ULUSLARARASI HUKUKTA İNSAN İ MÜDAHALE

1. Kara Harb Okulu ULUSLARARASI HUKUKTA İNSANİ MÜDAHALE Kıvılcım Romya Mayıs 2009

2. İnsan Hakları Egemenlik İnsani Güvenlik İnsani Müdahale Kuvvet Kullanımı Adil Savaş Önleyici Müdahale

3. İnsani Müdahale Nedir? • ‘Birdevletin, başka bir devletin vatandaşlarını, o devletin kendi zulmünden kurtarmakiçin ülkesi dışında münferiden kuvvet kullanmasıdır.’1 • ‘Herhangi bir devlet tarafından insan haklarının veyauluslararası insancıl hukuk kurallarının ağır ve yaygın biçimde ihlal edilmesini veyadevlet otoritesinin çökmesi sonucunda ortaya çıkan insancıl nitelikli krizleri önlemekveya engellemek amacıyla, ihlal veya krizden sorumlu devletin izni olmaksızın onakarşı, bir başka devlet veya devletler topluluğu yahut uluslararası örgüt tarafındangerçekleştirilen askeri kuvvet kullanımıdır.’2 1S. Başeren, Uluslararası Hukukta Devletlerin Münferiden Kuvvet KullanmalarınınSınırları, Ankara, 2003, s. 174. 2 F. Türkmen, İnsan Haklarının Yeni Boyutu: İnsancıl Müdahale, Okumuş Adam Yayınları,İstanbul, 2006, s. 24.

4. İnsani Müdahalenin Çeşitleri • 1- İnsani Amaçlı Ekonomik Müdahale • 2- İnsani Amaçlı Siyasi • Müdahale • 3- İnsani Amaçlı Askeri Müdahale

5. Meşruiyet ve İnsani Müdahale • a- Haklı Nedenler Eşiği: İnsanlara yönelik ciddi ve telafi edilemez zararların olması veya zararların verilmek üzere olması gerekmektedir. • b- Doğru Amaçlar: Müdahalenin öncelikli amacı, insani acıyı ortadan kaldırmak olmalıdır. • c- Son Çare: Krizin önlenmesi için öncelikle barışçı yollar denenmelidir. • d- Orantılı Yollar: Askeri Müdahalenin yoğunluğu ve süresi insanların korunabilmesi için gereken düzeyde olmalıdır. • e- Mantıklı Beklentiler: Askeri Müdahalelerin mutlaka başarı şansı olmalıdır. • f- Doğru Makam: İnsani amaçlı askeri müdahale yetkisi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kapsamında olmalıdır.

6. İnsani Müdahale Nedir?

7. İnsani Müdahale Ne Değildir?

8. Uluslararası Hukuk ve İnsani Müdahale Md. 2/4 – Md. 51 • b- İnsani Müdahaleyi Uluslararası Hukuka Uygun Bulan Görüşler a- İnsani Müdahale’yi Uluslararası Hukuka Uygun Bulmayan Görüş

9. Kuvvet Kullanma ve İnsani Müdahale • “Tüm üyeler, uluslararası ilişkilerinde gerek herhangi bir baska devletintoprak bütünlüğüne ya da siyasi bağımsızlığına karşı, gerekse Birleşmiş Milletler'in Amaçları ile bağdasmayacak herhangi bir biçimde kuvvetkullanma tehdidine ya da kuvvet kullanılmasına basvurmaktan kaçınırlar.” (BM Şartı, 2/4)

10. İnsani Müdahalenin Uluslararası Hukuka Uygunluğunu “Bu Antlaşmanın hiçbir hükmü,BirleşmişMilletler üyelerinden birinin silahlı bir saldırıya hedef olmasıhalinde, GK uluslararası barışve güvenliğin korunması için gerekli önlemlerialıncaya dek, bu üyenin doğal olan bireysel ya da ortak meşru savunmahakkına halel getirmez. Üyelerin bu meşru savunma hakkını kullanırkenaldıkları önlemler hemen GK'ne bildirilir ve Konsey'in işbu Antlaşmagereğince uluslararası barışve güvenliğin korunması ya da yeniden kurulmasıiçin gerekli göreceği biçimde her an hareket etme yetki ve görevini hiçbirbiçimde etkilemez.” (BM Şartı, 51)

11. SONUÇ • "İnsani müdahale, • düzen ve adalet arasındaki çelişkinin doruk noktasını oluşturur." • Nicholas J. Wheeler 1 1 Senior Lecturer in the Department of International Politics, University of Wales, Aberystwyth