Suzanne Lambregts 4 oktober 2012

1. Gevolgen van niet aangeboren hersenletsel op de kinderleeftijdDiagnostiek en behandeling in het revalidatiecentrum Suzanne Lambregts 4 oktober 2012

2. Inhoud presentatie • Gevolgen en prognose? • Revalidatiediagnostiek • Revalidatiebehandeling • Aanbeveling follow up door specialist en/of huisarts • Wanneer verwijzen naar revalidatiearts? • Ketenzorg Zeeland

4. Gevolgen van NAH • Fysiek (belastbaarheid, hormonaal) • Motorische en/of praxisproblemen • Waarnemingsproblemen (prikkelverwerking) • Communicatieproblemen • Cognitieve stoornissen • Sociaal-emotionele en gedragsproblemen • Verwerkingsproblemen • Psychiatrische stoornissen • LTH: 10-30 % en bij MTH/ETH 60-70 % cognitieve en gedragsproblemen

5. Normale ontwikkeling NAH 5

6. Prognostische factoren • Premorbide factoren: leeftijd, opleidingsniveau, persoonlijkheid, coping, al aanwezige problemen, sociale omgeving • Factoren letsel: ernst, behandeling, bijkomende lichamelijke problemen en vroeg ontstane gedragstoornissen • Na het letsel: ontvangen behandeling/begeleiding van kind en gezin en aanpassingsmogelijkheden omgeving

7. Prognose • Per levensfase worden er andere eisen gesteld en zodoende kunnen er soms jaren na ongeval stoornissen zichtbaar worden!!! • Growing into deficit • Ontwikkeling executieve functies vanaf ± 7e jaar • Vaak problemen in transitie fasen

8. Ziekte trauma of aandoening Activiteiten Participatie Structuur en Functie Omgevings factoren Persoonlijke factoren

9. Consult revalidatiearts • Anamnese: • Inventarisatie klachten, verandering in functioneren en prognostische factoren • Hulpvraag/verwachtingen • Lichamelijk onderzoek: • Observatie alertheid, gedrag en/of tekenen van overprikkeling • Cognitieve screening, neurologisch en motorisch onderzoek • Uitleg • Indiceren revalidatiediagnostiek en/of behandeling

10. Uitleg Uitleg gevolgen hersenletsel (psycho-educatie) • Info (materiaal) voor kind, gezin en school Uitleg over belasting/belastbaarheid • opbouw activiteiten, dagstructuur, doseren prikkels Uitleg over (cognitieve) revalidatie • Vaardigheid/strategietraining

11. Diagnostiek NAH team • 4-6 weken • Observatie gedrag en cognitie (PS/ET) • Neuropsychologische screening/onderzoek en/of persoonlijkheids onderzoek (PS) • Beoordeling praktische vaardigheden: motorisch en procesmatig (ET) • Beoordeling coping/ draagkracht ouders (PS/MW) • Indien nodig: • Taal onderzoek (LG) • Beoordeling bewegingsvaardigheden/mobiliteit (FT)

12. Behandeling: Best practices • Voorlichting • Vnl compensatoire benadering, geen restoratieve (functie) benadering • Functietraining: nog onvoldoende bewijs voor generalisatie naar omgeving • Compensatoir: vaardigheid en strategietraining • Holistische benadering • Belang van positie en participatie in revalidatieproces van gezin/familie • Probleem-oplossende vaardigheidstraining voor gezin

13. Behandeling in de praktijk • Psycho-educatie/informatie • Herleren van vaardigheden en leren van compensatiestrategiëen • Enkele keer cognitieve (neuropsychologische) training (ATAG-K) • Ondersteuning en begeleiding kind en systeem • Advies voor schoolintegratie en dagbesteding

14. Gewenste uitkomstensamenwerking met ketenpartners • Optimaal niveau van vaardigheden zijn bereikt • Kind zit op de juiste plek voor onderwijs, werk of dagbesteding • Kind en systeem hebben kennis over gevolgen van hersenletsel en worden voldoende ondersteund • Kind en systeem hebben kennis over mogelijkheden voor verblijf/wonen

15. Follow-up in ZH na acute fase, door wie? • Onderzocht in 18 NL ziekenhuizen (2005): • Ernstige letsels: meestal wel op juiste plek. • Matige/ Lichte letsels: • 1 ZH worden ze allen terug gezien • 1 ZH probeert men allen te bellen • Geen duidelijke criteria voor verwijzing RA • Retrospectief onderzoek 2007-2009 EMC-SKZ: • THL: follow up 46%

16. Follow up LTH in ZHAanbeveling CBO richtlijn LTH 2010; uitgewerkt door HeJ • poli 2 tot 4 weken na opname en/of bij afw CT-scan (folder bij ontslag) • Indien geen opname controle huisarts • poli 3 mnd indien klachten bij eerste controle en/of bij afw CT scan • poli 6 mnd indien klachten bij tweede controle en/of bij afw CT scan

17. Follow up MTH/ETH in ZH • verwijzing(poli)klinische revalidatie en/of • na ontslag (folder) poli bij 2-4 wk en 3 mnd • bij 6 mnd indien klachten bij 3 mnd

18. Wanneer verwijzen naar revalidatiearts? Licht hersenletsel: indien bij 3 maanden nog symptomen en/of participatieproblemen Matig en ernstig hersenletsel: klinisch consult of < 4 wk na ontslag bij symptomen Growing into deficit; cognitieve en/ of gedrags problemen met een letsel in de voorgeschiedenis Evt. dmv gebruik signaleringslijst

19. Signaleringslijst Voor kinderen en jongeren met hersenletsel Geen diagnostisch instrument Bedoeld om gevolgen sneller en beter te signaleren Gerichter doorverwijzen mogelijk Gaat niet in op lichamelijke gevolgen, maar gevolgen op het gebied van cognitie (13 items), emoties en gedrag (10 items) Doorverwijzing bij problemen op meerdere gebieden (>3) www.vilans.nl/nah

20. Ketenzorg kinderen en jongeren met traumatisch NAH in Zeeland

21. Werkgroep bestaand uit: • Projectleiding: Coördinator NAH Zeeland • ADRZ , kinderneurologie en -neuropsychologie • Revant, kinder-en jeugdrevalidatie • GGD, jeugdarts • MEE Zeeland • Ambulante begeleiding de Korre • Gors • Eerste lijns kinderfysiotherapie

22. Projectplan looptijd: • juli 2011 tot december 2013 • Doel project: • bestaande keten signaleert, registreert, volgt, verwijst en begeleidt volgens CBO richtlijn volgens aanpassing werkgroep HeJ (zie infomap)

23. Dank voor uw aandachtVragen? Suzanne Lambregts, kinderrevalidatiearts s.lambregts@revant.nl Cisca Zuurveld, coördinator NAH Zeeland info@nahzeeland.nl