H ội thảo « Lu ật cạnh tranh " H à nội và Thành phố Hồ Chí Minh , Th áng 8 năm 2008

1. Hội thảo « Luật cạnh tranh" Hà nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 8 năm 2008 Nội dung Cơ bản của Luật vềcạnh tranh không lành mạnh

2. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Chương III, Điều 39 và các điều tiếp theo trong Luật cạnh tranh Việt Nam: « Hành vi cạnh tranh không lành mạnh » • Phần IV, Điều L. 440-1 và tiếp các điều tiếp theo trong Bộ luật Thương mại của Pháp Tính minh bạch, các hoạt động hạn chế và các hoạt động bị cấm khác

3. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Ngoài những hoạt động phi cạnh tranh đặc trưng mà các cartels và vị trí thống lĩnh, bị trừng phạt « một cách nghiêm khắc » theo các qui định của Luật cạnh tranh • Có rất nhiều hành vi và hoạt động nằm ngoài phạm vi của các qui định này vẫn có khả năng gây ảnh hưởng đến sự vận hành trôi chảy của thị trường

4. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Cả luật của Việt Nam và Pháp đều bổ sung và những điều cấm chính trong luật của mình những qui định nhằm vào một số ít các hành vi hoặc cách thức xử sự mà dường như sự xuất hiện của chúng sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế qua việc làm sai lệch cạnh tranh.

5. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Lập luận để tách riêng một số cách thức xử sự ra và bổ sung vào phần các hoạt động phi cạnh tranh chính là ngoài cartel và lạm dụng vị trí thống trị, những cách thức xử sự này làm phương hại nghiêm trọng đến hoạt động thương mại, làm rối loạn trò chơi trên « sân chơi » dự định và chưa có qui định luật pháp nào điều chỉnh chúng. • Để bảo đảm hoạt động cạnh tranh trôi chảy, chúng tôi cần đặt ra một loại tội phạm « nhỏ » mới, không chỉ cho phép nạn nhân được đền bù thiệt hại mà còn cho phép nhà nước áp dụng hình phạt.

6. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Luật của Việt Nam đã chọn một số hành vi, ít nhất là từ điểm 1 đến điểm 6, điểm 9 trong Điều 39, • Có lẽ không luật nào khác của Việt Nam nêu ra và ngăn cấm những hành vi này, • Các doanh nghiệp không ngần ngại sử dụng những hành vi này khá thường xuyên • Và những hành vi này đáng bị lên án nghiêm khắc

7. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Theo luật của Pháp, phần lớn những hành vi này thường bị trừng phạt, sử dụng các qui định áp dụng cho nghĩa vụ hợp đồng (điều 1390 Bộ luật dân sự) hoặc nghĩa vụ bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng (điều 1381 Bộ luật dân sự): không cần phải có qui định mới bởi vì các điều khoản nói trên sẽ được áp dụng cho dù hành vi đó có tác dụng phi cạnh tranh hay không. • Khi mà có vi phạm luật, khi mà có thiệt hại, và có mối quan hệ giữa hai yếu tố này, thì ở đó có luật áp dụng.

8. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Và khi mà trật tự kinh tế không phải chịu rủi ro nào từ những hành vi xử sự này, thì không có lý do nào để Nhà nước áp đặt các hành phạt công bổ sung cho việc thanh toán các thiệt hại cá nhân. • Về điểm 7 trong danh sách: Khuyến mãi nhằm mục đích cạnh tranh không lành mạnh Qui định tương tự trong luật của Pháp là Điều L. 442-1 luật thương mại, nhưng chúng tôi chỉ lưu ý rằng điều này chỉ là nhắc lại hành vi đã bị cấm trong Luật về Người tiêu dùng

9. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Không có qui định nào trong luật của Pháp tương tự điểm 8 trong luật của Việt nam bởi theo định nghĩa, chúng tôi coi những tổ chức này bản chất là các cartel và cách thức xử sự của họ là đối tượng điều chỉnh của các qui định chống cartel trong luật cạnh tranh

10. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Có thể bổ sung rằng khi một cartel hoặc doanh nghiệp có vị trí thống trị thực hiện một trong những hành vi nói trên, đó sẽ là cơ sở xác định một hành vi xử sự phi cạnh tranh và bị trừng phạt tương ứng: cơ quan có thẩm quyền có thể ấn định hình phạt do vi phạm luật cạnh tranh cơ bản

11. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Điều này có nghĩa là đó là những hành vi không lành mạnh, • Phụ thuộc vào ai thực hiện hành vi • Có thể là cơ sở áp dụng hình phạt dựa vào các điều khoản trừng phạt các hoạt động phi cạnh tranh • Hoặc áp dụng hình phạt dựa vào các điều khoản trừng phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh

12. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Trong luật của Pháp, 2 ý tưởng chính đằng sau hệ thống « tội phạm nhỏ » mới và hoạt động không lành mạnh là: • Chúng tôi cần có sự minh bạch đối với tất cả các bên tham gia nhằm tránh đối xử phân biệt cho cả bên tham gia chuyên nghiệp và khách hàng cuối cùng • Chúng tôi cần đặt ra một vài giới hạn cho quyền tự do hợp đồng để bảo vệ những bên tham gia nhỏ và tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi theo hướng mạng phân phối hiện đại cho các chủ hiệu nhỏ.

13. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Minh bạch: • Mua bán cho các hoạt động chuyên nghiệp phải có hoá đơn • Mỗi doanh nghiệp phải có bảng giá và bản điều kiện bán sản phẩm hoặc dịch vụ để các khách hàng chuyên nghiệp sử dụng. • Một vài qui định liên quan đến điều kiện bán cho người tiêu dùng cuối cùng (nhắc lại các điều khoản liên quan trong Luật về người tiêu dùng) và quảng cáo giá cả

14. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Hoạt động hạn chế cạnh tranh: • Bán kèm giải thưởng, từ chối bán, bán trong gói kín, số lượng ấn định (nhắc lại các hành vi bị Luật về người tiêu dùng cấm) • Bán lại dưới gía mua thực • Áp đặt giá bán lại tối thiểu • Sự dụng bất hợp pháp lĩnh vực công • Và một vài hoạt động khác...

15. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Nhưng qui định cấm quan trọng nhất là qui định cấm trong Điều L. 446-2: - Không được áp đặt cho đối tác kinh tế những điều kiện phân biệt hoặc phi lý, đặt đối tác này vào vị trí bất lợi (hoặc lợi thế...) - Không được phá vỡ quan hệ kinh doanh đã thiết lập mà không có thông báo bằng văn bản thích hợp - Không kéo dài những thoả thuận pháp lý về phân phối chọn lọc hoặc chuyên biệt

16. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Các qui định của luật cạnh tranh cơ bản không điều chỉnh những vi phạm này • Chúng không thuộc phạm vi « nghĩa vụ bồi thường ngoài hợp đồng » dân sự • Chúng được chỉ rõ và bị cấm tuyệt đối

17. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • ….và có hai hoạt động hiếm gặp trong luật của Pháp mà trên thực tiễn, bị coi là « hoạt động phi cạnh tranh » ! • Một công ty khai thác lạm dụng điều kiện phụ thuộc của một công ty thứ ba: khá giống với lạm dụng qui định tại Điều L. 442-6 trên đây, trừ yếu tố là điều này làm tổn thương đến hoạt động hoặc cấu trúc cạnh tranh (Điều. L. 420-2 al. 2) • Giá tiêu dùng quá thấp, trong trường hợp giá đó dẫn đến việc loại công ty khác khỏi thị trường hoặc ngăn công ty khác tham gia thị trường (Điều L. 420-5)

18. Luật về cạnh tranh không lành mạnh • Chế tài cho các hành vi cạnh tranh không lành mạnh (Hoặc hoạt động hạn chế cạnh tranh) • Ở Việt Nam cũng như ở Pháp, cơ quan có thẩm quyền về cạnh tranh không xử lý những hoạt động này, mà do cơ quan quản lý hành chính chịu trách nhiệm về cạnh tranh (Cơ quan quản lý cạnh tranh hoặc DGCCRF) • Mức phạt áp dụng là dành riêng cho các hành vi bị cấm này, và chênh lệnh khoảng 10% so với mức phạt dành cho hoạt động phi cạnh tranh • Nạn nhân của các hoạt động này được quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại