Wprowadzenie: rola informacji w planowaniu przestrzennym

1. Informacja publiczna w kształtowaniu przestrzeni Wdrażanie dyrektywy INSPIRE Wprowadzenie:rola informacji w planowaniu przestrzennym dr Maciej Borsa Prezes Oddziału Katowickiego Towarzystwa Urbanistów Polskich Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych w Gliwicach Katowice, 16 maja 2011 roku

2. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie rola informacji w procesie planowania rozwoju – tradycyjnie: podstawa decyzji projektowych (dla urbanisty)  dziś: sposób funkcjonowania systemu decyzyjnego – monitoring (planowanie ciągłe, kroczące) ilość i pochodzenie informacji – nadmiar / niedosyt, łatwość dostępu / wysoki koszt pozyskania-selekcji fragmentacja, rozproszenie kryzys tradycyjnych instrumentów sterowania rozwojem – trudności w realizacji integracyjnej funkcji planowania przestrzennego (case: powódź – dlaczego tak się dzieje?) motywacje: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

3. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie spadek skuteczności planowania przestrzennego brak zrozumienia dla istoty planowania (a nawet koordynacji) działań w przestrzeni, nadrzędności celu publicznego i różnorodnych konsekwencjach i ograniczeniach działań (skrajne podejścia: ochrona vs. rozwój/wzrost) nieporadność w upowszechnianiu i wdrożeniu idei „planowania zintegrowanego” konieczność poszukiwania innych dróg, niż formalne ograniczenia i nakazy (?) – egzekwowane administracyjnie, często omijane „politycznie” inspiracje: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

4. polityka sektora 1 polityka sektora 2 polityka sektora 3 polityka sektora n Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”) tło: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS fragmentacja polityka horyzontalna 1 koordynacja polityka horyzontalna 2 polityka horyzontalna n

5. polityka sektora 1 polityka sektora 2 polityka sektora 3 polityka sektora n Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”) tło: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS fragmentacja polityka przestrzenna koordynacja polityka horyzontalna 2 polityka horyzontalna n

6. polityka sektora 1 polityka sektora 2 polityka sektora 3 polityka sektora n polityka przestrzenna Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”) tło: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS fragmentacja polityka horyzontalna 1 koordynacja polityka horyzontalna 2 polityka horyzontalna n

7. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”) tło: interes prywatny • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS interes wspólny

8. region region region region G G G G G G G G Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”) tło: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS odpowiedzialność rząd SUBSYDIARNOŚĆ SUBSYDIARNOŚĆ PRYWATYZACJA atomizacja 

9. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”) tło: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS • słabsze państwo (nie chcące się do tego przyznać) • atomizacja / rozproszenie inwestorów (top-down  bottom-up)

10. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie fragmentacja, atomizacja, „prywatyzacja” polityk” („płynne czasy”) słabsze państwo (nie chcące się do tego przyznać) atomizacja / rozproszenie inwestorów (top-down  bottom-up) tło: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS • cywilizacja informacyjna, (globalizacja,) społeczeństwo obywatelskie (dostęp do informacji, zmienność wzorców, niestabilność sytuacji  przemiany paradygmatu – w różnych dziedzinach)

11. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie zmiana roli planowania przestrzennego (planowanie stanu  planowanie procesów: plan  strategia) kryzys wizji (planowanie „wizyjne”) – podejście projektowe planowanie  zarządzanie sytuacja wyjściowa - stan obecny: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS PLANOWANIE ZARZĄDZANIE

12. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie zmiana roli planowania przestrzennego (planowanie stanu  planowanie procesów: plan  strategia) kryzys wizji (planowanie „wizyjne”) – podejście projektowe planowanie  zarządzanie sytuacja wyjściowa - stan obecny: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS PLANOWANIE ZARZĄDZANIE

13. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie zmiana roli planowania przestrzennego (planowanie stanu  planowanie procesów: plan  strategia) kryzys wizji (planowanie „wizyjne”) – podejście projektowe planowanie  zarządzanie sytuacja wyjściowa - stan obecny: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS • monitoring przestrzenny • naciski grup społecznych na zwiększenie swego wpływu (case: Rospuda)

14. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie środki prawne i struktury organizacyjne środki nakazowo-zakazowe (plany zagospodarowania) bezpośrednie inwestycje publiczne środki ekonomiczne (programy UE) analizy przestrzenne i badania komunikacja społeczna i uspołecznienie procesów podejmowania decyzji (narzędzia informacyjne) instrumentacja polityki przestrzennej: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

15. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie funkcje zarządzania: planowanie organizowanie motywowanie kontrola (wiedza jako zasób) (w sferze publicznej dodatkowo: partycypacja) zarządzanie to praktyka rozumnego stosowania środków dla osiągnięcia celów planowanie  zarządzanie: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

16. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie gospodarka oparta na wiedzy – wiedza jako produkt: produkcja-dystrybucja-wdrożenie symetria dostępu do informacji (Akerlof, Spence, Stiglitz)  ... ekonomia informacji(nie tylko marketing) technologia / inżynieria wiedzy (zarządzanie wiedzą - kryzys) nowe pojęcia: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

17. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie • Planowanie przestrzenne jako konsument informacji • ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym  co „uwzględnia się”: • art. 1 - ogólnie, • art. 10 – studium, • art. 15 – plan miejscowy nowe pojęcia: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS Planowanie przestrzenne jako producent informacji

18. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie postulat planowania zintegrowanego Word Wide Web, GIS INSPIRE, PSI UML (Unified Modeling Language -Zunifikowany Język Modelowania) – schematy decyzyjne, modelowanie nowe możliwości: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

19. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie postulat planowania zintegrowanego Word Wide Web, GIS INSPIRE, PSI UML (Unified Modeling Language -Zunifikowany Język Modelowania) – schematy decyzyjne, modelowanie nowe możliwości: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS • community planning

20. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie Rola informacji w kształtowaniu przestrzeni informacja – wiedza – mądrość • Jaka jest współcześnie rola informacji w procesach kształtowaniu przestrzeni? • Jaki jest kierunek ewolucji w tym względzie? • Jakie są / mogą być tego konsekwencje (np. mamy kłopoty ze skutecznością planowania, a może być poprawa, gdy zmienimy podejście), więc: • Jak wykorzystać / modelować te trendy (pro publico bono): • produkować i udostępniać informacje • kształtować wiedzę (w społeczeństwie) • kształtować wiedzę własną (porządkować i uczytelniać) dylematy: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

21. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie Czy motorem tych zmian jest „wola władzy”? Zależność od stopnia świadomości (Maslov) Konieczność przygotowania odbiorcy / uczestnika partycypacja społeczna: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

22. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie Co wiemy? Co chcemy przekazać? Co faktycznie przekazujemy? Jak to jest rozumiane? Jak to jest wartościowane? Jak to wpływa na zachowania (na kształtowanie przestrzeni)? Jak przekonywać, zjednywać sojuszników, wzmacniać partycypację / demokrację, poprawiać przestrzeń? Jak planować? (metodologia, praktyka, rola wizji przestrzennych) tworzenie wiedzy – stan, przepływy: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

23. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie • przewartościowania instrumentów • dostarczanie informacji • budowanie wiedzy • kształtowanie postaw • modelowanie pojęć • struktura • zależności • przepływy • potencjalny wpływ na decyzje przestrzenne • realny kształt przestrzeni kierunki praktycznego działania: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

24. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie Informacja jako instrument kształtowania przestrzeni wzrasta rola informacji jako instrumentu kształtowania przestrzeni wyzwania cywilizacyjne (społeczeństwo obywatelskie, dostęp do informacji, technologie) kryzys metod koordynacji (od planowania do zarządzania: stan=planowanieprocesy=zarządzanie, podejście projektowe, rola wizji przestrzennych) instrumentacyjna rola informacji podsumowanie: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

25. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie Wpływ informacji na kształtowanie przestrzeni właściwa informacja może budować pożądane postawy i wpływać na zachowania przestrzenne, częściowo wyręczając inne instrumenty dostęp do informacji (technologie, doświadczenia, regulacje, perspektywy) edukacja przestrzenna (grupy wiekowe, metody) monitoring przestrzenny partycypacja społeczna (planowanie partycypacyjne, community planning) inżynieria wiedzy o przestrzeni (struktura wiedzy, akumulacja wiedzy, wspomaganie decyzji) kształtowanie postaw i zachowań podsumowanie: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

26. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie Budowanie wiedzy o przestrzeni informacja o przestrzeni powinna być odpowiednio podawana, aby kapitalizować wiedzę i rozumienie zagadnień przestrzennych źródła i sposoby pozyskiwania informacji (zobrazowania, bazy danych) sposoby i zasady przekazywania informacji (dostęp, struktura) modele wiedzy o komponentach przestrzeni (struktura, zależności) perspektywy technologii wiedzy o przestrzeni (przepływy, pozycjonowanie, modelowanie decyzji) podsumowanie: • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS

27. Maciej Borsa, TUP Katowice, SGH Warszawa, ISPiK Gliwice: Rola informacji w planowaniu przestrzennym - wprowadzenie zachęcam do zainteresowania „informacyjnymi” działaniami katowickiego TUP: www.akademiagis.pl • motywacje • inspiracje • tło • sytuacja wyjściowa • instrumentacja • ku zarządzaniu • nowe pojęcia • nowe możliwości • dylematy • partycypacja • tworzenie wiedzy • kierunki działania • podsumowanie • rola instrumentu • realny wpływ • budowanie wiedzy • Akademia GIS dziękuję za uwagę ! www.tup.katowice.pl www.m-borsa.net