Wiesław Sarosiek Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

1. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Organizacja inwestycji wykorzystania biomasy w systemach grzewczych, efektywność energetyczna w budownictwie - zasady i przykłady Wiesław Sarosiek Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

2. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego na lata 2001-2011 • cel pierwszorzędny: podjęcie działań w kierunku wykorzystania nowych technik i technologii w przetwarzaniu lokalnych bogactw naturalnych i bazy surowcowej • kierunki działań: biopaliwa, energia wodna i wiatrowa oraz bioenergie • wybrany wariant rozwoju, w odniesieniu do zaopatrzenia w paliwa „podjęcie działań w kierunku produkcji paliwa ekologicznego i rozwoju odnawialnych źródeł energii”

3. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Geneza projektu • rozpoznanie możliwości w realizacji strategii: • potencjał produkcji biomasy na cele energetyczne • możliwość stworzenia miejsc pracy dla nisko wykwalifikowanych pracowników • tworzenie lokalnych rynków ciepła w oparciu o biomasę.

4. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Działania niezbędne do realizacji projektu • opracowanie projektów założeń do planu zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe (gminy) • opracowanie studium wykonalności i biznesplanów • poszukiwanie źródeł finansowania • organizacja rynku biomasy

5. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Uzasadnienie ekonomiczne (aktualna struktura wykorzystania paliw w źródłach ciepła)

6. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Źródła biomasy • słoma z roślin oleistych: • rzepak • słonecznik • soja • słoma zbożowa • słoma kukurydziana • siano • uprawy energetyczne

7. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Forma biopaliwa i sposób spalania • w postaci sprasowanej • w postaci rozdrobnionej • w postaci zbitej: • brykiety • pelety • kotłownie wrzutowe • kotłownie automatyczne • ciepłownie • elektrociepłownie

8. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Organizacja przedsięwzięcia • opracowanie projektów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe • opracowanie studium wykonalności • opracowanie audytów energetycznych • organizacja finansowania • budowa źródeł ciepła • opracowanie koncepcji organizacji zaopatrzenia w biomasę • wdrożenie

9. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Efekty • intensyfikacja potencjału produkcji biomasy • stworzenie nowych miejsc pracy w rolnictwie i usługach dla ludzi o niskich kwalifikacjach • obniżenie kosztów ciepła • poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez redukcję zanieczyszczeń do atmosfery • wkład do realizacji celów Unii Europejskiej

10. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. STAN ISTNIEJĄCY źródło ciepła Kotłownia wyposażona jest w cztery kotły wodne Spółdzielnia Rzemieślnicza – Rumia 600 kW, Moc zainstalowana w kotłowni wynosi 2400 kW. Stan techniczny urządzeń jest następujący: kotły – zły stan techniczny i w najbliższym czasie muszą zostać wymienione, pompy – zły stan techniczny, konieczna wymiana, komin – w związku z wymianą kotłów, istniejący komin należy zastąpić stalowym dwupłaszczowym, odpowiadającym nowej jednostce kotłowej, przewody i armatura – zły stan techniczny, powinny zostać wymienione, budynek kotłowni – dobry stan techniczny, ze względu na bardzo małe zapotrzebowanie na ciepło nie przewiduje się przeprowadzenia termorenowacji, zasobniki ciepła – zły stan techniczny, powinny być wymienione.

11. Szczegółowa charakterystyka sieci

12. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Stan techniczny sieci rurociągi – zły stan techniczny, są skorodowane i ulegają częstym awariom, armatura – zły stan techniczny, jest nieszczelna, izolacja termiczna – zły stan techniczny, w wielu miejscach jest uszkodzona i zawilgocona, kanały – zły stan techniczny – często zalewane. Ogólny stan techniczny sieci ciepłowniczej jest zły i kwalifikuje ją do wymiany

13. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Budynki Kotłownia zasila w ciepło 8 budynków mieszkalnych o parametrach technicznych przedstawionych w tabeli.

14. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. • Cel projektu • modernizacja systemu zaopatrzenia i odbioru energii cieplnej budynków SM w Łabiszynku, prowadzących do obniżenia ogólnego zużycia oraz kosztów wytwarzania i dystrybucji energii cieplnej, a także ograniczenia uciążliwości dla otoczenia istniejącego źródła ciepła. • Zakres projektu • Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń (zwiększenie sprawności wytwarzania i przesyłu ciepła, zastosowanie paliwa odnawialnego oraz ograniczenie zużycia energii cieplnej przez odbiorców poprzez termomodernizację budynków). • Dla spełnienia tego wykonane będą prace: • modernizacja kotłowni węglowej poprzez zastąpienie kotłów węglowych nowoczesnymi kotłami opalanymi słomą, • wymiana istniejących dwóch sieci ciepłowniczych na sieć wykonaną w technologii preizolowanej, • docieplenie budynków mieszkalnych, • modernizacja instalacji wewnętrznych centralnego ogrzewania.

16. Źródła finansowania

17. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Redukcja emisji do atmosfery zanieczyszczeń powstających przy produkcji ciepła

18. Efekty energetyczne projektu

19. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Przykładowy budynek po termomodernizacji

20. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Magazyn paliwa

21. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Wnętrze kotłowni

22. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Widok kotłowni

23. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Transport paliwa

24. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Ściana szczytowa budynku po termomodernizacji - „uczestnicy projektu”

25. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Koszt wytwarzania energii przed i po modernizacji Kotły węglowe zamieniono na opalane drewnem

28. Zmiany wymagań w zakresie współczynnika przenikania ciepła ścian i zużycia energii na ogrzewanie budynków

29. Podział budynków pod kątem ich jakości energetycznej

30. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. TERMOMODERNIZACJA Jednoczesna modernizacja (pod kątem termicznym): • bryły budynku, • instalacji wewnętrznych budynku, • źródła ciepła. W zakres wchodzi również zmiana taryf opłat za energię cieplną (w przypadku jej zakupu ze źródła centralnego) lub wybór najefektywniejszego ekonomicznie paliwa (wytwarzanie w źródle własnym). Celem jest osiągnięcie efektu technicznego (energetycznego i użytkowego) w warunkach możliwie największej opłacalności ekonomicznej.

31. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

32. USPRAWNIENIA TERMOMODERNIZACYJNE • Usprawnienia zmniejszające straty ciepła przez przenikanie ocieplanie ścian, stropodachów i połaci dachowych, stropu nad piwnicą, podłogi na gruncie, zabudowa nadmiernie przeszklonych ścian, remont lub wymiana okien, przedsionki, okiennice, zasłony itp., • Usprawnienia zmniejszające zapotrzebowanie na ciepło do podgrzania powietrza wentylacyjnego i ciepłej wody użytkowej uszczelnienie stolarki okiennej i drzwiowej, wprowadzenie regulowanego napływu powietrza, izolacja termiczna przewodów cwu, wprowadzenie automatyki w układach przygotowania cwu i cyrkulacji, wprowadzenie oszczędnej armatury, • Usprawnienia poprawiające sprawność cieplną systemu ogrzewania wytwarzanie, przesył, regulacja i wykorzystanie ciepła.

35. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 1. Zastosowane elementy budynku energooszczędnego: · wysoka izolacyjność cieplna przegród zewnętrznych, · dobra jakościowo i szczelna stolarka, · wymiennik gruntowy, · regulowana wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperator krzyżowy), · wysoko sprawny system ogrzewania, · bierne wykorzystywanie energii słonecznej, · duża akumulacyjność ścian. 2. Osiągnięto (w warunkach klimatu północno - wschodniej Polski) eksploatacyjny wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na energię E < 37 [kWh/m2a] (orientacyjny koszt budowy 1m2 wyniósł około 1800 zł (1999/2000).

36. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Rekuperator

37. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Wymiennik gruntowy

38. Narodowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Czerpnia powietrza

39. Elewacja południowa i wschodnia

40. temp. wewnętrzna (kotłownia) temp. za rekuperatorem (nawiew do pomieszczeń) temp. za wymiennikiem gruntowym temp. zewnętrzna od strony północnej

42. temp. wewnętrzna (kotłownia) temp. za rekuperatorem (nawiew do pomieszczeń) temp. za wymiennikiem gruntowym temp. zewnętrzna od strony północnej