190 likes | 646 Views
SVETSKA PRIVREDA I MEĐUNARODNA TRGOVINA. SAVREMENE TENDENCIJE U SVETSKOJ PRIVREDI. GLOBALIZACIJA NASLEĐE IMPERIJALIZMA I KOLONIJALIZMA – SEVER-JUG (RZ-ZUR) EKONOMSKI KOLONIJALIZAM TEHNOLOŠKI KOLONIJALIZAM FINANSIJSKI KOLONIJALIZAM INFORMATIČKI KOLONIJALIZAM EKOLOŠKI KOLONIJALIZAM
E N D
SAVREMENE TENDENCIJE U SVETSKOJ PRIVREDI • GLOBALIZACIJA • NASLEĐE IMPERIJALIZMA I KOLONIJALIZMA – SEVER-JUG (RZ-ZUR) • EKONOMSKI KOLONIJALIZAM • TEHNOLOŠKI KOLONIJALIZAM • FINANSIJSKI KOLONIJALIZAM • INFORMATIČKI KOLONIJALIZAM • EKOLOŠKI KOLONIJALIZAM • ODLIV MOZGOVA
SAVREMENE TENDENCIJE U SVETSKOJ PRIVREDI • RAZLIKE U RAZVIJENOSTI • 16% SVETSKOG STANOVNIŠTVA (POPULACIJA RAZVIJENIH EKONOMIJA) OSTVARUJE 70% SVETSKOG BD • TREND PORASTA NEJEDNAKOSTI • “RAST PUTEM IZVOZA” • ISTOK-ZAPAD (SOCIJALIZAM-KAPITALIZAM)
SAVREMENE TENDENCIJE U SVETSKOJ TRGOVINI • RAZVIJENE ZEMLJE OSTVARUJU 70% SVETSKOG IZVOZA • 75% IZVOZA RAZVIJENIH ZEMALJA IDE KA DRUGIM RAZVIJENIM ZEMLJAMA • LOŠIJA ROBNA STRUKTURA IZVOZA ZUR
GLOBALIZACIJA • RAST MEĐUZAVISNOSTI NACIONALNIH EKONOMIJA • RUŠENJE BARIJERA U MEĐUNARODNIM ODNOSIMA • GLOBALIZACIJA KAO TREĆI TALAS INTEGRACIJE SVETSKE PRIVREDE • PRVI TALAS: GEOGRAFSKA OTKRIĆA • DRUGI TALAS: INDUSTRIJSKA REVOLUCIJA • TREĆI TALAS: ZAVRŠETAK HLADNOG RATA I INFORMATIČKA REVOLUCIJA • RAZVOJ GLOBALNOG TRŽIŠTA
GLOBALIZACIJA • PRAVNA POLUGA GLOBALIZACIJE: SUSTEM UN • TEHNIČKA POLUGA: INFORMATIČKA REVOLUCIJA • TEORIJSKA PODLOGA: KLASIČNA TEORIJA MEĐUNARODNE TRGOVINE (LIBERALIZAM) • NOSIOCI GLOBALIZACIJE: MULTINACIONALNE KOMPANIJE • INSTITUCIONALNA POLUGA: MMF, SB, STO • POLITIKA VAŠINGTONSKOG KONSENZUSA • DOMINACIJA SAD
ZATVORENA VS OTVORENA PRIVREDA ZATVORENA PRIVREDA (AUTARKIJA) Y = C + I + G Y = E PROIZVODNJA (BDP;Y) POTROŠNJA (E) NACIONALNA PRIVREDA
OTVORENA PRIVREDA IZVOZ (X) UVOZ (M) Y = C + I + G +X - M Y = E + X – M • Ako je X>M (spoljnotrgovinski suficit), onda je Y>E • Ako je M>X (spoljnotrgovinski deficit), onda je E>Y PROIZVODNJA (BDP;Y) POTROŠNJA (E)
MEĐUNARODNA PODELA RADA I SVETSKO TRŽIŠTE • MEĐUNARODNA PODELA RADA – SPECIJALIZACIJA • INDUSTRIJSKA REVOLUCIJA • KAPITALIZAM • FAZE RAZVOJA SVETSKOG TRŽIŠTA: • DO VELIKE DEPRESIJE (1929-1933.) PREOVLAĐUJE LIBERALIZAM • DO KRAJA II SV. RATA PREOVLAĐUJE PROTEKCIONIZAM • DO DANAS PREOVLAĐUJE LIBERALIZAM • U USLOVIMA MIRA PREOVLAĐUJE LIBERALIZAM, A U USLOVIMA RATOVA I KRIZA PROTEKCIONIZAM.
KVANTITATIVNI POKAZATELJI POLOŽAJA ZEMLJE U SVETSKOJ TRGOVINI • KVANTITATIVNI POKAZATELJI POLOŽAJA ZEMLJE: • SPOLJNOTRGOVINSKI KOEFICIJENTI • GEOGRAFSKA STRUKTURA IZVOZA I UVOZA • ROBNA STRUKTURA IZVOZA I UVOZA • INDEKS KONKURENTNOSTI PRIVREDE
SPOLJNOTRGOVINSKI KOEFICIJENTI • SPOLJNOTRGOVINSKI KOEFICIJENT (KOEFICIJENT OTVORENOSTI EKONOMIJE): (X+M)/Y • KOEFICIJENT ZAVISNOSTI OD IZVOZA (SKLONOST IZVOZU): X/Y • KOEFICIJENT ZAVISNOSTI OD UVOZA (SKLONOST UVOZU): M/Y • KOEFICIJENT POKRIVENOSTI UVOZA IZVOZOM: X/M
SPOLJNOTRGOVINSKI KOEFICIJENTI • PO PRAVILU SU MALE ZEMLJE OTVORENIJE OD VELIKIH (MADA IMA IZUZETAKA) • PO PRAVILU SU RAZVIJENE ZEMLJE OTVORENIJE OD NERAZVIJENIH (MADA IMA IZUZETAKA)
GEOGRAFSKA I ROBNA STRUKTURA IZVOZA I UVOZA • KOEFICIJENT GEOGRAFSKE STUKTURE IZVOZA I UVOZA: učešće izvoza zemlje A u B u ukupnom izvozu zemlje A učešće uvoza zemlje B iz A u ukupnom uvozu zemlje B učešće uvoza zemlje A iz B u ukupnom uvozu zemlje A učešće izvoza zemlje B u A u ukupnom izvozu zemlje B
GEOGRAFSKA I ROBNA STRUKTURA IZVOZA I UVOZA • KOEFICIJENT ROBNE STUKTURE IZVOZA I UVOZA: učešće izvoza robe X u ukupnom izvozu zemlje A učešće izvoza robe X u ukupnom svetskom izvozu
INDEKS GLOBALNE KONKURENTNOSTI (GLOBAL COMPETITIVENESS INDEX) • ZASNOVAN NA TEORIJI KONKURENTSKIH PREDNOSTI MAJKLA PORTERA • KOMPARATIVNE VS KONKURENTSKE PREDNOSTI • MIKRO VS MAKRO KONKURENTNOST • SVETSKI EKONOMSKI FORUM U DAVOSU
INDEKS GLOBALNE KONKURENTNOSTI (GLOBAL COMPETITIVENESS INDEX) • FAKTORI KONKURENTNOSTI NACIONALNE EKONOMIJE: • INSTITUCIJE • INFRASTRUKTURA • MAKROEKONOMIJA • ZDRAVLJE I OSNOVNO OBRAZOVANJE • VISOKO OBRAZOVANJE • TRŽIŠNA EFIKASNOST • TEHNOLOŠKA OPREMLJENOST • RAZVIJENOST POSLOVANJA • INOVATIVNOST