510 likes | 1.08k Views
Osteoartr i t Osteoartro z De j enerat if Eklem Hastalığı. D r. Ülkü Akarırmak. Tanım. Osteoartrit OA de j enerati f, kronik bir hastalıktır D iartrodi y al ( s i novi y al ) eklemleri tutar Eklem kıkırdağında yıkım ve
E N D
OsteoartritOsteoartrozDejeneratifEklem Hastalığı Dr. Ülkü Akarırmak
Tanım • Osteoartrit OAdejeneratif, kronik bir hastalıktır • Diartrodiyal (sinoviyal) eklemleri tutar • Eklem kıkırdağında yıkım ve • Çevresindeki kemik ile yumuşak dokularda proliferatif değişikliklerle özellenir
Epidemiyoloji • OAen yaygın eklem hastalığıdır • Diz eklemi OA’i, 60 yaş üzerinde yaklaşık %70oranında • Radyolojik bulgular %90 üzerinde • Yaşlılarda kas-iskelet sistemi kaynaklı fonksiyon kaybı nedenlerinin başında
Fonksiyonel Kısıtlılık • Günlük yaşam aktivitelerinde kayıp • Yürümede kısıtlanma • İleri yaşta dizabilite veya özürlülük nedeni • Eklem replasman cerrahisinin başta gelen edenidir
Osteoartritin Özellikleri • Kas-İskelet Sisteminin hastalığıdır, sistemik tutulum göstermez • Sinoviyal eklemlerin noninflamatuvarhastalığıdır • Hastalık seyrinde eklem ankilozu gelişmez
Osteoartrit Klasifikasyonu • Primer OA Sekonder OA EtiyolojibilinmiyorEtiyolojibelli
Yaş • Primer OA > 40 yaş • Doğru ilişki • OA yaşlanma süreci midir?
Primer OA Risk Faktörleri • Yaş • Cinsiyet • Obezite • Genetik • Travma (günlük yaşam)
Sekonder Ostoartrit • Travma • Geçirilmiş eklem hastalıkları; DKÇ, varum, valgum deformiteleri • Enfeksiyon: Septik artrit, Brusella, Tb • Enflamatuvar hastalık: RA, AS • Metabolik: Gut • Hematolojik: Hemofili A • Endokrin: DM
OA Etiyolojisi • Kıkırdak özelliklerinde değişme; enfeksiyon- enflamasyon • Biyomekanik sorunlar • BİYOMEKANİK KIKIRDAK
Eklem Kıkırdağının Yapısı • Kolajen (Tip 2) • Proteoglikan - Hiyaluronik asit - Glikozamin • Su • Kondrosit Rejenerasyon ve Dejenerasyon
OA Patolojisi • Fibrilasyon • Eburnasyon • Osteofit • Subkondral kist
Laboratuvar Bulguları • OA için tan koydurucu laboratuvarbulguları yoktur • Laboratuvardeğerlendirme ayırıcı tanı için yapılır
OA Radiyolojik Bulguları • Eklem aralığında daralma (kıkırdak aşınması) • Subkondral (paraartiküler) skleroz • Osteofit (en özel) • Kemik kistleri
Osteoartritte Radiyolojik Derecelendirme • Evre 1 Normal • Evre 1 Hafif • Evre 1 Orta • Evre 1 İleri • Kellgren Lawrence Sınıflandırması
Osteoartrit Tanısı Klinik Bulgular Eklem ağrısı + Radiyolojik Bulgular Osteofit
OA Klinik Belirti Ve Bulguları • Eklem ağrısı – mekanik/ dejeneratif • İnaktivite tutukluğu < 30 dakika • EHA kısıtlanması – ileri dönem • Deformite – GYA kısıtlanması
Diz Ekleminin OA(Gonartroz) • Obez kadınlarda daha yaygın • 50 yaşüzerinde prevalansı artar • Eklem sertliği <30 dakika • Mekanikağrı • Fizik muayenedekrepitus • Presyonla ağrı • EHA ağrılı • EHA kısıtlanması ileri dönemde (önce ekstansiyon) • Laboratuvarbulguları normal sınırlarda
Kalça Eklemi Osteoartriti Koksartroz • Erkeklerde ve >40 yaşında daha yaygın • Eklem sertliği • Kalça, gluteal ve kasık bölgede ağrı - dize kadar yayılma (Nobturatorius) • Mekanik ağrı • Yürüme fonksiyonunda kısıtlanma<1000m
Kalça Eklemi Osteoartriti- Koksartroz Fizik Muayene: • Antaljiktopallama • EHA kısıtlanması (önce internal rotasyon) • Ağrılı EHA • Trendelenburg testi pozitifleşebilir • Bacak uzunluğu farkı değerlendirilir • Laboratuvarbulguları normal sınırlardadır
Periferik Eklem OA • El • Ayak
OA Etiyopatogenez • Yaş • Cinsiyet • Biomekanik • Biokimyasal OA • Genetik • Diğer faktörler
OA Etyopatogenezi • Kıkırdak fonksiyon bozukluğu • -Kondrosit 1- Degradatif enzimler (metalloproteaz) 2- İnhibitörleri ile Yapım / yıkım dengededir • -İL-1 - Degradatif enzimler + sinoviyal enflamasyon - kıkırdak yıkımı
OA Patogenez • Sitokinler - İL-1 - İL- 6 - TNF • Hücre yıkımı • Membran Fosfolipitleri • Araşidonik asit (Enflamasyon) • COX 1 - COX2
OA Patogenezi • Kıkırdak dejenerasyonunda interlökin–1 (İL-1) gibi sitokinlerin ve metaloproteazların rolü önemli • Lokal büyüme faktörleri (transforming growth factor-TGF) ise osteofitlerin gelişiminde etkili
OA Tedavisi • Semptomatik tedavi • Yapı modifiyeedici tedavi • Cerrahi tedavi
Yapı ModifiyeEdici Tedavi • Hiyaluronik asitenjeksiyonu (HA) • Glikoz amino glikan (GAG)
OA’te Primer Koruma? • Düzenli egzersiz • Kilo kontrolü • Travmalardan korunma (Günlük)
OA Tedavisinin Amaçları • Ağrının azaltılması • Eklem fonksiyonunun korunması ve düzeltilmesi • Eğitim
FarmakolojikOlmayan Tedavi Yöntemleri • Hasta eğitimi • Kilo kontrolü • Fizik tedavi • Yürüyüş • Egzersizler • Yürümeye yardımcı cihazlarPatella destekleriUygun ayakkabı Lateral-kama tabanlık (genu varum için) • Eklem ve enerji korunması teknikleri
OA Farmakolojik Tedavi • Oral Sistemik Medikal Ajanlar - Analjezik (asetaminofen) - NSAİD - Opioid analjezik • İntraartikülerAjanlar - Hiyaluronik asit - Glikokortikoid (efüzyon) • Topikal Ajanlar
OA’in Semptomatik Tedavisi • Eklem yükünün azaltılması - Kilo kontrolü - Splint - Baston • Egzersiz: - Eklem hareket açıklığı - Yüzme - Yürüyüş - Kuvvetlendirme
Cerrahi Girişim Endikasyonları • Şiddetli ve konzervatif tedavi yöntemlerine yanıtsız eklem ağrısı • Günlük yaşam aktivitelerinin kısıtlanması; özürlülük • Deformite, anatomik, biyomekanik bozukluklar, açısal deviyasyon, instabilite
İnvazifYöntemler • Eklem lavajı • Artroskopi • Cerrahi Osteotomi Eklem replasmanı • Gelecekte: Kıkırdak grefti, Genetik mühendislik vb.