210 likes | 485 Views
Nadci ś nienie t ętnicze a ciąża - spojrzenie internisty. Piotr Jędrusik Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Nadciśnienia Tętniczego AM w Warszawie. Nadci ś nienie t ę tnicze (NT) w ci ąży. 5%-10% ciąż druga pod względem częstości występowania przyczyna śmierci matek (15% zgonów)
E N D
Nadciśnienie tętnicze a ciąża - spojrzenie internisty • Piotr Jędrusik • Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych • i Nadciśnienia Tętniczego AM w Warszawie
Nadciśnienie tętnicze (NT) w ciąży • 5%-10% ciąż • druga pod względem częstości występowania przyczyna śmierci matek (15% zgonów) • śmiertelności i chorobowości płodów i noworodków (urodzenia martwe, porody przedwczesne, zahamowanie rozwoju) • powikłania u matek (odklejenie łożyska, DIC, krwotok śródmózgowy, niewydolność wątroby lub nerek)
Definicja NT w ciąży • 140/90 mm Hg • DBP - V ton Korotkowa (USA) • National High Blood Pressure Education Program Working Group on High Blood Pressure in Pregnancy, Am J Obstet Gynecol 2000;183:1 • lub IV ton Korotkowa (ESC) • pozycja leżąca na boku, ramię na wysokości serca
Klasyfikacja (JNC,ESC,PTNT) • NT przewlekłe(przed 20 tyg.)chronic/preexisting • NT wywołane ciążą(po 20 tyg.)gestational - przemijające (< 6(ESC,PTNT)-12(JNC) tyg. po porodzie) • stan przedrzucawkowy NT po 20 tyg. + białkomocz >300(JNC)-500(ESC) mg/24h • NT przewlekłe + stan przedrzucawkowy nowy białkomocz/wzrost białkomoczu i/lub wzrost RR • NT niesklasyfikowane przed porodem(ESC) antenatally unclassifable -> chronic lub transient(JNC)
Nadciśnienie przewlekłe • 140/90 mm Hg przed 20 tyg. ciąży • spadek/normalizacja RR w połowie ciąży (średnio o 15 mmHg w II trymestrze) • przed ciążą: - ocena powikłań narządowych • - diagnostyka wtórnych przyczyn NT • - modyfikacja leczenia? • Odstawić ACEI, antagonistę AT1 • przewlekła choroba nerek: dopóki kreatynina <1,4 mg/dl -> bez wzrostu ryzyka dla matki i płodu
Ocena pacjentki z NT przed ciążą NT długotrwałe, ciężkie, wymagające wielu leków Ocena powikłań narządowych • przerost lewej komory (ekg, echo, rtg klp) • nefropatia (białkomocz, kreatynina) • retinopatia (dno oczu) Diagnostyka wtórnych przyczyn NT • pierwotny hiperaldosteronizm (K, Ald/ARO) • nadciśnienie naczyniowonerkowe (doppler) • guz chromochłonny (DZM metoksykatecholaminy)
NT przewlekłe - leczenie w ciąży • Niepowikłane łagodne NT - Rx niefarmakologiczne (wysiłki fizyczne, leżenie w łóżku) - nie wolno się odchudzać (nawet jeżeli otyłość) - redukcja spożycia Na - kontrowersyjna • Rx: 150/100 mm Hg (140/90 mm Hg jeżeli powikłania narządowe) • korzyść z Rx? (progresja do ciężkiego NT) • Należy agresywnie leczyć ciężkie NT - ryzyko dla płodu i matki • ESC, PTNT: mała dawka ASA jeżeli stan przedrzucawkowy w poprzedniej ciąży
NT wywołane ciążą NT po 20 tyg. ciąży nierozpoznane NT przewlekłe stan przedrzucawkowy • NT przemijające • (normalizacja RR < 6-12 tyg. po porodzie) • łagodny przebieg, dobre rokowanie • nawroty w kolejnych ciążach • czynnik prognostyczny utrwalonego NT NT przewlekłe
Stan przedrzucawkowy • NT + białkomocz ( 300-500 mg/24 h) • zespół swoisty dla ciąży: nadmierny skurcz naczyń i upośledzenie perfuzji narządowej • przyczyna i patogeneza nieznane • częściej jeżeli: - nieródki, ciąża mnoga - stan przedrzucawkowy w wywiadach rodzinnych lub NT w poprzedniej ciąży - NT od 4 lat, choroba nerek
Stan przedrzucawkowy • ryzyko: 160/110 mm Hg, białkomocz >3,5 g, kreatynina > 1,2 mg/dl, płytki < 100 tys, mikroangiopatia z hemolizą (LDH), AspAT/AlAT, obj. neurologiczne (ból głowy, zaburzenia widzenia) • hospitalizacja, leżenie w łóżku • Rx NT (ryzyko matki): (150)/100-110 mmHg - p.o. jeżeli poród > 48 h; i.v. jeżeli poród lub RR • poród (dojrzałość płodu? (32 tyg), raczej nie CC) • MgSO4(nie łączyć z antagonistami Ca ->RR) HELLP
ESC: Rx NT wywołanego ciążą • Rx: 170/110 mm Hg - stan zagrożenia - hospitalizacja, leki i.v. lub p.o. • Rx: 140/90 mm Hg - NT wywołane ciążą bez białkomoczu < 28 tyg. - NT wywołane ciążą + białkomocz lub objawy - NT przewlekłe + powikłania narządowe (PTNT) - NT przewlekłe + NT wywołane ciążą - (PTNT: NT wywołane ciążą) • Rx: 150/95 mm Hg - pozostałe sytuacje (PTNT)
Stan przedrzucawkowy + NT • NT ryzyko st. przedrzucawkowego (25%) • leczenie NT nie zmniejsza ryzyka stanu przedrzucawkowego? • stan przerzucawkowy + NT ryzyko (krwotok śródmózgowy, odklejenie łożyska) • nowy białkomocz ( 300 mg/24 h) LUB • 2-3 x wzrost białkomoczu (ESC: 3 g/24h) LUB • pogorszenie kontroli ciśnienia LUB • małopłytkowość / AspAT,AlAT
Czy leczyć NT w ciąży? Metanaliza Magee i wsp., BMJ 1999;318:1332 I. Przewlekłe NT (7 badań, n = 623) • korzyść u matek: progresja do ciężkiego NT, zapotrzebowanie na leki hipotensyjne • brak korzyści/szkód u dzieci (śmiertelność okołoporodowa, wcześniactwo, zahamowanie rozwoju, Apgar < 7 pkt. po 5 min) • różne leki równie skuteczne (głównie metyldopa i labetalol)
Czy leczyć NT w ciąży? II. NT po 20 tyg. ciąży (niezależnie od typu) • brak korzyści z metod niefarmakologicznych (leczenie w łóżku, psychoterapia) - 6 badań, n = 607 • farmakoterapia (15 badań, n = 1926) - korzyść u matek: progresja do ciężkiego NT, zapotrzebowanie na leki hipotensyjne, białkomocz - brak korzyści/szkód u dzieci (śmiertelność i chorobowość okołoporodowa, wcześniactwo, zahamowanie rozwoju) - różne leki równie skuteczne (23 badania, n = 1349)
Czy leczyć NT w ciąży? Metaanaliza von Dadelszen i wsp., Lancet BMJ 2000;355:87 45 randomizowanych badań kontrolowanych • NT łagodne lub umiarkowane • zależność liniowa: im niższe RR, tym więcej dzieci z zahamowaniem wzrostu (upośledzenie perfuzji macicy i łożyska) • niezależnie od klasy leków i czasu leczenia
Wybór leku hipotensyjnego Metyldopa - lek pierwszego rzutu? • bezpieczeństwo leczenia - 7,5-letnia obserwacja dzieci po ekspozycji in utero • początkowo 2-3 x 250 mg, maks. 2 (3) g/d • objawy uboczne (suchość w j. ustnej, zmęczenie, senność/zaburzenia snu, hipotonia ortostatyczna, depresja, parkinsonizm, gorączka, uszkodzenie wątroby, niedokrwistość hemolityczna) • interferencja z oznaczaniem katecholamin • nagłe odstawienie - gwałtowny wzrost RR
Jeżeli nie metyldopa, to co? • labetalol (/-bloker) 200-1200 mg/d, 2-4 dawki • beta-blokery atenolol: rozwój płodu i łożyska(Lip 1997, Lydakis 1999) • antagoniści wapnia (nifedypina) - działanie tokolityczne, interakcja z MgSO4 (RR) - bardziej skuteczne niż BB, bezpieczeństwo - mniej danych • diuretyki - kontrowersyjne ale nie przeciwwskazane - TAK: retencja Na NT oporne (leczenie skojarzone), niewydolność nerek, niewydolność serca - NIE: stan przedrzucawkowy (objętość osocza), chyba że oliguria Magee BMJ 1999;318:1332 Garovic Mayo Clin Proc 2000;75:1071
Inhibitory ACE i antagoniści AT1 a ciąża Bezwzględnie przeciwwskazane • ekspozycja na ACEI w II-III trymestrze wady rozwojowe (deformacje kończyn i twarzoczaszki, hipoplazja płuc, niewydolność nerek, małowodzie) • ekspozycja w I trymestrze - brak wzrostu ryzyka, brak konieczności przerywania ciąży (NHBPEP) Bar i wsp. (n = 18, 1997), Lip i wsp. (n = 8, 1997), Steffensen i wsp. (n = 21, 1998)
Leczenie NT ze wskazań nagłych ESC: „intravenous hydralazine should no longer be the drug of choice” Zalecenia JNC • hydralazyna 5 mg iv, potem 10 mg iv co 20-30 min, max. 25 mg, jeśli skuteczna powtarzać co kilka h • labetalol 20-40-80-80 mg iv co 10 min, max 220 mg • [nifedypina 10 mg po, nast. po 20 min, max 30 mg] • nitroprusydek sodu 0,25-5 g/kg/min, > 4 h ryzyko zatrucia płodu cyjankami Metaanaliza Magee i wsp. (11 badań, n = 570) • labetalol, nifedypina lepsze niż hydralazyna (hipotonia u matki, CC, odklejenie łożyska, Apgar)
Leczenie hipotensyjne po porodzie • wzrost RR w ciągu pierwszych 5 dni po porodzie • ustąpienie NT przemijającego / związanego ze stanem przedrzucawkowym - dni/tygodnie • kontynuacja leczenia hipotensyjnego - leki jak w ciąży • jeżeli RR przed ciążą prawidłowe/nieznane: - przerwanie leczenia po 3-4 tygodniach - kontrola RR co 1-2 tyg/1 mc co 3-6 mcy/1 rok
Leki hipotensyjne a laktacja • brak długotrwałych obserwacji Łagodne NT - odstawienie leku + obserwacja Cięższe NT - dawka i/lub liczba leków • metyldopa, hydralazyna - bezpieczne? • beta-blokery - USA: propranolol, labetalol atenolol, acebutolol, nadolol, metoprolol, sotalol - stężenie w mleku (ESC: propranolol !), akumulacja u noworodków • antagoniści wapnia - brak danychESC: nifedypina - stężenie w mleku • diuretyki - objętość mleka , laktacja • NIE: inhibitory ACE, antagoniści AT1