon irtibatı kurduğu kişilerce kötüye kullanıldı, cinsel istismar ve gebelik.. • Çocuk anne Sığınmaevine alındı, bebek KAA, evlat edindirilecek..