200 likes | 734 Views
Seminarium VI. V rok stomatologii. Plan seminarium. Choroby błony śluzowej jamy ustnej przebiegające z zaburzeniami rogowacenia Inne choroby z tworzeniem białych zmian Owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej Profilaktyka onkologiczna.
E N D
Seminarium VI V rok stomatologii
Plan seminarium • Choroby błony śluzowej jamy ustnej przebiegające z zaburzeniami rogowacenia • Inne choroby z tworzeniem białych zmian • Owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej • Profilaktyka onkologiczna
Choroby błony śluzowej jamy ustnej przebiegające z zaburzeniami rogowacenia
Keratozy pochodzenia urazowego • Nawykowe przygryzanie policzków (morsicatio buccarum), w tym linea alba • Keratoza wywołana tarciem – zwykle podczas żucia, zwykle przy pojedynczych brakach zębowych, rzadko w obszarze bezzębnym (protezy) • Samookaleczenie
Keratozy pochodzenia urazowego • Epidemiologia – często u osób nadpobudliwych • Etiologia –uraz przewlekły, przerost mięśni policzka (linea alba) i/lub parafunkcja • Może wynikać z braków zębowych • Białe plamy (mogą być też czerwone) o nierównej powierzchni. • Rozpoznanie – badanie kliniczne • Leczenie - przyczynowe
leukoedema • Występuje endemicznie u Afrykańczyków (90%) • Słabe, białawe linie, zanikające przy rozciagnięciu policzków • ATYPIA NIE WYMAGAJĄCA LECZENIA • Nasila się u palaczy i wymaga ograniczenia nałogu • W badaniu HP obrzęknięte komórki nabłonka z dużymi wakuolami.
Choroba dariera (dariera-white’a) • Rogowacenie grudkowe (keratosis follicularis) • Genodermatoza • Przyczyna – mutacja genu ATP2A2 kodującego białko SERCA2 pompy wapniowej retikulum endoplazmatycznego • Triada objawów: • Brodawki nabłonkowe na skórze w pobliżu gruczołów łojowych, czasem swędzące lub bolesne, powodujące przykry zapach • Zaburzenia budowy paznokci • Zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej – białe brodawki z zagłębieniem na szczycie
Choroba dariera c.d. • Zmiany nasilają się pod wpływem gorąca, słodkich pokarmów (zmiany ustne), pocierania, światła słonecznego • Leczenie: eliminacja czynników nasilających, retinoidy i sterydy miejscowo, dermabrazja, elektrochirurgia, abrazja laserowa, terapia fotodynamiczna
Znamię ustne nabłonkowe • Znamię białe gąbczaste: • Występuje rodzinnie • Wszędzie w j.ustnej, najczęściej w linii zgryzu • Przerost błony śluzowej z gromadzeniem keratyny i pogrubieniem warstwy kolczystej (akantoza) • Brak cech dysplazji, nie ulega metaplazji (ale wikłane stanami zapalnymi)
leukoplakia • Dosł. biała płytka • Etiologia – grubienie warstwy kolczystej, najprawdopodobniej pod wpływem czynnika drażniącego • Palacze, amatorzy ostrych i gorących pokarmów, alkoholicy, użytkujący źle dopasowane protezy
Leukoplakia c.d. • Biała plama na błonie śluzowej policzka okolicy kąta ust, wardze dolnej lub podniebieniu – groźna lokalizacja to dno jamy ustnej • Klasyfikacje: WHO homogenna i niehomogenna (guzkowata, brodawkowata i cętkowana – erytroleukoplakia) i kliniczna (odczynowa i idiopatyczna) • Stomatitis nicotinica • Leczenie: usunięcie przyczyny, witamina A, Diphterin (adaptalen), retin A, terapia fotodynamiczna, leczenie chirurgiczne
erytroplakia • Czasem zwana nadżerką rzekomą. • Zmiana o wysokim ryzyku (ok 50%) zezłośliwienia • Czerwona plama otoczona przez niezmienioną błonę śluzową • Może wystąpić rąbek Schwimmera – charakterystyczny dla erytroleukoplakii • Histologicznie cechy dysplazji – rak in situ • Leczenie chirurgiczne
Liszaj płaski • Grudki mieszane, zwykle na błonie śluzowej policzka okolicy trzonowców • Złuszczające zapalenie dziąseł • Tworzy się siateczka Wickhama • Objaw Koebnera – drobny uraz wywołuje pojawienie się zmian • Mogą towarzyszyć swędzące zmiany skórne • Etiologia nieznana. Sugerowane: • Podłoże psychiczne (wstrząs, stres) • Podłoże ogólnoustrojowe (zapalenie wątroby, zwłaszcza typu C, cukrzyca) • Podłoże autoimmunologiczne (GvHD)
Liszaj płaski c.d. • W obrazie histologicznym naciek z limfocytów Th, cechy martwicy i apoptozy komórek warstwy podstawnej – okrągłe, kwasochłonne ciałka koloidowe (Civattiego) pozbawione jądra. Zaburzona palisadowatość komórek – przypomina układ warstwy kolczystej • Bardzo ciężka postać nadżerkowo-pęcherzowa – objawy bolesne, ryzyko zezłośliwienia • Leczenie – przyczynowego brak (poza uspokajającymi), objawowe (sterydy m-cowo lub ogólnie, suplementacja witamin), w pęcherzowej sulfony (dapson) i terapia fotodynamiczna. Siateczkowa postać liszaja nie wymaga leczenia
Toczeń rumieniowaty • Choroba autoimmunologiczna, trwa długo (kilkanaście – kilkadziesiąt lat • Okresy zaostrzeń i remisji • Częściej kobiety (towarzyszy też zespołowi Sjogrena) • Postać skórna (toczeń dyskoidalny) i układowa (cięższy i gorzej rokuje) • Czynniki spustowe: dziedziczenie (SLE lub RZS w wywiadzie), wirusy, promieniowanie UV, leki (hydralazyna, prokainamid, fenytoina, penicylamina) • Ostatnie badania: za zmiany odpowiedzialne uszkodzenie genu lub enzymu DNAzy1, likwidującej odpadu komórkowe, w tym tzw. garbage DNA • Diagnostyka – przeciwciała anty-DNA anty-Sm(Smith) i przeciw kardiolipinie, dodatni test ANA (anti nuclear antibodies), fałszywie dodatny test kiłowy
Toczeń rumieniowaty c.d. • Zmiany skórne – na twarzy charakterystyczny rumień w kształcie motyla • Nadwrażliwość na światło • Owrzodzenia w jamie ustnej • Stany zapalne i bóle stawów • Zapalenie opłucnej i/lub osierdzia • Cytopenie • Zmiany w nerkach, OUN (drgawki) • Objaw Raynaud – blednięcie i ból palców przy ekspozycji na zimno – zaburzenia ukrwienia • Leczenie objawowe – steroidy, kremy z filtrem
Owrzodzenia - różnicowanie • Wywiad • Cechy kliniczne • Nacieczenie podłoża • Powiększenie węzłów chłonnych • Ruchomość węzłów chłonnych • Bolesność węzłów chłonnych
Zmiany przedrakowe • Klasyfikacja Gwieździńskiego • Zmiany o wysokim ryzyku zezłośliwienia (choroba Bowena i erytroplakia) • Zmiany o średnim ryzyku zezłośliwienia (leukoplakia, nadżerkowe choroby warg, owrzodzenia, rogowacenie ciemne – rozrost brodawkujący warstwy kolczystej z nadmierną pigmentacją – typ młodzieńczy i dorosłych (dobrotliwy i złośliwy), głównie warga górna i policzki; skóra pergaminowata i barwnikowa – wrodzona nadmierna wrażliwość na światło słoneczne – przebarwienia skóry na tle uszkodzenia komórek Langerhansa przez UV • Zmiany o niskim ryzyku zezłośliwienia – kiła III-rzędowa, gruźlica toczniowa, liszaj płaski, nowotwory łagodne, melanoza ograniczona, brodawczakowatość kwitnąca j.u., melanoza ograniczona, zmiany bliznowate, zmiany zanikowe, przewlekle zwłóknienie błony podśluzowej