90 likes | 261 Views
De Republiek in een tijd van vorsten. Een Gouden Eeuw voor de Republiek § 4.1. Oriëntatiekennis. Gouden Eeuw De Republiek wordt een wereldmacht De Republiek floreerde op alle maatschappelijke fronten Absolutisme Lodelijk XIV, L’etat, c’est moi Ook andere staten kende absolute monarchen
E N D
De Republiek in een tijd van vorsten Een Gouden Eeuw voor de Republiek § 4.1
Oriëntatiekennis • Gouden Eeuw • De Republiek wordt een wereldmacht • De Republiek floreerde op alle maatschappelijke fronten • Absolutisme • Lodelijk XIV, L’etat, c’est moi • Ook andere staten kende absolute monarchen • Verlichting • Rationeel denken • Op alle terreinen van de maatschappij • Trans-Atlantische slavenhandel • Voor eigen plantages in Suriname • Voor internationale handel
4.1 De opkomst van Engeland en Frankrijk- Frankrijk en de Zonnekoning – de eerste jaren • Op vierjarige leeftijd volgde Lodewijk XIV zijn overleden vader op en bleef 72 jaar koning (1643). • Hij maakte van Frankrijk een absolute monarchie • Het begin van zijn koningschap was zeer onrustig • Plunderende troepen – terug van de Dertigjarige Oorlog • Edelen wilden een eind maken aan de centralisatie en versterkte greep van de vorst en kwamen in opstand • Lodewijk en zijn moeder (regentes) vluchtten uit Parijs • Pas in 1653 én toen de bevolking de chaos zat was kon hij zijn greep op het land weer verstevigen • In 1661 overleed de eerste minister; Lodewijk verving hem niet, maar nam zelf de taken op zich
4.1 De opkomst van Engeland en Frankrijk- Frankrijk en de Zonnekoning – het absolutisme • In 1661 overleed de eerste minister; Lodewijk verving hem niet, maar nam zelf de taken op zich • Hij bouwde een sterk ambtenarencorps • Bouwde Versailles teneinde meer greep op de adel te kregen • Daarnaast bouwde hij een sterk nationaal leger • Het werd verviervoudigd tot 400.000 man • Hoge edelen kregen geen rol meer in de werving en betaling van manschappen • Het werd het sterkste leger van Europa • Zijn economisch beleid werd gekenmerkt door het mercantilisme • Subsidies voor eigen bedrijven en invoerrechten/-verbod op import • Op deze wijze kon Lodewijk geld vergaren voor zijn beleid
4.1 De opkomst van Engeland en Frankrijk- Frankrijk en de Zonnekoning – het geloof • In 1685 trok Lodewijk het Edit van Nantes in • Tienduizenden Hugenoten vluchtten naar de Republiek en naar Amerika • Zijn status was direct verbonden met • de standenmaatschappij • een door God gecreëerde samenleving • Het focuspunt, c.q. centrale punt in de samenleving • De Zonnekoning • Alles draaide om hem
4.1 De opkomst van Engeland en Frankrijk- Engeland en Cromwell • Na de onthoofding van Karel I was de rust nog altijd niet weergekeerd • Delen van het leger weigerden de wapens neer te leggen. Zij eisten verdere afschaffing van de standensamenleving én zelfs mannelijk kiesrecht • Daarnaast braken er opstanden in Schotland en Ierland uit • Cromwell walste alle opstanden plat • Hij zag zichzelf alles redder van de natie • In 1653 stuurde hij het parlement naar huis en werd de LordProtector • Hij trachtte van Groot-Brittannië een puriteins land te maken • Geen sport en ander volksvermaak, bijv. wel strikte zondagsrust • Geen x-factor voor hem
4.1 De opkomst van Engeland en Frankrijk- Engeland en Karel II • In 1658 stierf Cromwell reeds. Zijn zoon volgde hem op maar werd binnen een jaar al aan de kant geschoven • Opnieuw dreigde de burgeroorlog, maar het sterke, in Schotland gelegerde legeronderdeel trok op naar London en haar commandant riep het parlement bijeen. • Het Parlement herstelde de monarchie – de Restauratie • In 1660 besteeg Karel II (de zoon van ) de troon; de bevolking was blij. • Om dit heugelijk feit te vieren groef de bevolking op de sterfdag van Karel I het lichaam van Cromwell op en hing het aan een galg en onthoofde het daarna op dezelfde plek waar Karel I was onthoofd – amen!
Cromwell opgehangen Cromwells zonder hoofd Cromwells hoofd op een staak Cromwell bij levende lijfe
4.1 De opkomst van Engeland en Frankrijk- Engeland en Karel II • Karel II was een bewonderaar van zijn neef Lodewijk XIV • Hij wilde zelf ook absoluut vorst worden • Maar hij was financieel en politiek afhankelijk van het parlement • Hij kon geen grote parties organiseren • Hij mocht geen belastingen heffen zonder toestemming van het parlement • Dit maakte hem pro-Frans, hetgeen leidde tot een geheim verdrag met Lodewijk XIV in 1670 • Frankrijk had namelijk vlak daarvoor getracht de zuidelijke Nederlanden en de Republiek deels te veroveren, wat echter mislukte. De Republiek eiste samen met Zweden en Engeland (lees: het parlement) dat Frankrijk inbond. • Gefrustreerd deed Lodewijk dit ook maar hij zwoer wraak. • Daarom kocht hij Karel om. Karel zou in het geheim de vloot en het leger uitbouwen en gezamenlijk zouden ze de Republiek aanvallen.