Grupa Robocza ds. Nowej Perspektywy Finansowej

1. Grupa Robocza ds. Nowej Perspektywy Finansowej Spotkanie Grupy Tematycznej ds. Rozporządzeń UE 11 czerwca 2012r.

2. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Głównym celem jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych wobec beneficjentów i podmiotów uczestniczących w procedurach wydatkowania środków oraz szybszego przekazywania pomocy finansowej ze strony Unii

3. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Podstawowe warunki uproszczenia dotyczą przejrzystości celów i instrumentów, spójności zasad i bezpieczeństwa prawa, prostych i szybkich procedur i procesów administracyjnych – poczynając od złożenia wniosku, poprzez jego wdrożenie, a kończąc na sprawozdawczości i kontroli. • Aby to osiągnąć, Komisja w kontekście kolejnych WRF zaproponowała racjonalizację programów i skorzystanie z uproszczonych mechanizmów i procedur wdrożeniowych.

4. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Plan uproszczenia obejmuje dwa obszary: • rozporządzenie finansowe • W odniesieniu do dotacji zarządzanych bezpośrednio przez Komisję wniosek promuje przede wszystkim wykorzystanie uproszczonych metod obliczania kosztów (takich jak kwoty ryczałtowe, stawki zryczałtowane i standardowa skala kosztów jednostkowych) zgodnie z profilem populacji beneficjentów i określonych działań; upraszcza on zatwierdzenie kosztów zadeklarowanych zgodnie ze zwyczajową praktyką rachunkową stosowaną przez beneficjenta i wprowadza łatwiejsze procedury dla niewielkich dotacji. • sektorowe wnioski ustawodawcze • Sektorowe wnioski ustawodawcze Komisji na okres po 2013 r. dopracowują i uzupełniają działania uproszczeniowe, proponując zracjonalizowane programy i instrumenty • Uproszczenie może przyjmować różne formy: ograniczenia różnorodności zasad wśród różnych instrumentów, środków upraszczających ocenę wyników, możliwości wyboru zasad najlepiej pasujących do szczególnych okoliczności, bardziej proporcjonalnych wymagań kontrolnych i sprawozdawczych, szeroko rozpowszechnionego wykorzystania narzędzi e-rządzenia. W trakcie procesu ustawodawczego i następującego po nim wdrożenia stosownych programów, Komisja będzie zwracać szczególną uwagę na zagwarantowanie priorytetowego traktowania środków upraszczających, tak aby korzyści z nich wynikające były odczuwalne dla beneficjentów

5. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Racjonalizacja programów • Zmniejszenie liczby programów • o 22 obniżono liczbę proponowanych programów finansowych UE • Komisja zaproponowała takie podejście w następujących obszarach: badania i innowacje, gospodarka morska i rybołówstwo, sprawiedliwość i prawa podstawowe, sprawy wewnętrzne, edukacja i kultura, zatrudnienie i sprawy społeczne, cła i podatki oraz ochrona ludności.

6. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Poprawa spójności i przejrzystości zasad • konieczny jest powrót do wspólnego zestawu podstawowych zasad zamiast zindywidualizowanego podejścia w każdym sektorze • Przykładowo, zgodnie ze swoją strategią zwalczania nadużyć finansowych, Komisja zaproponowała jednolite przepisy o zwalczaniu nadużyć finansowych we wszystkich programach wydatkowania środków.

7. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Rozporządzenie finansowe • Jak przewidziano w art. 322 Traktatu, rozporządzenie finansowe określa wspólne przepisy i zasady • Zapewnienie spójności przepisów sektorowych z ogólnymi ramami rozporządzenia finansowego stanowi samo w sobie istotne uproszczenie. • Przestrzeganie tych wspólnych zasad i procedur w kwestiach, takich jak warunki kwalifikowalności, sprawozdawczość, monitorowanie i kontrola, terminy lub ustalenia dotyczące audytu dla wszystkich programów finansowania ułatwi dostęp do środków i przyczyni się do ograniczenia obciążeń administracyjnych dzięki skróceniu czasu, jaki potencjalni beneficjenci spędzają na zapoznawaniu się z wymaganiami stawianymi wobec wniosku, a tym samym do przyspieszenia przyznania i wypłaty środków.

8. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Jedne ramy dla różnych instrumentów • połączenie trzech głównych źródeł finansowania badań i innowacji oraz rozwoju technologicznego (obecny siódmy program ramowy, poświęcona innowacjom część obecnego programu na rzecz konkurencyjności i innowacji oraz Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT)) w jedne wspólne ramy strategiczne finansowania unijnego na rzecz badań naukowych i innowacji w ramach programu ramowego „Horyzont 2020”, w stosunku do którego będą mieć zastosowanie wspólne zasady uczestnictwa i upowszechniania, • ustanowienie instrumentu „Łącząc Europę”, jedynego w swoim rodzaju instrumentu na rzecz priorytetowych inwestycji infrastrukturalnych w UE, który wprowadza jednolite zasady w odniesieniu do finansowania projektów w dziedzinie transportu, energii i sieci telekomunikacyjnych • ustanowienie wspólnych zasad obejmujących podejście do programowania strategicznego i koordynacji (w tym wspólne ramy strategiczne (WRS)), kryteria kwalifikowalności, strukturę instrumentów finansowych, rozwój lokalny kierowany przez lokalną społeczność i szereg innych obszarów podlegających Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiemu Funduszowi Społecznemu (EFS), Funduszowi Spójności, Europejskiemu Funduszowi Rolnemu na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz przyszłemu Europejskiemu Funduszowi Morskiemu i Rybackiemu (EFMR)

9. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Dzięki tym propozycjom zainteresowane strony i beneficjenci wsparcia unijnego otrzymują spójny zestaw uzupełniających się programów, który pozwala na „inteligentną specjalizację”, zamiast konfrontacji z mnogością częściowo nakładających się na siebie programów i rozbieżnych zasad

10. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Włączenie w główny nurt • Uwzględnienie priorytetów (takich jak efektywna gospodarka zasobami, zmiana klimatu, środowisko i zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego oraz efektywności energetycznej, MŚP) w ramach różnych programów jest skutecznym podejściem, które uznaje, że to samo działanie może i powinno dążyć w tym samym czasie do realizacji różnych uzupełniających się nawzajem celów • Przykładowo, aby osiągnąć cele strategii „Europa 2020”, działania na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej zostaną uwzględnione we wszystkich głównych programach UE w obszarach polityki spójności, energii i transportu, badań i innowacji, rolnictwa (poprzez ekologizację płatności bezpośrednich dla rolników) i polityki rozwoju obszarów wiejskich. Monitorowanie wydatków związanych z klimatem stanie się jednym z elementów metod pomiaru skuteczności programów UE. • Dotyczy to również priorytetów w ramach polityki ochrony środowiska, które zostaną włączone do tych samych obszarów polityki, a także do instrumentów finansowania UE w dziedzinie polityki morskiej i rybołówstwa oraz programów pomocy zewnętrznej.

11. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Koncentracja na jasnych celach priorytetowych i wskaźnikach • ocena skutków interwencji UE jest nadal wyzwaniem zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym • Dlatego też Komisja zaproponowała szereg środków mających ułatwić realizację tych zadań na wszystkich szczeblach. • We wnioskach Komisji zdefiniowano jasne cele priorytetowe na dwóch poziomach: • cele ogólne opisują wkład danego programu w realizację celów priorytetowych UE zdefiniowanych w strategii „Europa 2020”; • cele szczegółowe, których liczba jest ograniczona, zapewniają jasność i skupienie na interwencjach, a także większą przejrzystość pod względem pożądanych wyników i konkretnych korzyści dla obywateli UE. • Alokacja skromnych zasobów wymaga odpowiedzialnego wyboru ograniczonej liczby priorytetów polityki tam, gdzie UE może zapewnić rzeczywistą wartość dodaną. Wyznaczenie jasnych celów priorytetowych pomaga więc skoncentrować zasoby na tych priorytetowych dziedzinach, w których środki UE mogą faktycznie przynieść obywatelom UE konkretne korzyści oraz unikać dublowania działań podejmowanych w ramach programów UE z działaniami państw członkowskich.

12. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Stosowanie uproszczonych instrumentów w procesie decyzyjnym • Uproszczenie można zwiększyć dzięki wykorzystaniu elastycznych i łatwo dostosowujących się instrumentów, takich jak akty delegowane i akty wykonawcze, zachowując równocześnie pewność prawa dla wszystkich zainteresowanych stron. • Zgodnie z równowagą instytucjonalną wprowadzoną przez traktat lizboński Komisja będzie więc uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych, by uzupełnić lub zmienić inne niż istotne elementy aktu ustawodawczego ustanawiającego podstawowe zasady dla programów wydatkowania środków, oraz aktów wykonawczych służących ich wdrożeniu, przykładowo przyjęciu rocznego programu pracy/decyzji w sprawie finansowania • Komisja usprawniła instrumenty także dzięki wyborowi formy rozporządzenia zamiast decyzji. Rozporządzenia zapewniają jednolite zasady w całej Unii, gwarantując ten sam poziom praw i obowiązków po stronie beneficjentów

13. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Uproszczone mechanizmy i procedury wdrożeniowe • Jasne i spójne zasady kwalifikowalności kosztów • na poziomie programów wydatkowania środków, uproszczenie poprzez zapewnienie spójności z rozporządzeniem finansowym i pełne wykorzystanie możliwości oferowanych przez środki zawarte w tym rozporządzeniu. • Jeśli chodzi o rozporządzenie finansowe, za najważniejsze uznano stabilność i zgodność z podstawowymi zasadami mającymi zastosowanie do finansowania przyznawanego przez Unię, w tym także z zasadą należytego zarządzania finansami, równocześnie w większej mierze uwzględniając punkt widzenia beneficjentów. • W przypadkach, w których nakład pracy administracyjnej po stronie beneficjentów byłby niewspółmierny do korzyści finansowych, Komisja proponuje wprowadzić środki naprawcze. Przykładowo odsetki narosłe od płatności zaliczkowej przekazanej na rachunek bankowy beneficjenta z zasady nie podlegałyby już zwrotowi na rzecz UE. Środek ten sprawi, że beneficjenci nie będą zobowiązani do otwierania odrębnych oprocentowanych rachunków bankowych na potrzeby środków UE i zarządzania nimi.

14. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Proponuje się także umożliwić beneficjentom łatwiejsze dotarcie w drodze dotacji w systemie kaskadowym (ang. sub-granting) do beneficjentów końcowych (np. naukowców, uchodźców, lokalnych organizacji pozarządowych) tam, gdzie jest to głównym celem działań, np. działań na rzecz transnarodowej mobilności, zgodnie z przyjętymi celami programów unijnych. • Komisja, przedstawiając swoje wnioski, szczególną uwagę zwróciła na spójność i harmonizację, wprowadzając do wniosków w sprawie nowych programów szczegółowe przepisy jedynie wtedy, gdy były one już wcześniej stosowane (np. kwalifikowalność wkładów rzeczowych w ramach programów badawczych) i należycie uzasadnione z uwagi na charakter działań lub wspieranych beneficjentów. • Tam, gdzie istnieją już przepisy sektorowe, Komisja zaproponowała jaśniejsze, prostsze i spójniejsze zasady kwalifikowalności, przykładowo wspólne przepisy w odniesieniu do funduszy objętych wspólnymi ramami strategicznymi i przepisy dotyczące uczestnictwa w przestrzeni badań i innowacji.

15. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Uproszczone formy dotacji • Komisja proponuje oprzeć się na doświadczeniach ostatnich lat w zakresie uproszczonych form dotacji (kwoty ryczałtowe, standardowa skala kosztów jednostkowych, finansowanie ryczałtowe) oraz dalej rozwijać te systemy finansowania. • Dotacje o niskiej wartości i niskim ryzyku nie wymagają uprzedniej decyzji Komisji, gdyż decyduje o nich delegowany urzędnik zatwierdzający; • Komisja sugeruje także wprowadzenie alternatywnego indywidualnego podejścia do beneficjenta w celu określenia uproszczonych kosztów na podstawie historycznych danych dotyczących indywidualnego beneficjenta zamiast polegania na danych statystycznych dla danego typu działań lub szerokich kategorii beneficjentów • zmienione rozporządzenie finansowe pozwoli także beneficjentom deklarować koszty zgodnie z ich zwyczajowymi praktykami księgowania kosztów, jeśli będą one spełniać minimalne warunki określone w taki sposób, że stosują się do większości z nich[1], zgodnie z zatwierdzonymi średnimi kosztami osobowymi już przewidzianymi we wcześniejszych ramowych programach badawczych. • [1] Beneficjenci wielokrotnie korzystający z finansowania, pragnący uzyskać pewność, że ich praktyki księgowe spełniają warunki określone przez Komisję i że deklarowane kwoty nie zostaną zakwestionowane ex post, mogą na zasadzie dobrowolności zwrócić się o zatwierdzenie metody, którą zamierzają stosować.

16. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Komisja zobowiązana jest zaoferować łatwiejsze procedury, aby zagwarantować, że podmioty o wysokiej wartości dodanej dla polityki unijnej nie odstąpią od ubiegania się o finansowanie z Unii, nawet jeśli dysponują ograniczonymi zasobami administracyjnymi lub zdolnością finansowania • Komisja utrzyma zatem na minimalnym poziomie liczbę dokumentów potwierdzających niezbędnych do udowodnienia, że wnioskodawca nie podlega wykluczeniu lub, w przypadku dotacji o niewielkiej wartości, że spełnia warunki Komisji pod względem statusu prawnego, zdolności operacyjnych i finansowych. Ponadto zabezpieczenia płatności zaliczkowych, których uzyskanie i którymi zarządzanie jest kosztowne, byłyby wymagane jedynie w przypadku uzasadnionego ryzyka.

17. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Usprawnienie procedur przetargowych • Wniosek Komisji w sprawie rozporządzenia finansowego zmniejsza obciążenia administracyjne dla uczestników przetargów z dwóch powodów. • Po pierwsze, istnieje możliwość odstąpienia od składania dokumentacji (np. bilansu), jeśli dokumentacja ta została już przedstawiona w ramach innej procedury przetargowej. • Po drugie, zabezpieczenia płatności zaliczkowych nie będą już wymagane powyżej określonego progu, lecz będą podlegały ocenie ryzyka. Zmiana ta jest odpowiedzią w szczególności na trudności MŚP związane z uzyskaniem gwarancji bankowej

18. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Krok w kierunku e-rządzenia • Rozporządzenie finansowe wyraźnie dopuszcza już składanie wniosków o dotacje drogą elektroniczną. Niektóre akty podstawowe idą jeszcze dalej w kierunku systematycznej elektronicznej wymiany danych. Wnioski dotyczące polityki spójności wyraźnie przewidują obowiązkowe stworzenie systemów elektronicznego zarządzania danymi i elektronicznej wymiany danych pomiędzy administracją a beneficjentami, które zmniejszą obciążenia administracyjne po stronie beneficjentów, ponieważ umożliwią im przedstawienie niezbędnych dokumentów tylko raz. • Jeśli chodzi o zamówienia publiczne, wniosek w sprawie nowej dyrektywy modernizacyjnej przewiduje złagodzenie obecnych wymogów prawnych w odniesieniu do przedstawiania ofert przetargowych drogą elektroniczną (e-podpis).

19. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Większa proporcjonalność i opłacalność kontroli • Należyte zarządzanie finansami wymaga, aby strategia kontroli stworzona na podstawie uproszczonych elementów, o których mowa powyżej, skutkowała kontrolami, które są bardziej skuteczne, ekonomiczne i wydajne. • przewidziano przepisy szczegółowe w celu ograniczenia obciążeń związanych z audytem i kontrolą w stosunku do najmniejszych beneficjentów i transakcji w ramach polityki spójności, w tym restrykcje wobec powtarzających się audytów i podejście oparte na ocenie ryzyka wobec kontroli, które uwzględnia wielkość środków zaangażowanych przez UE; • Chcąc zagwarantować, że uproszczenie nie spowoduje zwiększonego ryzyka wystąpienia błędów, Komisja była świadoma konieczności zaproponowania wyważonych środków biorących pod uwagę koszty i korzyści związane z kontrolami z jednej strony, a z drugiej przewidywany poziom braku zgodności z wymaganiami regulacyjnymi • Oczekuje się, że uproszczenie zmniejszy prawdopodobieństwo błędów wynikających z pomyłki lub nieporozumienia dotyczących wymogów kwalifikowalności czy zasad rachunkowości, które często występowały w przeszłości.

20. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Komisja zaproponowała już, by w umowach o partnerstwie w ramach polityki spójności, polityki rozwoju obszarów wiejskich, polityki morskiej i rybołówstwa państwa członkowskie zawierały streszczenie działań planowanych na szczeblu krajowym w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych po stronie beneficjentów. Środek ten w miarę potrzeby powinien zyskać wsparcie i być rozszerzony na inne obszary polityki.

21. Program uproszczeń dotyczący wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 • Komisja zamierza: • regularnie monitorować postępy poczynione w ramach obecnego planu uproszczenia poprzez tablicę wyników, za pomocą której śledzone są działania upraszczające zaproponowane przez Komisję oraz te zaproponowane przez władzę prawodawczą. Tablica wyników będzie wskazywać, które środki nie zostały przyjęte przez władzę prawodawczą, i oceniać dodatkowe obciążenia administracyjne, jakie stwarzają dla beneficjentów nowe środki, które mogą być wdrożone poprzez akty prawne. Tablica ta będzie regularnie udostępniana Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Ostateczna wersja tablicy wyników dotycząca aktów prawnych ostatecznie przyjętych przez współprawodawców zostanie udostępniona instytucjom UE, parlamentom krajowym i opinii publicznej; • podjąć we współpracy z państwami członkowskimi kroki na rzecz oceny skutków, jakie środki wywierają na poziomie lokalnym w związku z przyjęciem aktów ustawodawczych.

22. Stanowisko Rządu RP do propozycji uproszczeń • Polska co do zasady popiera zmiany zapowiadane w Komunikacie dotyczącym uproszczeń systemu, jednakże zastrzeżenia budzą między innymi następujące aspekty: • nadmierne wykorzystanie aktów delegowanych, które powinno się stosować jedynie do spraw nie wzbudzających kontrowersji, gdyż p.cz. nie mają formalnie żadnej możliwości przedstawienia poprawek do projektu aktu delegowanego. • część uproszczeń ma charakter fasadowy (np. tzw. clearance of accounts), gdyż wprowadzenie ich może prowadzić do wzrostu obciążeń administracyjnych, co jest sprzeczne z ideą uproszczeń. • Ujednolicenie zasad rozliczania środków w ramach PS i WPR może mieć negatywny charakter z uwagi na różnice w systemach realizacji obu polityk. • Rząd RP co do zasady popiera propozycję projektów zintegrowanych i wielofunduszowych, jednakże może się ona przyczynić w niektórych przypadkach do wzrostu złożoności projektów, a także generować problemy z ich skutecznym i terminowym wdrażaniem na poziomie Beneficjentów - w tym zakresie szczegóły powinny być jeszcze przedmiotem dalszych debat i negocjacji

23. Stanowisko Rządu RP do propozycji uproszczeń • Rzeczpospolita Polska sygnalizuje konieczność modyfikacji propozycji przedłożonych przez KE, które zakładają ujednolicenie zasad zarządzania finansowego w stosunku do wszystkich polityk UE. Proponowane rozwiązanie może mieć negatywne kosekwencje z uwagi na: • Różnice w systemach realizacji poszczególnych polityk (w szczególności w kontekście polityki spójności) • Związane z tym zwiększenie obowiązków sprawozdawczych państw członkowskich. W szczególności konieczność składania deklaracji ws. zarządzania funduszami UE na poziomie politycznym (presja p.cz. platników netto na poszczególne kraje członkowskie, a nie na KE). • RP uważa, że wprowadzenie mechanizmów warunkowości oraz powiązania kontroli WRF z Europejskim Semestrem Finansowym spowoduje nałożenie na administrację państw członkowskich dodatkowych obowiązków