Główne czynniki wpływające na aktywność zawodową i zatrudnianie osób niepełnosprawnych

1. Aktywizacja zawodowa izatrudnianie osób niepełnosprawnychstan obecny i perspektywyspotkanie ze związkami zawodowymi

2. Główne czynniki wpływające na aktywność zawodową izatrudnianie osób niepełnosprawnych • Sytuacja społeczno – gospodarcza • Polityka rynku pracy • Otoczenie prawne • Zachowania i postawy głównych aktorów • Klimat społeczny

3. Legislacja - stan obecny • Ustawa zasadnicza • Kodeks pracy (art. 113, 94, Rozdział IIa) • Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy • Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych • Karta praw osób niepełnosprawnych

4. Instrumenty finansowe - stan obecny • Budżet państwa • Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych • Europejski Fundusz Społeczny

5. Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych Źródło: BAEL, GUS 2004, III kwartał 2005 r

6. Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnychw wieku produkcyjnym Źródło: BAEL, GUS 2004,2005

7. Osoby niepełnosprawne zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy

8. Uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych • Osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności • skrócony czas pracy • dodatkowy urlop wypoczynkowy • zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym • 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, • zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy,

9. Rehabilitacja zawodowa/zatrudnianie - narzędzia Szkolenia dla osób niepełnosprawnych (zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy)- art. 38-40 Wsparcie działalności gospodarczej osób niepełnosprawnych- art. 12 – 13 Pożyczka na rozpoczęcie działalności gospodarczej Dofinansowanie do 50% odsetek od kredytu zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne (chroniony i otwarty rynek pracy) – art. 25, 26, 26a-d, 31,32 i 41 Inne działania Programy zatwierdzane przez Radę Nadzorczą PFRON

10. Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne – pułapy pomocy oraz 100% składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 25 ustawy Kursywa – schorzenia szczególne

11. Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne • Refundacja ponoszonych podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych maksymalna wysokość pomocy na rekompensatę z tytułu podwyższonych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych dla pracodawców nie będących zakładami pracy chronionej - 70% lub 90% tego co dla zpch bez dodatkowego wsparcia pracowników o szczególnych schorzeniach

12. Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne • Szkolenia pracowników niepełnosprawnych - art. 41 • Szkolenia pracowników niepełnosprawnych u pracodawców prowadzących zpch w związku ze zmiana profilu produkcji - art. 32 ust.1 pkt 2 • Zwrot kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń zakładu, adaptacji lub zakupu urządzeń – stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności - art. 26 • Zwrot kosztów wynagrodzenia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu - art. 26d

13. Wsparcie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne Rozwiązania adresowane wyłącznie do pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej Pomoc o charakterze automatycznym • Środki zasilające ZFRON m. in: • stanowiące różnicę pomiędzy wynagrodzeniem osiąganym przez pracownika niepełnosprawnego a kwotą miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia • 90% środków pochodzących : • ze zwolnień z podatków: od nieruchomości, rolnego i leśnego i od czynności cywilnoprawnych • ze zwolnień z opłat (z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym • z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych • stanowiące różnicę pomiędzy składką na ubezpieczenia społeczne potrącaną osobie niepełnosprawnej a częścią składki odprowadzanej na ZUS Pomoc na wniosek • Dofinansowanie do wysokości 50% odsetek od kredytów inwestycyjnych • Dofinansowanie do wysokości 50% odsetek od kredytów obrotowych • Jednorazowa pożyczka w celu ochrony zagrożonych miejsc pracy osób niepełnosprawnych – pomoc de minimis

14. Praktyka Rehabilitacja zawodowa • Szkolenia osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP • 7 411osób skorzystało w 2004 r. z dofinansowania szkolenia (7 228 tys. zł) pracęuzyskało1146 osóbW ciągu 3 kwartałów 2005 r. skierowano na szkolenia 3 532 osób niepełnosprawnych • Wsparcie działalności gospodarczej prowadzonej przez osoby niepełnosprawne) • 568osób skorzystało w 2004 r. z pożyczki na rozpoczęcie działalności (18 591 tys. zł) W ciągu 3 kwartałów 2005 r.- 297 osób (9 440 tys. zł) • 64 osoby skorzystało w 2004 r z dofinansowania odsetek kredytu zaciągniętego na kontynuację działalności (116 tys. zł)W ciągu 3 kwartałów 2005 r.-25 osób niepełnosprawnych (106 tys. zł) (stan na 31 grudnia 2004r. źródło PFRON)

15. Praktyka Rehabilitacja zawodowa • Szkolenia pracowników niepełnosprawnych 2004 • 14 umów na przeszkolenie 250 osób niepełnosprawnych I-III kwartał 2005 • 4 umowy na przeszkolenie 21 osób niepełnosprawnych

16. Praktyka Rehabilitacja zawodowa • W 25 zakładach aktywności zawodowej było zatrudnionych 870 osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym • Dofinansowano przystosowanie 489 stanowisk pracy osób niepełnosprawnych zatrudnionych na otwartym i chronionym rynku pracy • Udzielono dofinansowania w kwocie 885 815 361,75zł. do wynagrodzeń: • 257 240 osób zatrudnionych w zakładach pracy chronionej • 41 632 osób zatrudnionych na otwartym rynku pracy stan na 31 grudnia 2004r. źródło PFRON)

17. Zatrudnienie osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w Systemie Obsługi Dofinansowań PFRON

18. Wynagrodzenie za pracę źródło danych: PFRON - SOD, 2004

19. Główni aktorzy • administracja rządowa • samorząd terytorialny • przedsiębiorstwa, regionalne i lokalne środowiska gospodarcze • związki zawodowe • organizacje pozarządowe • osoby niepełnosprawne

20. Związkizawodowe • obrona interesów pracowniczych osób niepełnosprawnych • aktywna postawa wobec przypadków naruszania przepisów prawa pracy i przepisów szczególnych • przeciwdziałanie dyskryminacji i nierównemu traktowaniu w zatrudnianiu • działalność informacyjna i promocja godnego zatrudnienia

21. Jakość zatrudnienia – najczęściej zgłaszane skargi • Czas pracy • przekraczanie norm czasu pracy, • praca w godzinach nadliczbowych i porze nocnej, • nieprawidłowa ewidencja czasu pracy, • Warunki pracy • praca niezgoda z przeciwwskazaniami lekarskiminp. zakazem dźwigania, zakazem pracy w pozycji stojącej,, • niedostosowania pomieszczeń do przepisów bhpnp. braku oddzielnego pomieszczenia przeznaczonego do spożywania posiłków i na szatnię brak ogrzewania w zimie hali produkcyjnej i szatni • ciężka praca fizycznaw przypadku firm sprzątających - osoby niepełnosprawne z dysfunkcją narządu ruchu skarżyły się zbyt dużą powierzchnię przypadającą do sprzątania na jedną osobę w stosunku do założonego czasu pracy na wykonanie czynności.

22. Jakość zatrudnienia – najczęściej zgłaszane skargi • Umowa o pracę • zatrudnianie bez umowy o pracę • zatrudnianie niezgodnie z umowami o pracę (wykonywanie przez te osoby prac niezgodnych z zakresem obowiązków), • nieterminowe wypłaty wynagrodzeń, • brak wypłaty wynagrodzenia i dodatkowych świadczeń z tytułu zatrudnienia, • nieprzekazywanie pracownikom zakresu obowiązków,

23. Jakość zatrudnienia – najczęściej zgłaszane skargi • dyskryminacja i nierówne traktowanie w zatrudnieniuze względu na niepełnosprawność • fikcyjne zatrudnianiew celu osiągnięcia wymaganego wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych • niskie wynagrodzenie – większość pracowników niepełnosprawnych otrzymuje minimalne wynagrodzenie za pracę

24. Kierunki ewentualnych zmian – podstawowe dylematy • Które instrumenty są skuteczne, a które nie i dlaczego? • Czego brakuje? – niezbędne uzupełnienia • Co jest zbędne? • Co wymaga zmiany albo uproszczenia? • Uwarunkowania i ograniczenia