Yerel Yönetim Hizmetlerinin İçermeci Yaklaşımla Sunulmasına İlişkin Metot ve Uygulama Örnekleri

1. Yerel Yönetim Hizmetlerinin İçermeci Yaklaşımla Sunulmasına İlişkin Metot ve Uygulama Örnekleri Dr. Duygu DALGIÇ UYAR 12 Aralık 2013, Ankara

2. AvrupaKonseyi

3. SPIRAL Metodu • Herkesin Refahı için Sosyal İlerleme Göstergeleri (SPIRAL) metodu, ortak temel değerler çerçevesinde ve herkesin refahının sağlanması sürecindeki deneyimlerin sistematik olarak paylaşılmasıdır. • Birlikte yaşama fikrine dayalı olan yaklaşım, sosyal statüye , kültürel ve düşünsel farklılıklar gözetilmeksizin herkesin eşit konuşma hakkının olduğu, • Tüm paydaşlar arasındaki eş-sorumluluğun geliştirilmesi uygulamalarına dayanan, herkese refah sürecinin geliştirilmesi ve yerel demokrasinin geliştirilmesi

4. SPIRAL Metodu • Avrupa Konseyinin bir girişimi olan Herkesin Refahı için Sosyal İlerleme Göstergeleri (SPIRAL) metodu, sosyal uyum ve ortak sorumlulukla sürdürülebilir kalkınmayı ve refahı teşvik eder. (2005 yılı) • Yerel Paydaşlardan oluşan koordinasyon grubu oluşturulması ve çalışması • Vatandaşlar arasında homojen gruplar oluşturarak herkesin refahı amacına ulaşmak için ortak vizyon oluşturulması. • Katılımın artırılması ve bu çerçevede eylem planlarının oluşturulması • Herkesin Refahına ilişkin göstergeler oluşturulması ve ortak kaynaklarının kullanımını süreci. • İşbirliği sözleşmelerinin imzalanması ve yöresel projelerin uygulanması

5. Portekiz Yerel Yönetim Sistemi Yerel halkın mahalli yaşama katılımını artırmak için, bucaklardan küçük alanlarda mahalle örgütleri oluşturulabilir. Mahalle Örgütleri; Mahalle Meclisi ve Mahalle Komitesi oluşur. Mahalle meclisi, kayıtlı mahalle sakinlerinden oluşur ve mahalle meclisi mahalle komitesini seçer.

6. Sosyal Network • Portekiz’de 28 NUTS II düzeyinde bölge bulunmakta ve sosyal networkler NUTS II düzeyinde oluşturulmaktadır • Sosyal Network’de; yerel yönetim, merkezi yönetim, NGO, okullar, sağlık temsilcileri, kolluk güçleri (polis), vatandaş örgütleri temsil edilmekte • Sosyal Network’de; farklı temalara ilişkin mevcut durum ve ihtiyaçlar belirlenmekte • 3 yıllık Sosyal Gelişim Planları hazırlanmakta • Yıllık faaliyet planları hazırlanmakta

7. Portekiz Deneyimi • Sosyal Restoran • Gıda Bankası • Eczane Kartı • Sosyal Butik

8. Türkiye’de Yerel Yönetim Sistemi Mart 2014 Mahalli İdare Seçimleri sonrasında; belediye grupları arasında da nüfus değişimleri beraberinde getirmiş ve bunun sonucu Türkiye nüfusunun %76’sıbüyükşehir belediye sınırlarında, %16’sı diğer belediyelerde ve %8’ide köylerde yaşayacaktır.

9. Yerel yönetim mevzuatındaki hizmetlerin içermeci bir yaklaşımla sunulmasına ilişkin düzenlemeler ve yapılar

10. “Mahalle: Belediye sınırları içinde, ihtiyaç ve öncelikleri benzer özellikler gösteren ve sakinleri arasında komşuluk ilişkisi bulunan idarî birimi,” ifade eder. ( 5393, Madde 3, d bendi) “Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. …………………….. Muhtar, mahalle sakinlerinin gönüllü katılımıyla ortak ihtiyaçları belirlemek, mahallenin yaşam kalitesini geliştirmek, belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini yürütmek, mahalle ile ilgili konularda görüş bildirmek, diğer kurumlarla iş birliği yapmak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür. ………………” (5393, Madde 9) Mahalle ve Yönetimi

11. Hemşehri Hukuku “Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir. Hemşehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır. Yardımların insan onurunu zedelemeyecek koşullarda sunulması zorunludur. Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır. Belediye sınırları içinde oturan, bulunan veya ilişiği olan her şahıs, belediyenin kanunlara dayanan kararlarına, emirlerine ve duyurularına uymakla ve belediye vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarını ödemekle yükümlüdür.” (5393, 13. madde)

12. Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım “Belediye; sağlık, eğitim, spor, çevre, sosyal hizmet ve yardım, kütüphane, park, trafik ve kültür hizmetleriyle yaşlılara, kadın ve çocuklara, özürlülere, yoksul ve düşkünlere yönelik hizmetlerin yapılmasında beldede dayanışma ve katılımı sağlamak, hizmetlerde etkinlik, tasarruf ve verimliliği artırmak amacıyla gönüllü kişilerin katılımına yönelik programlar uygular. ………………” (5393, 77. madde) Gönüllü: Bilgi, beceri ve yeteneğini, her türlü ortak çalışma, imkan ve zamanını ortaya koyarak çalışma alanı konusunda maddi bir kazanç beklemeksizin yerel yönetim hizmetlerine katılan gerçek ve tüzel kişiler ile bünyesindeki gönüllüleri bu hizmetlerde görevlendirecek kamu kuruluşları, ……….” olarak tanımlamaktadır. (Yönt, madde 4)

13. Kent Konseyi “Kent yaşamında; kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışır. Belediyeler kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, noterlerin, varsa üniversitelerin, ilgili sivil toplum örgütlerinin, siyasî partilerin, kamu kurum ve kuruluşlarının ve mahalle muhtarlarının temsilcileri ile diğer ilgililerin katılımıyla oluşan kent konseyinin faaliyetlerinin etkili ve verimli yürütülmesi konusunda yardım ve destek sağlar. Kent konseyinde oluşturulan görüşler belediye meclisinin ilk toplantısında gündeme alınarak değerlendirilir. Kent konseyinin çalışma usûl ve esasları İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.” (5393, 76.madde)

14. Diğer Kuruluşlarla İlişkiler • Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; ...... c) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, özürlü dernek ve vakıfları, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. .....” (5393, 75.madde) • Belediyeler, meclis kararlarına istinaden kentteki kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, özürlü dernekleri, vakıfları ve Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınmış vakıflarla Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri yürütebileceği düzenlenmiştir.

15. *Toplum Merkezi * Kadın Merkezi * Meslek Kursları * Hobi Kursları • * Etüt Merkezi * Sınav Destek Yapıları (Dershane) • * Aş Evi * Sevgi Market

16. Dikkatiniz için Teşekkür Ederim Türkiye Belediyeler Birliği Atatürk Bulvarı 173 Kavaklıdere / Çankaya - ANKARA Tel: +90.312.4192100 – 374 Faks: +90.312.4192130 www.tbb.gov.tr